Νέο τοπίο στα ελληνοτουρκικά: Η ΕΕ διστάζει, ο Στόλτενμπεργκ θα “νίπτει τας χείρας” στη Μεσόγειο

Νέα εικόνα, μακριά από τους αρχικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης για τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, διαμορφώνουν τα δεδομένα που προέκυψαν από τους δύο μεγαλύτερους οργανισμούς της δύσης, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ: Δεν πρόκειται να εγκριθούν στην Σύνοδο Κορυφής που συνεχίζεται στις Βρυξέλλες κυρώσεις που θα λειτουργούσαν ως «Δαμόκλειος Σπάθη» για την Τουρκία. Έτσι η βασική διαμεσολάβηση το επόμενο διάστημα δεν θα είναι ευρωπαϊκή αλλά ΝΑΤΟϊκή, αφού συναποφασίστηκε η ίδρυση «μηχανισμού από-συμπίεσης» με την σύμφωνη γνώμη Αθήνας και Άγκυρας. Πάντως το Βερολίνο θα συνεχίσει εποπτεύει την εξέλιξη των πραγμάτων.

Τα παραπάνω έχουν ξεκαθαριστεί από την ανακοίνωση του γ.γ του ΝΑΤΟ Γένς Στολτενμπεργκ για τον μόνιμο μηχανισμό αλλά και την ξεκάθαρα αρνητική δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ για τις κυρώσεις στην Σύνοδο Κορυφής. Έτσι λοιπόν αυτός είναι ο συνδυασμός των συνθηκών με τον οποίο θα «πορευθεί» η Ελλάδα στον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών που θα ξεκινήσουν με την Τουρκία.

Οι όροι του διαλόγου

Σε μία πρώτη ανάγνωση καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται ιδιαίτερα ευνοημένη από τα νέα δεδομένα που συνιστούν τους τρέχοντες όρους του ελληνοτουρκικού διαλόγου.,παράλληλα φυσικά με τις αφετηριακές θέσεις με τις οποίες θα προσέλθουν στην διαδικασία Ελλάδα και Τουρκία.

Η Ελλάδα, έχει ως βάση την δεδομένη θέση της Ε.Ε υπέρ της υπεράσπισης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων αλλά και την καταδίκη της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης ήδη από την Σύνοδο Κορυφής στις 13 Δεκεμβρίου του 2019. Παράλληλα την κύρωση της οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Ιταλία και την μερική οριοθέτηση με την Αίγυπτο που δημιουργούν σημαντικά προηγούμενα στηριγμένα στο διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Επίσης την στήριξη της Γαλλίας αλλά και χωρών όπως η Σλοβενία και η Αυστρία που τάσσονται ξεκάθαρα κατά της τουρκικής προκλητικότητας, στάση που τήρησαν και στην Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Πάντως αλλαγή των δεδομένων από την Βελγική πρωτεύουσα ακόμη και στην κατεύθυνση της αναβολής της συζήτησης των κυρώσεων σε επόμενη σύνοδο, προς το τέλος του 2020 σαφώς έχει ενισχυτικό χαρακτήρα. Επίσης το δικό τους ρόλο θα παίξουν οσα συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη επίσκεψη του αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάϊκ Πομπέο.

Η Τουρκία από την άλλη θα στηριχθεί στο μνημόνιο που έχει υπογράψει με την Λιβύη και κυρίως στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ ως κυρίαρχου μεσολαβητή για τα τεκταινόμενα στην Ν.Α Μεσόγειο. Κάτι το οποίο εξαρχής φάνηκε ότι επιθυμούσε, προκειμένου να αποφύγει την μονόπλευρη – όπως πιστεύει- ευρωπαϊκή επιδιαιτησία. Παράλληλα θα συνεχίσει να διατηρεί τις προνομιακές σχέσεις της με την Γερμανία. Επίσης με την επιστολή που απέστειλε ο Ρετζέπ Ερντογάν στην Σύνοδο Κορυφής ανανεώνει την δέσμευσή της στο «δόγμα» του ότι έχει ισχυρά κυριαρχικά δικαιώματα στην Μεσόγειο λόγω του μεγέθους της ακτογραμμής της.

