Η χαμένη ευκαιρία του 2008: Πώς θα ήταν “αλλιώς” η μετα-καπιταλιστική ζωή μας

Εύκολα διαπιστώνει κανείς, αν παρακολουθήσει τις συζητήσεις στη Βουλή, σε επίπεδο αρχηγών, πως οι πολιτικοί του αντίπαλοι χρεώνουν πολλά στον Γιάνη Βαρουφάκη. Μάλιστα, ο ίδιος ο πρωθυπουργός σπανιότατα παραλείπει να τον αναφέρει ως αρνητικό παράδειγμα για την διακυβέρνηση της χώρας στο παρελθόν. Κανείς όμως δεν έχει εγκαλέσει γραμματέα του Μέρα 25 για έλλειψη φαντασίας. Σε εποχές όμως που κυριαρχεί ο ωμός ρεαλισμός περιλαμβάνεται η φαντασία ανάμεσα στα βασικά προτερήματα που πρέπει να διαθέτει ένας πολιτικός αρχηγός; Τη απάντηση δίνει έμπρακτα ο Γιάνης Βαρουφάκης στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Ένα άλλο Τώρα» -που έχει ήδη κυκλοφορήσει στην αγγλική γλώσσα και σύντομα θα βρίσκεται και στα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για έναν πολιτικό αρχηγό κόμματος που λογίζεται στην Αριστερά. Σε μία έκφανσή της, μάλιστα, που δεν έχει να παρουσιάσει ως «πολιτικό υπόδειγμα» την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξης κάποιας άλλης χώρας, στο παρόν ή στο παρελθόν.

Με το βιβλίο αυτό ο Γιάνης Βαρουφάκης επιδιώκει κατά πως φαίνεται να καλύψει αυτό το κενό προοπτικής. Χρησιμοποιώντας μυθιστορηματικές φόρμες αλλά και ένα παράδειγμα το οποίο επινοεί και «δανείζεται» από ένα εναλλακτικό – δυνητικό μέλλον. Εκείνο που θα προέκυπτε αν κάποια στιγμή του πρόσφατου παρελθόντος, οι οικονομικές κρίσεις των καιρών μας είχαν σταθεί αφορμή για να αλλάξει δρόμο η ιστορία και να δημιουργηθεί μια διαφορετική κοινωνία, στον αντίποδα του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.

Έτσι, ο Γιάνης Βαρουφάκης στο «Ένα άλλο Τώρα», μας καλεί να φανταστούμε: «Υποθέστε ότι είχαμε αδράξει τη στιγμή του 2008 ώστε να είχαμε οργανώσει μια ειρηνική επανάσταση στην υψηλή τεχνολογία που θα μας είχε οδηγήσει σε μια μετα-καπιταλιστική οικονομική δημοκρατία. Πώς θα ήταν;». Αυτό γράφει σε άρθρο του στον διεθνούς φήμης ειδησεογραφικό οργανισμό The Guardian. Η φόρμα του βιβλίου περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τους διαλόγους ενός τεχνοκράτη, ενός μαρξιστή –φεμινιστή και ενός φιλελεύθερου πρώην τραπεζιτη.

Όσο για το τι περιγράφει ως έναν εναλλακτικό κόσμο στο βιβλίο; Ένα πολτικό-οικονομικό «οικοδόμημα» στην περιγραφή του όντως εντυπωσιακό, με την εγγύηση μάλιστα ενός αναγνωρισμένου οικονομολόγου που πιστοποιεί ότι ένα τέτοιο σύστημα «βγαίνει» με λογιστικούς όρους. Στον κόσμο που γεννιέται (δεν γεννήθηκε ολοκληρωτικά) στην σκέψη του Γιάνη Βαρουφάκη κάθε εργαζόμενος κατέχει ένα εταιρικό-πολιτικό μερίδιο σε ένα ολοκλήρωμα που ονομάζεται «επιχειρηματικός συνδικαλισμός». Οι πάντες αμείβονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο δίχως η εργασία να «ισοπεδώνεται»: Συλλογικές αποφάσεις από τους εργαζόμενους που είναι εταίροι κι όλοι έχουν δικαίωμα ψήφου αποφασίζουν για έναν ενιαίο μισθό και την κατά περίπτωση χορήγηση bonus. Κάθε νέος άνθρωπος που γεννιέται θα ενηλικιωθεί γνωρίζοντας ότι αυτόματα το κεντρικό τραπεζικό σύστημα θα του αποδώσει έναν ελεύθερο τραπεζικό λογαριασμό αποκαθιστώντας το δικαίωμα του στο παγκόσμιο εγγυημένο μέρισμα. Στο σύστημα που περιγράφεται στο βιβλίο δεν χρειάζονται φόροι εκτός ίσως από μια μονοψήφια φορολογική επιβάρυνση «στα μικτά έσοδα των επιχειρηματικο-συνδικαλιστικών εταιριών».

Όπως λέει ο ίδιος ο Γιάνης Βαρουφάκης, στον Guardian, με το βιβλίο αυτό «θέλησα να δώσω σάρκα και οστά στην εναλλακτική μου απέναντι στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό. Ένα πρόσθετο κίνητρο ήταν ότι το ότι το θεώρησα ευκαιρία να εξηγήσω σε φίλους και εχθρούς γιατί αποκαλώ τον εαυτό μου φιλελεύθερο Μαρξιστή». Μάλιστα υποστηρίζει ότι κίνητρό του ήταν η κριτική που έχει δεχθεί για την αδυναμία να περιγράψει τα χαρακτηριστικά μιας μετα- καπιταλιστικής κοινωνίας.

Οι δημόσιες πράξεις των πολιτικών προσώπων έχουν πολιτική λειτουργία. Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Όπως και τα περισσότερα από όσα κάνει ο γραμματέας του Μέρα 25 θα βρουν υποστηρικτές κι επικριτές, σπανίως κάτι ενδιάμεσο.

Βρισκόμαστε σε μία περίοδο όπου στα συνεδριακά ή διακηρυκτικά κείμενα των κοινοβουλευτικών κομμάτων υπάρχουν αναφορές στον τρόπο που οραματίζονται την κοινωνία. Όμως – με εξαίρεσή ίσως το ΚΚΕ- εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι κυριαρχεί η γενικολογία, η άτολμη μίξη και κυρίως η ασάφεια. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες όπου το ιδεολογικό στίγμα των κομμάτων ήταν πολύ πιο διακριτό και σταδιακά έφθινε.

Σε αυτό το «τοπίο» η έλευση ενός τέτοιου βιβλίου, ιδίως αν συνδυάζει την πολιτική σκέψη με την δυνατότητα να είναι εύληπτο, έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Πολύ περισσότερο όταν από τον συγγραφέα του περιγράφεται, ως ένα «εγχειρίδιο κατασκευής του καλύτερου, κατά το δυνατό, σοσιαλισμού»

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.