Μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ: “Το δημογραφικό απειλεί ανοικτά το μέλλον του έθνους μας”

Στις μεγάλες ευθύνες των εκάστοτε κυβερνήσεων αλλά και της ίδιας της Εκκλησίας για την «ωρολογιακή βόμβα» που βρίσκεται στα θεμέλια της χώρας και ονομάζεται δημογραφικό πρόβλημα αναφέρθηκε στην ομιλία του στην ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος ο μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ. Γαβριήλ. 

Η ομιλία του μητροπολίτη κ. Γαβριήλ ενώπιον σχεδόν 80 μητροπολιτών περιείχε γενναίες δόσεις αυτοκριτικής για τις ευθύνες της Εκκλησίας αλλά και της Πολιτείας. Το δημογραφικό πρόβλημα, τόνισε ο κ. Γαβριήλ, ὁδεύει πρός μή ἀναστρέψιμη πορεία και καθίσταται ὡς τό μεγαλύτερο πρόβλημα τῆς σύγχρονης Ἑλλάδος, ἀφοῦ ἀπειλεῖ ὄχι μόνο τήν ἐθνική μας ἀνεξαρτησία καί τήν ἐδαφική μας ἀκεραιότητα, ἀλλά καί τό ἴδιο τό μέλλον τοῦ ἔθνους μας.

«Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τῆς ἐθνικῆς μας αὐτοκτονίας και πρέπει να αναλάβουμε μέτρα ὥστε νά ἀνακοπεῖ ἡ συνεχιζόμενη δημογραφική παρακμῆ τοῦ ἔθνους μας» τόνισε.

Ο σεβασμιώτατος μίλησε για μία κρίση κυρίως πνευματική και ηθική, κρίση ἀξιῶν καί ἱδανικῶν,  κρίση θεσμῶν, ἀλλά κυρίως κρίση ἐλπίδος καί ὁραμάτων. «Δέν ὠφελεῖ νά κρυβόμαστε ἄλλο. Ἡ πνευματική μας παρακμή ἀποτέλεσε καί ἀποτελεῖ τήν κύρια καί βασική αἰτία γιά τήν σημερινή κατάσταση πού βιώνουμε ὡς λαός, ὡς ἔθνος, ὡς πρόσωπα, ἀλλά καί ὡς Ἐκκλησία. Ἡ ἀπουσία ὁράματος εἶναι δυστυχῶς τό κύριο χαρακτηριστικό τῆς σημερινῆς Ἑλλάδος. Δίχως ὅραμα δέν ὑφίσταται βούληση. Δίχως βούληση δέν ὑφίσταται ἀποφασιστικότητα, δέν ὑφίσταται τόλμη καί ἔμπνευση» πρόσθεσε.

Ο κ. Γαβριήλ αναφέρθηκε στο πρόβλημα του σχεδιασμού με βάση πάντοτε το «σήμερα» και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι προκλήσεις του μέλλοντος. «Ἡ ἀτολμία καί ὁ στρουθοκαμηλισμός ὁδήγησαν τήν Ἑλλάδα στή σημερινή δυσχερῆ θέση» σημείωσε. «Σχεδόν 27 ἔτη ἀπό τή στιγμή πού ἡ Διακομματική Ἐπιτροπή τῆς Βουλῆς (1993) ἐπικεντρώθηκε στό δημογραφικό πρόβλημα τῆς χώρας καί διατύπωσε προτάσεις γιά τήν ἀντιμετώπισή του και οὐδεμία ἀπό τίς προτάσεις αὐτές ὑλοποιήθηκε» επισήμανε..

Ο μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας αναφέρθηκε στα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία της χώρας μας που καταδεικνύουν πως οι θάνατοι πλέον έχουν ξεπεράσει τις γεννήσεις. Από το 2010 ο πληθυσμός της Ελλάδας συνεχώς μειώνεται. «Τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου μας: «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε» τήν παρακούσαμε καί τήν μετατρέψαμε σέ «μειώνεσθε καί συρρικνώνεσθε». Εάν ἡ ὑπάρχουσα κατάσταση δέν ἀνατραπεῖ, είπε, πολλές ἀπαισιόδοξες φωνές μιλοῦν γιά ἀφανισμό του έθνους μας.

