Πόσοι είναι τελικά οι Έλληνες του εξωτερικού πού θα ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους;

Το 2023 οι Έλληνες του εξωτερικού θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους, δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συγκέντρωση ομογενών στην Αστόρια, στο περιθώριο της επίσκεψης του στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Πόσοι όμως είναι οι Έλληνες του εξωτερικού που έχουν δικαίωμα ψήφου και τους οποίους θα αφορά η ρύθμιση; Η απάντηση είναι πως ουδείς γνωρίζει, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία! Οι εκτιμήσεις από την αντιπολιτευση κυμαίνονται από ένα έως τρία εκατομμύρια ψηφοφόρους (ορισμένες εκτιμήσεις μάλιστα κάνουν λόγο για περίπου ένα εκατομμύριο 300 χιλιάδες άτομα με ελληνικό διαβατήριο στις ΗΠΑ μόνον) , με την κυβερνητική πλευρά να υιοθετεί πολύ πιο συντηρητικές εκτιμήσεις.

Οι πιο νηφάλιες εκτιμήσεις ομως κάνουν λόγο για λιγότερο από ένα εκατομμύριο, σημειώνοντας ότι στις ευρωεκλογές είχαν δηλώσει πρόθεση ψήφου 15 χιλιάδες και είχαν ψηφίσει 11,5 χιλιάδες μονον. Ειδικότερα εκτιμάται ότι τελικά οι έχοντες δικαίωμα ψήφου θα κυμανθούν το πολύ σε 300.000, εκ των οποίων είναι αμφίβολο ότι θα πάνε και όλοι στις κάλπες.

Υπενθυμίζεται ότι στις τελευταίες εκλογές είχαν δικαίωμα ψήφου 9.903.864 άτομα και το άσκησαν 5.769.542 άτομα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, στην Ελλάδα ζουν περίπου 8,5 εκατομμύρια άτομα άνω των 17 ετών. Οι εκλογικοί κατάλογοι δε περιλαμβάνουν και πολλούς νεκρούς, λογω της αθάνατης ελληνικής γραφειοκρατίας. Με βάση αυτό επιμένουν από την κυβερνηση ότι τελικά οι έχοντες δικαίωμα ψήφου θα είναι πολύ λιγότεροι από όσους λέγεται.

Από την κυβέρνηση εξάλλου τονίζουν ότι θα ψηφίσουν μόνο όσοι είναι εγγεγραμμένοι σε εκλογικούς καταλόγους και εφόσον δηλώσουν πρόθεση να ψηφίσουν για να τους σταλούν οι φάκελοι ώστε να συμμετάσχουν στις εκλογές δια επιστολικής ψήφου.

Από τα κόμματα της αντιπολίτευσης όμως υποπτεύονται “παγίδα”, καθώς επισήμως ουδείς γνωρίζει πόσοι κατοίκοι του εξωτερικού έχουν δικαίωμα ψήφου και πόσοι είναι εγγεγραμμένοι.

Οι Έλληνες του εξωτερικού που έχουν την ελληνική υπηκοότητα εγγράφονται σε ειδικό ληξιαρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, ωστόσο και πάλι η εικόνα δεν είναι σαφής, καθώς από τα κόμματα της αντιπολίτευσης επισημαίνουν ότι η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους γίνεται αυτόματα και καθώς αφορά την περιφέρεια εκάστου ψηφοφόρου δεν υπάρχουν στοιχεία, ενώ σημειωτέον ότι δεν μπορεί το κράτος να γνωρίζει για παράδειγμα εάν ένας πολίτης έχει μετακομίσει για δουλειά σε κάποια χώρα της ΕΕ τα τελευταία χρόνια.

Διαβουλεύσεις και το παιχνίδι της συναίνεσης

Το τοπίο σε κάθε περίπτωση είναι θολό, αλλά από την πλευρά του υπουργείου Εσωτερικών διαβεβαιώνουν ότι δεν θα αλλοιωθεί το εκλογικό σώμα, ότι το νομοσχέδιο θα αφορά μόνο τους εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους, επικαλούνται ότι στις ΗΠΑ όποιος έχει δικαίωμα ψήφου στις αμερικανικές εκλογές δεν μπορεί να ψηφίσει σε άλλη χώρα άρα υποστηρίζουν δεν θα επηρεάζουν το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα άνθρωποι που δεν έχουν πρακτικά καμία σχέση πια με την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και πως στην πράξη κυρίως θα αφορά τη γενιά του brain drain.

