Η έκθεση ξεκινάει από το άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου και φτάνει μέχρι το θέατρο του Άλσους και το πευκόδασος που υπάρχει πάνω από αυτό.

Μπαίνοντας από την κεντρική λοιπόν είσοδο στο Πεδίον του Άρεως βρισκόμαστε απέναντι σε ένα επιβλητικό έργο του Refik Anadol, το Quantum Memories- Probability. Πρόκειται για μία τεράστια γιγαντοθόνη που απεικονίζει το πώς θα μπορούσαν να οπτικοποιηθούν τα όνειρα των αλγορίθμων μέσα από μια σειρά εντυπωσιακών εικόνων ρευστότητας που παράγονται από ένα αλγοριθμικό δίκτυο.

Χρώματα και εικόνες ξεχύνονται μέσα από μία τολμηρή εικαστική σύνθεση γραφικών και χρωμάτων -που αντλήθηκαν από ένα σύνολο δεδομένων με περισσότερες από διακόσιες εκατομμύρια εικόνες ανοιχτής πρόσβασης με θέμα τη φύση- “ρουφώντας” μας μέσα τους, αποκαλύπτοντας σύμπαντα και βοηθώντας μας να δούμε τον κόσμο γύρω μας με άλλη ματιά.

Πρόκειται για μια αναθεώρηση του τέλους της ανθρωπότητας μέσω μιας εμπορικής επιγραφής που συναντάμε στα αστικά τοπία· μια ειρωνική δήλωση που εξετάζει την ανθρώπινη συνθήκη σε καιρούς αλλεπάλληλων κρίσεων και επαναλαμβανόμενων σφαλμάτων. Στο κάτω μέρος του έργου διακρίνονται οι χαρακτηριστικές πορτοκαλί σακούλες που συγκρατούν εδώ το έργο και χρησιμοποιούνται στην βόρεια Ευρώπη κυρίως για να συγκρατούν τα νερά των πλημμυρών στα σπίτια.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το Polymorphic των Matthew Niederhauser, Elie Zananiri, John Fitzgerald που βρίσκεται στην πίσω πλευρά του αγάλματος του βασιλιά. Πρόκειται για μία διαδραστική εγκατάσταση για το πώς μπορεί η ψηφιακή τεχνολογία να επεκτείνει το ανθρώπινο σώμα πέρα από τα όριά του, επιτρέποντάς μας να ανακαλύψουμε εκ νέου τον εαυτό μας. Και πώς τον ανακαλύπτουμε; Εδώ το σώμα δεν είναι μόνο ό,τι φαίνεται. Αν κάποιος σταθεί μπροστά στο έργο, τότε βλέπει μπροστά του την ψηφιακή του αναπαράσταση να παίρνει “σάρκα κι οστά” και το σώμα του να γίνεται όχημα έκφρασης, ανακάλυψης και αλλαγής. Ο εαυτός είναι εφήμερος, μπορεί λοιπόν να μεταμορφωθεί και να ενωθεί με νέους κόσμους.

Στο Moon Faced του Morehshin Allahyari βλέπουμε ένα βίντεο διάρκειας δύο λεπτών όπου ένα μηχανικό πρόγραμμα “μαθαίνει” να ζωγραφίζει νέα άφυλα πορτρέτα, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης μιας ιστορίας δυτικότροπων επιρροών, οι οποίες επισκίασαν και εξαφάνισαν τις queer αναπαραστάσεις του φύλου στην περσική οπτική κουλτούρα.

Στόχος, η ανατροπή του κυρίαρχου αφηγήματος της εξουσίας.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Vine 2.0: The Alternative Limb Project (2022) της Kelly Knox, ένα έργο που αποτελείται από ένα “γλυπτο” βοτανικό πλοκάμι, υβρίδιο χλωρίδας και πανίδας που βλέπουμε μέσα σε μία γυάλα και ένα εντυπωσιακό βίντεο που δημιουργούν ερωτήματα γύρω από το πώς αντιλαμβανόμαστε την αναπηρία. Πρόκειται για ένα φορέσιμο έργο, εμπνευσμένο από φυτά αυτού του πλανήτη, το οποίο μπορεί να κινείται απαλά και οργανικά καθώς λυγίζει. Στο βίντεο που προβάλλεται πίσω από το περίεργο αυτό γλυπτό βλέπουμε ένα μοντέλο να το φορά. Και να το ελέγχει μέσω αισθητήρων πίεσης ενσωματωμένων στα παπούτσια του.

Λίγο πιο κάτω, η Μαρία Παπαδημητρίου με το έργο της “Diamond of otherness- Kaleidoscope of the motions of the soul (2020)” μας καλεί να μπούμε σε έναν μετα-τεχνολογικό ναό και να ανακαλύψουμε τις αντανακλάσεις του εαυτού μας μπροστά σε ένα τεράστιο πρισματικό διαμάντι που αποτυπώνει και παραμορφώνει την πραγματικότητα γύρω του. Μια αναφορά στη φράση του ποιητή Αρθούρου Ρεμπώ «Εγώ είναι ένας άλλος», ένας υπαινιγμός για την υλικότητα της τέχνης που μας επιτρέπει να συναντήσουμε τον εαυτό μας, ως κάποιοι άλλοι.