Ο κ. Γαβριήλ ανέφερε ότι στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη ο πληθυσμός γηράσκει και αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες αλλά κυρίως στην κρίση της οικογένειας, την κρίση του μυστηρίου του γάμου, την οικονομική κρίση, την αλλαγή του ρόλου των συζύγων, τις αμβλώσεις, την πίεση για περισσότερη δουλειά, τον ατομικισμό και την ευθυνοφοβία, την αύξηση των τροχαίων και του προβλήματος των ναρκωτικών, την έλλειψη δομών υποστήριξης των νέων μητέρων, την έλλειψη στρατηγικής κ.ά.

Το μεταναστευτικό συνιστά πρόκληση, υπογράμμισε ο σεβασμιώτατος, αφού με την έλλειψη γεννήσεων και την έλευση μεταναστών αλλάζει η δημογραφική δομή του πληθυσμού. «Όλοι μας γνωρίζουμε ὅτι ἕνα ἔθνος πού δέν εἶναι σέ θέση νά ἀνανεώνει τόν πληθυσμό του εἶναι καταδικασμένο νά ἐξαφανισθεῖ».

Κατά τον σεβασμιώτατο οι επιδοματικές πολιτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων για να ενισχύσουν τις τρίτεκνες οικογένειες δεν είχαν αποτέλεσμα ουσιαστικό.

Ο ρόλος της Εκκλησίας

Σχετικά με την Εκκλησία της Ελλάδος ο κ. Γαβριήλ υπογράμμισε πως στό μεῖζον αὐτό διαχρονικό ἐθνικό ζήτημα πού ἀφορᾶ τήν ἑλληνική κοινωνία μας, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει νά διαδραματίσει ἕναν σπουδαιότατο, ἀλλά καί συνάμα καθοριστικό ρόλο. Ἡ ἱστορία μᾶς ἔχει διδάξει, ὅτι σέ κάθε ἐθνική δοκιμασία, σέ κάθε δυσκολία καί πρόβλημα, ἡ Ἐκκλησία στάθηκε πάντοτε δίπλα στούς ἀγώνες τοῦ Ἔθνους μας, υπογράμμισε.

«Η πατρίδα μας», τόνισε, «καλεῖται πλέον νά συμμετάσχει σέ ἕναν ἀκήρυκτο δημογραφικό πόλεμο καί ὅπως σέ κάθε πόλεμο καλοῦνται σέ συστράτευση ὅλες οἱ δυνάμεις τῆς χώρας, ἔτσι καί ἡ Ἐκκλησία καλεῖται νά συστρατευθεῖ καί σέ αὐτή τήν δύσκολη μάχη, ὅχι βεβαίως μέ ὄπλα καί ἄρματα, ἀλλά μέ ἐνεργῆ συμμετοχή, μέ ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες καί οὐσιαστικές προτάσεις». Ο μητροπολίτης Ν. Ιωνίας αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που ήδη έχει πάρει η Εκκλησία στο παρελθόν όπως το επίδομα του 3ου παιδιού στη Θράκη τα τελευταία 20 χρόνια με την ἐμπνευσμένη, όπως είπε, πρωτοβουλία τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου κυροῦ Χριστοδούλου. «Ὄταν τό πρόγραμμα ξεκίνησε, οἱ πριμοδοτοῦμενες οἰκογένειες ἤταν μόλις 250. Τό 2005 ἔφθασαν τίς 900, ἐνῶ σύμφωνα μέ τά τελευταία στοιχεῖα, τό πρόγραμμα σήμερα ἐνισχύει πάνω ἀπό 780 οἰκογένειες μέ τήν καθοριστική οἰκονομική συμβολή κάποτε της Τράπεζας Πειραιώς και, πλέον, τοῦ Ἰδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Τό ποσό πού ἀπαιτεῖται γιά τήν κάλυψη τοῦ προγράμματος καλύπτεται ἀπό τήν ΕΚΥΟ (Οἰκονομική Ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος). Πιό συγκεκριμένα, ἀπό τό 1999, ὅταν καί τό πρόγραμμα ξεκίνησε, ἕως καί σήμερα, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει δαπανήσει ἤ καλύτερα ἐπενδύσει στό πρόγραμμα αὐτό τό ποσό τῶν 14.700.937,32€.

