Παλαιοβιβλιοπωλείο αστέγων: Βρίσκουν το σπίτι τους στην αλληλεγγύη

“Μόλις ξημέρωσε, μετά το πρώτο βράδυ στον δρόμο, πήγα στον εκδοτικό οίκο ενός φίλου. Η συνήθεια πως τα πρωινά πρέπει να πλένομαι και να πίνω έναν καφέ. Μπήκα μέσα, τους ρώτησα αν μπορώ να πάω στο μπάνιο και μετά έκατσα μαζί τους. Εκεί αποφάσισα ότι δεν θα πω σε κανέναν πως έμεινα άστεγος“.

Στην οδό Πειραιώς 132, ο 71χρονος Λεωνίδας Κουρσούμης κάθεται σε μια καρέκλα μπροστά από τα χιλιάδες βιβλία που απλώνονται στο πάτωμα αλλά και σε κούτες, στον χώρο που έχει μετατρέψει σε παλαιοβιβλιοπωλείο τους τελευταίους 11 μήνες. Ο χώρος τον περασμένο Μάρτη ήταν γεμάτος μπάζα. Από αυτά έχει απομείνει μόνο ένα σακί με τσιμέντο. Τα βιβλία που έχουν γεμίσει το παλαιοβιβλιοπωλείο προέρχονται από ανθρώπους που δεν τα χρειάζονται. Τα φέρνουν και ο κ. Κουρσούμης τα βάζει προς πώληση. Κι αν σκέφτεται κανείς πως μερικά παλιά βιβλία δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα της αστεγίας, η απάντηση είναι πως πουλώντας τα, έχουν πλέον βρει στέγη ο Λεωνίδας Κουρσούμης και ακόμη τρεις άνθρωποι που ζούσαν στον δρόμο.

Τον Απρίλιο του 2017, έπρεπε να φύγει από το σπίτι του αφού είχε μείνει χωρίς δουλειά για έξι χρόνια. Έχοντας σπουδάσει οικονομικά, δούλεψε για αρκετά χρόνια σε φοροτεχνικό γραφείο και μετά σε εκδοτικούς οίκους. Από τον τελευταίο απολύθηκε το 2011, στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Κάποιες περιστασιακές δουλειές τον συντήρησαν για μερικά χρόνια. Έχοντας περάσει μια ζωή κατά τη διάρκεια της οποίας η φτώχεια δεν φάνταζε πιθανό σενάριο, έπρεπε πλέον να αντιμετωπίσει την νέα πραγματικότητα. Τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς, άφηνε το σπίτι του και βρισκόταν στους δρόμους της Αθήνας.

Χρειάστηκε κάποιους μήνες να ανασυγκροτήσει το μυαλό του όσο κοιμόταν στους δρόμους. Γυρνώντας από τον σταθμό Λαρίσης, στα ΚΤΕΛ της Λιοσίων και σε παγκάκια της Αθήνας, προσπαθούσε να σκεφτεί έναν τρόπο να ξεφύγει από την αστεγία. Ο ίδιος συνέλαβε την ιδέα και μαζί με τον κ. Αντώνη και τον κ. Αλέξανδρο, δύο ακόμη ανθρώπους που τότε δεν είχαν στέγη ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν βιβλία.

Ήδη από πριν, ο κ. Κουρσούμης μάζευε βιβλία από κάδους ανακύκλωσης και τα πήγαινε στα παλαιοβιβλιοπωλεία στο Μοναστηράκι με σκοπό να βγάζει βασικά έξοδα της ημέρας. “Σκέφτηκα πως αντί να τα μαζεύω και να τα πουλάω εκεί για 3 και 5 λεπτά του ευρώ, μπορώ να στήσω εγώ το παλαιοβιβλιοπωλείο”. Έφτιαξε ένα σημείωμα που ανέφερε πως συγκεντρώνει παλιά βιβλία και αντικείμενα σε ένα “κάλεσμα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς”. Η ανταπόκριση ήταν ήδη μεγάλη, ωστόσο έγινε ακόμη μεγαλύτερη μετά από ένα ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Θοδωρή Αντωνόπουλου.

Αυτό διάβασε και η γραμματέας ενός επιχειρηματία, του το μετέφερε και στη συνέχεια ο κ. Κουρσούμης δέχτηκε μια κλήση στο κινητό του. Τελικά, ο επιχειρηματίας παραχώρησε στους τρεις ανθρώπους τον χώρο που του ανήκε στην Πειραιώς, ώστε να στήσουν το παλαιοβιβλιοπωλείο. “Κοίτα, δεν βλέπω προς τα πίσω ποτέ. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα, ακόμα και να θέλω, να αλλάξω κάτι απ’όσα έγιναν, συνεπώς το θέμα είναι τι κάνεις παρακάτω”.

Σε όσα λέει δεν υπάρχουν λέξεις που περισσεύουν. Δεν επιδιώκει να σε συγκινήσει. Αν του πεις πως είναι περήφανος άνθρωπος θα σου απαντήσει πως “μπορεί και να είμαι εγωιστής, δεν είναι απαραιτήτως καλό”. Τους 18 μήνες που έμεινε στον δρόμο, το γνώριζε μόνο ένας φίλος, ο οποίος προσπαθούσε τεχνηέντως να τον πείσει να πηγαίνει σπίτι του μερικές ημέρες για να κοιμάται. Το έκανε, μια φορά τον μήνα. Η πρώην σύζυγός του και οι κόρες του έμαθαν πως ήταν άστεγος από τα ΜΜΕ, όταν πλέον δημοσιοποιήθηκε η προσπάθεια για το παλαιοβιβλιοπωλείο.