Δηλώνουν εξάλλου ανοιχτοί σε συζήτηση για όλες τις προτάσεις της αντιπολίτευσης όσον αφορά διατάξεις που θα διασφαλίζουν ότι δε θα κρίνεται το εκλογικό αποτέλεσμα από εν δυνάμει ψηφοφόρους που δεν έχουν πια κανένα πραγματικό δεσμό με την Ελλάδα. Τονίζουν όμως ότι δεν είναι ανοιχτοί στο να μην είναι ισότιμη η ψήφος.

Τι ισχύει όμως σε άλλες χώρες;

Για παράδειγμα για να ψηφίσει Βρετανός κάτοικος εξωτερικού δεν πρέπει να ζει εκτός Μεγάλης Βρετανίας πάνω από οκτώ χρόνια.

Δεν επιτρέπεται σε Αμερικανό που ζει στο εξωτερικό να ψηφίσει, εάν δεν κάνει δήλωση εφορίας στις ΗΠΑ. Διαφορετικά έχει δικαίωμα επιστολικής ψήφου.

Και τα δύο αυτά παραδείγματα αφορούν δικλείδες ασφαλείας ώστε να μην επηρεάζουν ψηφοφόροι που δεν έχουν πραγματικά συμφέροντα στη χώρα το εκλογικό αποτέλεσμα.

Η Γαλλία και η Ιταλία έχουν βουλευτές Επικρατείας, οι οποίοι εκλέγονται από τους ομογενείς, αλλά η ψήφος τους δεν κρίνει τη σταθερότητα της κυβέρνησης.

Πάντως, το υπουργείο Εσωτερικών ακόμη δεν έχει καταλήξει σε πολλές κρίσιμες πτυχές του νομοσχεδίου, το οποίο ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος θα παραδώσει στα μέσα Οκτωβρίου στο Μαξίμου και εν συνεχεία ο πρωθυπουργός αναμένεται να καλέσει τους αρχηγούς των κομμάτων σε διάλογο και συναίνεση. Σημειωτέον ότι απαιτείται βάσει Συντάγματος αυξημένη πλειοψηφία 200 ψήφων για να περάσει νομοσχέδιο για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού και σε αντίθεση με τον εκλογικό νόμο, εάν δεν διασφαλιστεί αυτή η αυξημένη πλειοψηφία, ο νόμος δεν εφαρμόζεται από τις μεθεπόμενες εκλογές, αλλά καταψηφίζεται. Όσον αφορά τα σενάρια που ανησυχούν την αντιπολίτευση πως η κυβέρνηση θα έφερνε τις αλλαγές με ένα νομοτεχνικό κόλπο ώστε να περάσει την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού με 151 ψήφους, πηγές του Εσωτερικών ξεκαθαρίζουν ότι δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα.

Παραμένουν όμως όπως αναφέρθηκε πολλά ανοιχτά ζητήματα, τα οποία προφανώς και θα τεθούν σε διάλογο με την αντιπολίτευση. Για παράδειγμα δεν έχει αποφασιστεί οριστικά εάν οι Έλληνες του εξωτερικού που θα ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα από τον τόπο διαμονής τους, θα ψηφίζουν και για βουλευτή της περιφέρειας τους ή μόνο για το κόμμα της επιλογής τους. Το δεύτερο δεδομένου του εκλογικού συστήματος της Ελλάδας μπορεί να έχει συνταγματικά προβλήματα, το πρώτο όμως έχει πολλά τεχνικά προβλήματα ακόμη και με την επιστολική ψήφο, την οποια υπενθυμίζεται ότι είχε αφήσει ανοιχτή ως ενδεχόμενο ο κ.Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, επομένως το πιθανότερο είναι να ψηφίζουν μόνο για κόμμα για τεχνικους λόγους. Όμως απο το Εσωτερικών τονίζουν ότι οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί.

Σύμφωνα με το σχέδιο της κυβέρνησης η ψήφος των ομογενών θα προσμετράται κανονικά στο σύνολο, ενώ θα αυξηθεί ο αριθμός των βουλευτών Επικρατείας σε 15, ώστε να βγάζει η ομογένεια τους δικούς της βουλευτές, όπως ανέφερε και ο πρωθυπουργός στην Αστόρια.