Χρησιμοποιώντας προσαρμοσμένους αλγόριθμους, δεδομένα και ψηφιακές συσκευές, o Christian Mio Loclair δημιουργεί γλυπτά, έργα βίντεο και εγκαταστάσεις για να συνεχίσει να απεικονίζει την αισθητική και τις συνάψεις τόσο της ανθρώπινης όσο και της ψηφιακής ταυτότητας.

Το μαρμάρινο γλυπτό του Heilin αποτελεί υλική έκφραση της δημιουργικότητας ενός αλγορίθμου και αναρωτιέται ποιο είναι το νόημα της ατομικής υπογραφής και της συλλογικής δημιουργικότητας στην ψηφιακή εποχή. Σε άμεσο διάλογο με τα γλυπτά του πάρκου, το έργο αυτό δημιουργήθηκε αντλώντας ανοιχτά δεδομένα για προτομές ιστορικών μορφών, από διάφορες εποχές και πολιτισμούς. Πρόκειται για μια προτομή που περιέχει χιλιάδες προϋπάρχουσες προτομές και διερευνά τη σχέση ανάμεσα στην ατομική καλλιτεχνική πρόθεση και τη συλλογική φύση των ανθρώπινων εκφράσεων.

Το “Another moon” των Kimchi and Chips (2021) είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά έργα της έκθεσης. Αποτελείται από 40 ηλιακούς πύργους που συλλέγουν ηλιακή ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας και τη νύχτα την “επιστρέφουν” στον ουρανό, δημιουργώντας ένα δεύτερο φεγγάρι.
Το έργο αυτό, τοποθετημένο πάνω από το κενοτάφιο με το άγαλμα της Αθηνάς για τους στρατιώτες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας αποτελεί έναν ξεκάθαρο συμβολισμό: το απών σώμα του ξένου στρατιώτη κάτω από το άγαλμα της θεάς του γνωσιακού πολέμου και της σοφίας σκεπάζεται από ένα τεχνητό πλανητικό σώμα από laser που έχει δημιουργηθεί με την ενέργεια του Αττικού ήλιου που συγκεντρώνεται όλη την ημέρα για να είναι ορατή τη νύχτα. Κάθε βράδυ τα λέιζερ σβήνουν ένα προς ένα, καθώς οι μπαταρίες τους εξαντλούνται, ανάλογα με την ηλιοφάνεια της ημέρας.

Το Virtual Embalming του Frederik Heyman παρουσιάζει έναν επαναστατικό τρόπο για να προβάλουμε τον εαυτό μας στο απώτερο μέλλον, ώστε να μας θυμούνται οι επόμενες γενιές ακριβώς όπως εμείς το επιθυμούμε.. Σε ένα video wall παρακολουθούμε την εικονική «ταρίχευση» της Isabelle Huppert, της Kim Peers και της Michèle Lamy που απαθανατίζονται μέσα στις υπέρτατες φαντασιώσεις τους, σε ένα ψηφιακό μνημείο μέσω του 3D scanning.

Ο Tony Oursler από το 2000 έχει δημιουργήσει πολλά δημόσια έργα που περιλαμβάνουν φως και προβολές σε αρχιτεκτονικά και σε άλλα υπάρχοντα χαρακτηριστικά του τοπίου, όπως σε νερό, δέντρα και καπνό, καθώς και γλυπτικά αντικείμενα από υλικά όπως ο χυτός χαλκός και η πέτρα.

Το έργο του Eclipse είναι μια σειρά από projection mappings πάνω σε δέντρα και μάλιστα δίνει σε αυτά τα ίδια φωνή αναρωτώμενος τι θα είχαν να πουν για τη συμπεριφορά μας μέσα στη βιόσφαιρα; Αντλώντας έμπνευση από τη μεταμόρφωση της μυθολογικής Δάφνης σε δέντρο, από το Δέντρο της Ζωής της σκανδιναβικής κοσμογονίας, από ένα μικρό σχέδιο δέντρου του Δαρβίνου, που απεικονίζει μεταφορικά την εξελικτική του θεωρία, και από τη νέα τεχνολογία DNA CRISPR-Cas9, ο καλλιτέχνης τοποθετεί τα δέντρα στο κέντρο αντικρουόμενων κοσμοθεωριών, καλώντας μας να επανεξετάσουμε την τεχνολογία, τη φύση και τη θέση μας στη βιόσφαιρα.

Εμπνευσμένη από την πανδημία του covid-19 εγκατάσταση “Breathing Pavilion” του Ekene Ijeoma -ενός καλλιτέχνη που ενδιαφέρεται για όσα τείνουμε να παραβλέπουμε ή για όσα είναι κοινά στις κοινωνικοπολιτικές και τις διαπροσωπικές δυναμικές, χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα όπως ο ήχος, το βίντεο, η γλυπτική, η εγκατάσταση και η περφόρμανς- καθώς ουσιαστικά αποτελεί έναν χώρο για συλλογικό διαλογισμό. Μπαίνοντας στην εγκατάσταση απομονώνεσαι ηχητικά από τους περιβάλλοντες θορύβους και καλείσαι να συγχρονίσεις την αναπνοή σου μέσα σε έναν κύκλο από φωτεινές, φουσκωτές στήλες που πάλλονται στον ρυθμό της ανάσας του καλλιτέχνη - πρόκειται για μία νύξη στο I can’t breathe που συνδέεται με το κίνημα Black Lives Matter.

