Πρώτη Δεκεμβρίου σήμερα

Ο Δεκέμβριος είναι ο τελευταίος μήνας του χρόνου, και ο πρώτος του χειμώνα. Από πού όμως πήρε το όνομά του ο δωδέκατος μήνας του έτους; Το πήρε επειδή ήταν δέκατος, στο ρωμαϊκό ημερολόγιο βεβαίως. «December» σημαίνει στα λατινικά «δέκατος», απ΄το «decem», που σημαίνει «δέκα» και το επίθημα «ber».

Ο Δεκέμβριος, ο δέκατος μήνας, διατήρησε το όνομά του ακόμα κι όταν πέρασε στη δωδεκάτη θέση το 1564, λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, όταν δηλαδή ορίστηκε ο Ιανουάριος, και όχι ο Μάρτιος, ως ο πρώτος μήνας του χρόνου. Κάποια αιματηρά ιστορικά γεγονότα, στη νεότερη ελληνική Ιστορία, πήραν το όνομά τους από αυτόν το μήνα: μιλώ βεβαίως για τα Δεκεμβριανά, για τις συγκρούσεις μεταξύ δυνάμεων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ με τους Άγγλους, συνεπικουρούμενους από κυβερνητικά στρατεύματα, τον Δεκέμβρη του 1944. Αυτή ήταν η πρώτη πράξη, θα έλεγε κανείς, στο Δράμα του Εμφυλίου Πολέμου.

Στη λαϊκή παράδοση τώρα, ο Δεκέμβριος έχει υψηλή θέση, κυρίως λόγω των πολλών εορτών του – είναι γιορτινός μήνας, και όχι μόνο για τα Χριστούγεννα, αλλά και για πολλούς άλλους δημοφιλείς αγίους, που ο εορτασμός τους, με την υπέροχη, μαγική παρετυμολογία τους, πλουτίζει τον Δεκέμβριο: ο Άγιος Ελευθέριος – για χάρη του ο μήνας λέγεται και «κυρ Λευτέρης» γιατί χαρίζει καλή λευτεριά στις κυοφορούσες.

Η Αγία Άννα, όταν η «μέρα παίρνει μια ανάσα». Ο Άγιος Σπυρίδωνας, όταν η μέρα «παίρνει ένα σπυρί», δηλαδή αρχίζει να μεγαλώνει, και βέβαια τα «Νικολοβάρβαρα», οι γιορτές του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Βαρβάρας, που «κάνει νερά και χιόνια». Να πούμε πως ο Δεκέμβριος στα ποντιακά λέγεται «Χριστουγεννάρτς», ενώ στα αρβανίτικα είναι «Σινιντρέ».