Ο Μητροπολίτης Ν. Ιωνίας αναφέρθηκε και στις άλλες πρωτοβουλίες της Εκκλησίας όπως τη δημιουργία παιδικών σταθμών των Μητροπόλεων, τη δημιουργία Σχολών Γονέων και Κέντρων Συμπαράστασης Οικογένειας, τη συνεργασία της Εκκλησίας με τον  Μή Κερδοσκοπικό Ὀργανισμό «Hope Genesis», πού ἀσχολεῖται μέ τό θέμα τῆς ὑπογεννητικότητος στήν Ἑλλάδα κ.ά.

«Τό φαινόμενο τῆς ὑπογεννητικότητος ἀποτελεῖ γιά τήν Ἐκκλησία μας ὄχι ἀπλά μόνο μία τεράστια πρόκληση γιά νά ξαναβρεῖ τόν χαμένο δίαυλο ἐπικοινωνίας καί διαλόγου μέ τήν ἑλληνική κοινωνία, ἀλλά καί μία ἐξαιρετικά μεγάλη εὐκαιρία γιά νά ἀκουσθεῖ ὁ Εὐαγγελικός Λόγος Της σέ μία γενιά, πού, ὅπως φαίνεται, ἔχει χάσει τόν σωτηριολογικό της προσανατολισμό, τήν διάθεση γιά πνευματική εὐτυχία καί ὁλοκλήρωση» είπε χαρακτηριστικά ο σεβασμιώτατος. 

Μείζον πρόβλημα συνιστά κατά τον μητροπολίτη Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας και η κατάσταση της νέας γενιάς που «μολονότι εἶναι εὐφυέστερη, δείχνει νά πλέει σέ φουρτουνιασμένο πέλαγος δίχως πυξίδα, δίχως ὅραμα καί ἰδέες. Δείχνει, μᾶλλον, νά ἔχει ἀπωλέσει κάθε ἴχνος ἐνδιαφέροντος, ἀγγίζοντας τά ὅρια τῆς ἀπάθειας. Βεβαίως, ὅταν ὁμιλοῦμε γιά ἀπάθεια ἐννοοῦμε εἴτε παραίτηση καί ἀδιαφορία, εἴτε ἄρνηση καί ἀποστροφή ἀπό τά κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά καί κάθε εἴδους δρώμενα» τόνισε.

«Παρατηροῦμε καθημερινά δίπλα μας σκηνές ἀπό ἀνθρώπους, κυρίως νέους, οἱ ὁποῖοι δίνουν τήν ἐντύπωση πώς εἶναι κυριολεκτικά «χαμένοι», ἤ ἄλλιώς, ὅπως θά λέγαμε ἀπλά, στόν «κόσμο τους». Αὐτή ἡ καθημερινή μας ἐξάρτηση ἀπό τίς ὁθόνες τῶν «ἔξυπνων» συσκευῶν μας (smartphones) ἔχει παίξει καθοριστικό ρόλο στό φαινόμενο τῆς ὑπογεννητικότητος πού μαστίζει τή χώρα μας» επισήμανε ο κ. Γαβριήλ. 

 «Στό παρελθόν οἱ ἄνθρωποι ἀφιέρωναν χρόνο σέ συναντήσεις, σέ συζητήσεις, σέ προσωπική ἐπικοινωνία. Ἄκουγαν, παρατηρούσαν, πρόσεχαν καί ἔδιναν σημασία στά λόγια καί στίς κινήσεις τοῦ ἄλλου, κατανοούσαν. Σήμερα, μέ τή δημιουργία τῆς εἰκονικῆς πραγματικότητος πού ἔφεραν στό προσκήνιο τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης (social media)  κανείς δέν γνωρίζει κανέναν, κανείς δεν άκούει κανέναν, κανείς δέν προσέχει κανέναν. Ἔπαψαν οἱ ἄνθρωποι νά νοιάζονται ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον» πρόσθεσε. «Ἀντικαταστάθηκε ὁ συναισθηματικός κόσμος τοῦ ἀνθρώπου μέ αυτοκόλλητα, εἰκόνες, χεράκια καί καρδούλες. Πώς εἶναι δυνατόν νά καταλάβει κάποιος ἄν εἶμαι καλά ἤ ὄχι μέσα ἀπό σύμβολα; Καί ἄν ἀκόμη μπεῖ στήν διαδικασία νά γράψει τί αἰσθάνεται ἐκεῖ ξεκινάει ἄλλη ἱστορία… Τό εἶδε; Δέν τό εἶδε; Δέν ἀπάντησε. Γιατί δέν ἀπάντησε; Πότε θά ἀπαντήσει; Μία κατάσταση ἀγχωτική πού ἀντί νά λύνει τό πρόβλημά τό μεγενθύνει. Λυποῦμαι, ἀλλά ἔχω τήν ἐντύπωση ὅτι λησμόνησαν πιά οἱ ἄνθρωποι νά ἀγαποῦν. Τό πρόβλημα ξεκινάει άπό ἐδῶ» είπε ο σεβασμιώτατος.  