Τι θα γινόταν αν ολόκληρος ο πληθυσμός του πλανήτη συγκεντρωνόταν σε μια μητρόπολη, επιστρέφοντας την υπόλοιπη Γη στη δικαιοδοσία της φύσης μάς αποκαλύπτει η ψηφιακή ταινία “Planet City” του Liam Young, ενώ στο ψηφιακό βίντεο animation “Cloud Quilt” της Saya Woolfalk ψηφιακά και αναλογικά στοιχεία σχηματίζουν ένα υβριδικό περιβάλλον για να μας παρασύρουν στη λογική και τη γλώσσα ενός άλλου τόπου.

Στην ταινία animation Vertical Migration: Superflex βλέπουμε τον κόσμο από την οπτική γωνία ενός σιφωνοφόρου, ενός ανοίκειου πλάσματος –συγγενικού των μεδουσών- που μπορεί να έχει το μήκος νυχιού ή φάλαινας και δεν μοιάζει με τίποτα που συναντάμε στη στεριά και στο We live in an ocean of air των Marshmallow Laser Feast ποτάμια οξυγόνου, νερού και άνθρακα ρέουν μέσα από μια γιγαντιαία σεκόγια, που αναπαριστά τον πνεύμονα του πλανήτη. Καθώς παρακολουθούμε τα συστατικά της ζωής να ξεχύνονται μέσα από τις διάφορες μορφές της, μπορούμε να αναλογιστούμε τον αέρινο ωκεανό μέσα στον οποίο υπάρχουμε: ένα ζωογόνο μέσο που συντηρεί –και συντηρείται από– κάθε είδος ζωής στη Γη.

To πιο εντυπωσιακό έργο της έκθεσης αυτής είναι το εμβληματικό πλανητικό “Divided” του Ισπανού καλλιτέχνη SpY, μια τεράστια, φωτεινή σφαίρα με έντονο κόκκινο χρώμα, χωρισμένη σε δύο μέρη και στηριζόμενη από σκαλωσιά ύψους 25 μέτρων. Η εγκατάσταση εκπέμπει ένα τολμηρό οπτικό μήνυμα, καθώς αφενός μεν ζούμε σε μια εποχή πόλωσης με έντονες πολιτικοκοινωνικές και στρατιωτικές και διαιρέσεις -που συχνά τροφοδοτούνται από τα ψηφιακά κοινωνικά μέσα- αφετέρου δε ο πλανήτης μας υπερθερμαίνεται.

Στον εκθεσιακό αυτό περίπατο θα συναντήσετε και το ShowStudio του Nick Knight. Στη μέση μιας μικρής πλατείας στις τέσσερις πλευρές ενός κύβου προβάλλονται 14 ταινίες μόδας που εξερευνούν το θέμα της μεταμόρφωσης μέσω της περφόρμανς και της τεχνολογίας. Εξελίσσοντας τη σύγχρονη γλώσσα δημιουργίας εικόνων, αυτές οι μικρού μήκους ταινίες συνδυάζουν τεχνικές όπως τα κινούμενα σχέδια, το 3D scanning και τo motion capture, μαζί με χορό και αντισυμβατικές φωτογραφίσεις μόδας, που ωθούν τα όρια και επινοούν νέα οράματα ομορφιάς.

Τέλος, στο πρώην αμφιθέατρο του πάρκου μπορείτε να δείτε την παγκόσμια βίντεο πλατφόρμα NOWNESS που παρουσιάζει μια ελεύθερη από αλγόριθμους σειρά ταινιών μικρού μήκους –κυρίως από το Instagram– σε μεγάλες οθόνες. επιμελείται Η παρουσίαση αυτή πάει κόντρα στην καθιερωμένη πρακτική της ψηφιακής πλατφόρμας να παρέχει στις προσωπικές συσκευές των χρηστών περιεχόμενο καθοριζόμενο από έναν αλγόριθμο, επαναφέροντας τους θεατές σε μια συλλογική εμπειρία θέασης σε δημόσιο χώρο, όπου παρακολουθούν –ή και όχι– χωρίς να καταγράφονται τα ψηφιακά ίχνη τους.

Extra Tip: Ακόμα και να έχετε ήδη επισκεφτεί την έκθεση, προτείνουμε να ξαναπάτε για να ζήσετε τη νέα εμπειρία περιήγησης με το δωρεάν app της Clio Muse Tours. Οι ηθοποιοί Αλεξία Καλτσίκη, Χρήστος Λούλης και Αργύρης Πανταζάρας αφηγούνται με ευφάνταστο τρόπο μοναδικές ιστορίες που κρύβονται πίσω από τα εκθέματα. (Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη για κινητά iOS και Android, στα ελληνικά και τα αγγλικά)