Ο μηχανισμός του ΝΑΤΟ

Λόγω του έντονα στρατιωτικού χαρακτήρα του νέου μηχανισμού, που δρομολογήθηκε στην βάση της πρότασης που κατέθεσε προ μερικών εβδομάδων ο Γένς Στόλτενμπεργκ, δεν πρόκειται να γίνουν γνωστές λεπτομέρειες της λειτουργίας του. Προφανώς τα οργανικά τμήματα του θα είναι οι δύο μόνιμες αντιπροσωπείες Ελλάδας και Τουρκίας στην βορειοατλαντική συμμαχία.

Στην ουσία όμως συνιστά έναν μόνιμο δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τις στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών που κινούνται στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Είτε πρόκειται για τις τακτικές κινήσεις επιφυλακής, είτε για την διενέργεια ασκήσεων εθνικού ή διακρατικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες οι συζητήσεις σε επίπεδο στρατιωτικών – τεχνικών κλιμακίων θα συνεχιστούν την ερχόμενη εβδομάδα. Μάλιστα αν πιστέψουμε το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας η συνάντηση των στρατιωτικών αντιπροσωπειών θα γίνει την Δευτέρα 5 Οκτωβρίου στις εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Η βασική συμφωνία πάντως περιλαμβάνει για την ώρα μία μόνιμη και 24ωρη γραμμή επικοινωνίας που θα αξιοποιείται στις περιπτώσεις που η δραστηριότητα στρατιωτικών μονάδων θα ενέχει τον κίνδυνο συγκρούσεων ακόμη και λόγω αδυναμίας συνεννόησης η παρανοήσεων κι από τις δύο πλευρές.

Σε στρατιωτικό-πολιτικό επίπεδο η πρωτοβουλία αυτή, συνιστά την μονιμοποίηση της ΝΑΤΟϊκής επιδιαιτησίας για άγνωστο μέχρι στιγμής χρονικό διάστημα στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ανάλογα μέτρα, αξίζει να σημειωθεί ότι είχαν ληφθεί με συναίνεση και των δύο πλευρών στην δεκαετία του ’90 μετά την κρίση στα Ίμια. Ως η –σχετικά- θετική πλευρά της υπόθεσης αυτής αποτιμάται το ότι το ΝΑΤΟ θα έχει παράλληλα με την Ελλάδα άμεση ενημέρωση για τις τουρκικές κινήσεις. Έτσι τυχόν προκλητικές ενέργειες θα έχουν άμεση απήχηση στην συμμαχία, άρα και σε διεθνές επίπεδο. Η αρνητική πλευρά όμως αφορά την πάγια και διαχρονική στάση του ΝΑΤΟ να μην λαμβάνει θέση για τις διπλωματικές-στρατιωτικές διαφορές ανάμεσα στα μέλη του. Γνωστή και ως «Δόγμα Λούνς». Έτσι λοιπόν είναι προφανές ότι ακόμη και με τον μηχανισμό αυτό η συμμαχία ΔΕΝ θα έχει άποψη για το αν μία τουρκική στρατιωτική κίνηση συνιστά παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων στην θάλασσα ή στον αέρα. Πολύ δε περισσότερο εφόσον από την οπτική της συμμαχίας, είτε η Νοτιοανατολική Μεσόγειος, είτε ακόμη και το Αιγαίο γίνονται αντιληπτές ως ενιαίος επιχειρησιακός χώρος. Επίσης είναι γνωστή η τακτική της Άγκυρας να εφαρμόζει την μέθοδο της δέσμευσης περιοχών και στην συνέχεια εντός του ΝΑΤΟ να εγείρει τις αξιώσεις της παρουσιάζοντάς αυτές, ως περιοχές «γκρίζας κυριαρχίας».

Ο ακριβής ρόλος που θα κληθεί να παίξει το ΝΑΤΟ πάντως θα αποσαφηνισθεί περισσότερο αν τελικά επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που θέλουν τον Γένς Στόλτενμπεργκ να επισκέπτεται το επόμενο διάστημα Αθήνα κα Άγκυρα.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr