Σαν σήμερα η αφορμή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

Στις 28 Ιουνίου 1914, πριν από 104 χρόνια, ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ, ένας Σερβοβόσνιος, υπήκοος της Αυστροουγγαρίας, που ο ίδιος αυτοχαρακτηριζόταν ως «Γιουγκοσλάβος εθνικιστής», πυροβολεί και σκοτώνει στο Σεράγεβο τον Αρχιδούκα Φραγκίσκο Φερδινάνδο, (τον ανιψιό και διάδοχο του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ), μαζί με τη σύζυγό του, Σοφία φον Τσότεκ, Δούκισσα του Χόχενμπεργκ. Ο πολιτικός στόχος της δολοφονίας ήταν η απόσπαση των νότιων σλαβικών περιοχών της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, ώστε αυτές να αποτελέσουν τμήμα της Μεγάλης Σερβίας, ή Γιουγκοσλαβίας.

Τέλος πάντων, όποια κι αν ήταν τα κίνητρα του Πριντσίπ, όποιοι και αν ήταν οι εντολείς του, το γεγονός είναι ότι η δολοφονία αυτή, που οδήγησε στην κήρυξη πολέμου της Αυστρίας στη Σερβία, θεωρήθηκε η αφορμή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, που ξέσπασε στα τέλη του Ιουλίου του ίδιου χρόνου, του 1914, διαρκώντας μέχρι τις αρχές του Νοεμβρίου του 1918.

Από τη μια ήταν, χοντρικά, η συμμαχία της «Αντάντ», δηλαδή ουσιαστικά η Βρετανική Αυτοκρατορία, μαζί με τη Γαλλία και τη Ρωσική Αυτοκρατορία, έχοντας απέναντί τους τις Κεντρικές Δυνάμεις: τη Γερμανική, την Αυστροουγγρική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μαζί με το βασίλειο της Βουλγαρίας. Να πούμε πως πολλές χώρες, απ’ όλη την υδρόγειο, συντάχθηκαν με την Αντάντ: από τη Σερβία, τη Ρουμανία, την Ιταλία και Ελλάδα, μέχρι τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και Κίνα.

Μετά από τέσσερα χρόνια συγκρούσεων και 19, περίπου, εκατομμύρια νεκρών, ενόπλων και αμάχων, σε όλα τα μέτωπα του πολέμου, ο κόσμος άλλαξε άρδην: η Αντάντ, οι νικητές, ενδυναμώθηκαν, οι αντίπαλες αυτοκρατορίες κατέπεσαν, ενώ δημιουργήθηκαν πολλά εθνικά κράτη. Βεβαίως, έγινε και η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, ενώ δημιουργήθηκε ο «πρόγονος» του ΟΗΕ, η Κοινωνία των Εθνών.

Ασφαλώς και οι σφαίρες του Πριντσίπ ήταν η αφορμή και όχι οι αιτίες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου: αυτές, όπως πάντα, έχουν να κάνουν με την κυριαρχία και τον πλούτο – τί άλλο; Όμως, ο Γκαβρίλο ήταν αυτός που έγραψε το Πρελούδιο σε έναν από τους πιο φονικούς πολέμους που έγιναν ποτέ, θυμίζοντάς μας πως η Ιστορία γράφεται, και ξαναγράφεται, μόνο με αίμα.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.