Οι προτάσεις ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ

Ο κ.Μητσοτάκης έχει δηλώσει πολλάκις ότι θα επιθυμούσε το νομοσχέδιο για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού να περνούσε και με 300 ψήφους, ωστόσο και η πλειοψηφία των 200 μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολη, δεδομένων των ενστάσεων και των προτάσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει “κλειστή” κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των Ελλήνων του εξωτερικού. Δηλαδή να μην ενσωματώνεται το αποτέλεσμα της σχετικής ψηφοφορίας στον γενικό οριστικό πίνακα των αποτελεσμάτων του εκλογικού σώματος εντός της ελληνικής επικράτειας και να μην επιλέγουν οι ψηφοφόροι κάτοικοι Εξωτερικού τους εκπροσώπους τους από την γεωγραφική περιφέρεια στην οποία διαμένουν, αλλά να επιλέγουν μεταξύ του νέου θεσμού των ψηφοδελτίων επικρατείας Εξωτερικού των κομμάτων.

Προβλέπεται, δε, η διαφοροποίηση του αριθμού των εδρών που θα κατανέμονται βάσει των αποτελεσμάτων των εκλογικών τμημάτων του εξωτερικού, ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, με κατώτατο όριο τις τρεις έδρες και ανώτατο τις 12.

Ουσιαστικά δηλαδή η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει ένα ειδικό “καλάθι” βουλευτών Επικρατείας, που θα εκλέγονται από την ομογένεια.

Ο κ.Θεοδωρικάκος είχε αντιδράσει στην παρουσίαση της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ από τον Γιώργο Κατρούγκαλο, επικαλούμενος ότι το Σύνταγμα δεν διαχωρίζει την ψήφο των Ελλήνων που ζουν εντός των γεωγραφικών συνόρων της χώρας με εκείνους που ζουν στο εξωτερικό. Κατηγόρησε επίσης το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι με τις προτάσεις του υποτιμά τους Έλληνες του εξωτερικού και τους διαχωρίζει καταργώντας την ισοτιμία της ψήφου, και δήλωσε ότι η ψήφος των αποδήμων πρέπει να καταμετράται με τον ίδιο τρόπο με αυτή των Ελλήνων που ζουν εντός της Επικράτειας.

Αλλά και με το ΚΙΝΑΛ υπάρχει ακόμη απόσταση στο θέμα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού.

Η πρόταση του ΚΙΝΑΛ προβλέπει ειδικότερα:

*Δικαίωμα ψήφου σε όλους τους Έλληνες κάτοικους εξωτερικού εφόσον είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και στα δημοτολόγια.

*Επικαιροποίηση της εγγραφής τους, με σχετική δήλωση τους προς τα κατά τόπους προξενεία και τις πρεσβείες της Ελληνικής Δημοκρατίας, προκειμένου να συμμετάσχουν στις εκλογές από τον τόπο κατοικίας τους.

*Επιστολική ψήφο

*Η ψήφος θα προσμετράται στο συνολικό εθνικό εκλογικό αποτέλεσμα, όχι όμως στο αποτέλεσμα των εθνικών εκλογικών περιφερειών.

*Δημιουργία μιας νέας ενιαίας «Περιφέρειας Ελλήνων Κατοίκων Εξωτερικού», που θα εκλέγει 5-7 βουλευτές, μέσω των ειδικών ψηφοδελτίων των κομμάτων. Οι έδρες που θα καταλαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο θα αφαιρούνται από το ψηφοδέλτιο επικρατείας και από τις λοιπές εκλογικές περιφέρειες.

Για το τελευταίο όμως εκφράζονται τεχνικές ενστάσεις από το Εσωτερικών.

Παρόλα αυτά στην κυβέρνηση είναι αισιόδοξοι ότι υπάρχει περιθώριο συναίνεσης με ΚΙΝΑΛ . Υπάρχει επίσης η εκτίμηση ότι ο Κυριακος Βελόπουλος επίσης θα ψηφίσει, αλλά ότι θα ταχθεί υπέρ και ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος έχει μεγάλο fan club στην Αυστραλία.