Ο κ. Γαβριήλ αναφέρθηκε και στην αποξένωση των παιδιών με την ευθύνη των γονιών τους. «Η εὔκολη πρόσβαση στό διαδίκτυο σέ παιδιά μικρῆς ἡλικίας σηματοδοτεῖ τήν ἐξερεύνηση ἤ καί ἀνακάλυψη ἑνός κόσμου, ἀκόμη καί ἡθικά ἀνεπίτρεπτου ἤδη ἀπό πολύ νωρίς. Σέ αὐτό, σημαντικό ρόλο ἔχει παίξει ἡ ἀπώλεια ἐλέγχου ἀπό τήν πλευρά τῶν γονέων, ἀφοῦ μέ τή διάθεση ἑνός τάμπλετ στά χέρια τοῦ μικροῦ παιδιοῦ, ἡ ζωή τους γίνεται πιό ἥσυχη, πιό ἀνέμελη καί δίχως εὐθύνες. Ἔτσι ἀπό μικρή κιόλας ἡλικία τά παιδιά γνωρίζουν σχεδόν τά πάντα. Αὐτός ὅμως ὁ χορτασμός καί ἡ ὑπερπλήρωση τῆς γνώσεως τῶν πάντων ἀπό μικρή ἡλικία, κυρίως σέ ζητήματα σεξουαλικῆς ἀγωγῆς, μεταμορφώνουν τόν ἀνθρωπο μελλοντικά σέ ἕνα ἀπαθές ὄν, βυθίζοντας τόν ἑαυτό του σέ μία μοναξιά καί ἕναν αὐτοερωτισμό πού δημιουργεῖ πνευματικά καί ψυχικά προβλήματα. Ἀκόμη καί τά ἀνδρόγυνα, πού συστηματικά καί ἐκ προγράμματος ἀποφεύγουν τήν τεκνογονία, προτιμοῦν νά καταφεύγουν σέ ἀτομικές ἡδονικές ἀπολαύσεις», τόνισε.

Κατά τον μητροπολίτη κ. Γαβριήλ οι ρίζες τοῦ προβλήματος τῆς ὑπογεννητικότητος εἶναι βαθύτερες καί ἔχουν νά κάνουν μέ τήν ἔλλειψη πνευματικότητος ἤ καί πνευματικῆς ἀσθένειας στόν κόσμο. «Καί ἐδῶ εἶναι ἡ μεγάλη εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας» σημείωσε.

«Δυστυχῶς σήμερα, καί οἱ συνέπειες εἶναι ἐμφανεῖς, χάσαμε τήν ἐπαφή μας μέ τόν κόσμο, γι’αὐτό καί ὁ κόσμος, εἰδικά οἱ νέοι, δέν ἀσχολοῦνται μέ ἑμᾶς, ὅσο θά ἐπιθυμούσαμε. Δέν μᾶς γνωρίζουν, διότι δέν ὁμιλοῦμε πλέον τήν γλώσσα τους. Κατηγορηθήκαμε πολλές φορές, ὄχι πάντα ἀδίκως, γιά ἐκκοσμίκευση, ἡ ὁποία συνιστᾶ νοθεῖα τῆς αὐθεντικότητος καί δέν δώσαμε πάντοτε τό καλό παράδειγμα, ὄχι βεβαίως ευσεβιστικά καί ὑποκριτικά, ἀλλά σάν ἐλεύθερη καί συνειδητή ἐπιλογή ἑνός τρόπου ζωῆς» είπε ο κ. Γαβριήλ. «Παρατηρούσαμε», είπε, «τήν πνευματική κατάρρευση τῆς κοινωνίας μας καί δέν προβήκαμε ἀποτελεσματικά στίς ἀπαιτούμενες ἀντιδράσεις. Γίναμε ἑνίοτε πομπώδεις καί λιγότερο οὐσιαστικοί καί αὐθεντικοί. Τρομάξαμε τόν κόσμο μέ τά «ὄχι» καί τά «μή» καθῶς καί με τόν «τιμωρητικό» μας λόγο ἀπέναντι στίς προγαμιαίες σχέσεις καί δέν ὁμιλήσαμε μέ ἀγάπη γιά τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ κηρυκτικός μας λόγος παρουσίασε σημάδια ἐγκαταλείψεως τῆς Θεολογίας καί τῆς Πατερικῆς διδασκαλίας και ἀπώλεσε τήν ἐπαφή μέ τήν πραγματικότητα καθώς καί τόν διάλογο μέ τίς πνευματικές ἀναζητήσεις τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου. Δέν εἴχαμε σαφῆ καί ξεκάθαρο λόγο πού νά ἀκολουθεῖ μία κοινή θεολογική γραμμή. Ἀναφερθήκαμε πολλές φορές γιά τά κανονικά μας δικαιώματα, ὄχι ὅμως καί γιά τίς κανονικές μας εὐθύνες» υπογράμμισε ο σεβασμιώτατος.