“Ευγνωμοσύνη”. Αυτή είναι η λέξη με την οποία περιγράφει τα συναισθήματά του για όσους του πηγαίνουν τα βιβλία που δεν χρειάζονται στην οδό Πειραιώς αλλά και σε όσους αγοράζουν από εκεί. “Μας έχουν σκλαβώσει”.

Από τους τρεις ανθρώπους που ξεκίνησαν να τρέχουν το εγχείρημα, πλέον ο Αλέξανδρος έχει βρει μόνιμη δουλειά αλλού, ενώ ο Αντώνης χάρη στα έσοδα του παλαιοβιβλιοπωλείου νοικιάζει ένα μικρό σπίτι. Σπίτι έχουν βρει επίσης άλλοι δύο άστεγοι που γνώρισε αργότερα και τους ενέταξε στην ομάδα, ενώ και ο ίδιος ο κ. Κουρσούμης πριν από τρεις μήνες κατάφερε να νοικιάσει ένα διαμέρισμα στου Γκύζη.

Σε εκείνη τη γειτονιά πλέον, θα μετακομίσει από τον επόμενο μήνα και το παλιοβιβλιοπωλείο. Αυτή την περίοδο γίνεται προσπάθεια να συσκευαστούν τα χιλιάδες βιβλία ώστε να είναι έτοιμα για τη μετακόμιση. Για τον λόγο αυτό, ο κ. Κουρσούμης έχει απευθύνει κάλεσμα σε όσους μπορούν να βοηθήσουν στη διαδικασία και το ερχόμενο σαββατοκύριακο 8-9 Φεβρουαρίου. (για πληροφορίες εδώ ) “Μέσα από την οικονομία που κάναμε και έχουμε καταφέρει να τηρούμε πολύ πιστά, είδαμε πως μπορούμε να νοικιάσουμε έναν χώρο στην οδό Σούτσου στου Γκύζη. Βάλαμε πάγκους, τραπέζια, έχει μια εικόνα πρωτόλεια ακόμα και προϊδεάζει ότι μπορεί να γίνει βιβλιοπωλείο. Τώρα είμαστε σε ένα στάδιο που έχουμε βάλει τα φώτα και το ηλεκτρικό. Δεν έχουν πάει ακόμα οι υπολογιστές και προετοιμαζόμαστε να συσκευάσουμε όλα τα βιβλία. Σκοπός είναι να τα φτιάξουμε όλα ώστε να υπάρχει ένας κατάλογος για όποιον έρχεται”, λέει ο ίδιος.

Έξω από τον αριθμό 132 της οδού Πειραιώς, μπορεί κανείς να δει καθημερινά ανθρώπους με μικρές ή μεγαλύτερες σακούλες που φτάνουν εκεί για να αφήσουν τα βιβλία που δεν χρειάζονται. Κυρίως βιβλία της τελευταίας 25ετίας. Κατά καιρούς έχουν αφήσει βιβλία περασμένων αιώνων και άλλα με αφιερώσεις των ίδιων των συγγραφέων, όπως εκείνα τα τρια βιβλία με τις χειρόγραφες αφιερώσεις του Έρνεστ Χέμινγουέι, που ανέφεραν ημερομηνία και απευθύνονταν σε μια Ελληνίδα με την οποία είχε προσωπική σχέση. “Κοίταξε, έχω δει βιβλίο του 1780. Μου έχουν αφήσει βιβλίο του 1854. Ήταν συγκεντρωτική έκδοση του Σίλερ στη γερμανική γλώσσα. Μια μέρα, ανοίγω μια σακούλα και βλέπω ένα εγχειρίδιο του 1949. Κοιτώντας το όνομα του συγραφέα, είδε εκείνο του πατριού του. Οδηγίες για το πώς πρέπει τα παιδιά του Γυμνασίου να εκπαιδεύονται για την πυρόσβεση. Ίσως ήταν και η μόνη φορά που συγκινήθηκα”.

Τις εγκυκλοπαίδειες, που φτάνουν κατά δεκάδες, πλέον τις δίνει στον Γιάννη, έναν πατέρα τριων παιδιών που ζει την οικογένειά του μαζεύοντας ανακυκλώσιμα με ένα τρίκυκλο. “Είναι πολύ καλό παιδί. Περνάει από εδώ ή τον παίρνω τηλέφωνο. Κυρίως του δίνω εγκυκλοπαίδιες που μου φέρνουν, γιατί στην αποθήκη έχουμε φτιάξει πλέον ένα αρχείο με 15 σειρές από όλες όσες έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα”.

Ο κ. Κουρσούμης επιμένει πως τον θεωρούσαν πάντα σκληρό άνθρωπο και πράγματι δεν θα γελάσει εύκολα. Όπως λέει, προτιμάει να σκέφτεται πρακτικά. Ευγνωμονεί όσους τον έχουν βοηθήσει και κοιτάει πώς μπορεί να προχωρήσει το εγχείρημα. Έτσι κι αλλιώς η ζωή του δίδαξε πως από τη μια στιγμή στην άλλη, μπορεί να γκρεμιστούν όλα. “Το ζήτημα είναι να δημιουργηθεί μια υποδομή, να πάει λίγο παραπέρα.Δεν μπορώ να ξέρω που θα φτάσει. Έχω υπομονή”, κλείνει.