«Η εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τήν σημερινή κοινωνική κατάσταση πού βαραίνει τήν πατρίδα μας εἶναι ἐξίσου σημαντική. Τό ἐρώτημα ὅμως πού τίθεται εἶναι τί μποροῦμε νά κάνουμε ἀπό δῶ καί στό ἐξής καί ποιές  οὐσιαστικές προτάσεις ἔχουμε νά προτείνουμε, ὥστε νά κάνουμε τήν κοινωνία μας καλύτερη καί τό δημογραφικό μέλλον τῆς πατρίδος μας ἀσφαλέστερο, συμβάλλοντας οὐσιαστικά στήν ἐνδυνάμωση τοῦ ἱεροῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογενείας» επισήμανε ο κ. Γαβριήλ.

Ο σεβασμιώτατος πρότεινε μία σειρά πρωτοβουλιών που μπορεί να αναλάβει η Εκκλησία για την αντιμετώπιση του προβλήματος (συνέδρια, επικοινωνιακή ενημερωτική εκστρατεία, χάραξη κοινής στρατηγικής κράτους – Εκκλησίας – τοπικής αυτοδιοίκησης, ποιμαντική δράση, ενημέρωση κληρικών, ίδρυση κέντρων Γάμου και οικογένειας, οικονομική ενίσχυση από τις μητροπόλεις των πολύτεκνων οικογενειών και πολλές άλλες προτάσεις και πρωτοβουλίες.

«Ὀφείλουμε, ὡς Ἐκκλησία, νά προσεγγίσουμε τόν κόσμο… ὀφείλουμε νά ἀνοιχθοῦμε στόν κόσμο καί νά συνδιαλεχθοῦμε μέ τόν κόσμο. Ἔχουμε χρέος ὄχι μόνο νά διδάξουμε τά θεῖα καί σωτήρια διδάγματα τοῦ Εὐαγγελίου, ἀλλά καί τήν ἐλευθερία πού πηγάζει ἀπό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Δίχως ὑποκρισία. Πρώτα ὅμως, ὀφείλουμε νά τόν ἐμπνεύσουμε καί γιά νά τόν ἐμπνεύσουμε πρέπει νά ὁμιλήσουμε στή γλώσσα του. Νά κατανοήσουμε τόν ταραγμένο ἑσωτερικό του κόσμο καί νά τόν θεραπεύσουμε» τόνισε.

«Τό φαινόμενο τῆς ὑπογεννητικότητος ἀποτελεῖ πράγματι ἕνα μεῖζον εθνικό πρόβλημα καί μία τεράστια ἐθνική ἀπειλή. Ἄποτελεῖ ὅμως καί γιά τήν Ἐκκλησία μία ἐξίσου τεράστια πρόκληση πού ἀπαιτεῖ ἄμεσες καί ἀποφασιστικές κινήσεις καί δράσεις. Δέν ὑπάρχουν πλέον περιθώρια ἄλλου χαμένου χρόνου. Δέν ὑπάρχει πλέον χρόνος γιά ἐγωισμούς καί μισαλλοδοξίες αλλά νά βάλουμε πάνω ἀπό ὅλα τό ἐθνικό ὄφελος, τό καλό τοῦ τόπου μας γιά ἕνα ἀσφαλές καί ἀξιοπρεπές μέλλον γιά τά παιδιά μας» κατέληξε ο μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας.