Αφιέρωμα στα ονόματα πλοίων Μέρος 1ο

Δεν έχουν μόνο οι άνθρωποι ονόματα και καταγωγή.  Οι άνθρωποι ονοματίζουν ό,τι έχει σημασία γι’αυτούς, όπως είναι τα πλοία! Από την πλέον ταπεινή βαρκούλα, μέχρι το εξπρές ταχύπλοο, ή το ιστιοπλοϊκό, όλα τα σκάφη έχουν το όνομά τους. Αυτό το όνομα βέβαια, όπως συμβαίνει και με τους ανθρώπους ονοματοθέτες, αφηγείται την ιστορία τους. Τόσο του σκάφους, ταπεινού ή ενδόξου, όσο και του πλοιοκτήτη, ή του ναυπηγού, ή του τόπου όπου «χτίστηκε» το σκαρί.

Όμως, ακόμα και το πιο ταπεινό σκαφίδι, θα έχει περήφανα γραμμένο στην πλώρη του τόσο τον αριθμό νηολογίου του, όσο και το όνομά του: για παράδειγμα, «Κυριακούλα, Λάμδα Πι, (δηλαδή Λιμεναρχείο Πειραιώς), 4387».

Λοιπόν, τί ονόματα δίνουμε στα σκάφη μας; Ας αρχίσουμε από τα ιστορικά και μυθολογικά πρόσωπα. Παράδειγμα: τα περισσότερα ιστιοφόρα,  (τσερνίκια, μαρτίγοι και μαρτιγάνες, πάρωνες και γολέτες, μίστικα και τράτες) των καραβοκύρηδων και καπεταναίων της Ελληνικής Επανάστασης είχαν ονόματα από την αρχαία ελληνική ιστορία.

Των Κουντουριώτηδων τα πλοία είχαν το όνομα της θεάς Αθηνάς, η Μπουμπουλίνα ήταν καπετάνισσα στον «Αγαμέμνονα», ο Μιαούλης είχε τον «Κίμωνα», ενώ «Αλέξανδρος» λεγόταν το πλοίο του Τσαμαδού. Τότε, οι πλοίαρχοι που αγωνίστηκαν στην Επανάσταση του 1821, ήταν γενικά, μάλλον συντηρητικοί με τα ονόματα των πλοίων τους. Κάποιοι όμως από αυτούς όχι, έτσι, ο Υδραίος πλοιοκτήτης Φραντζέσκος Βούλγαρης είχε ονομάσει το ιστιοφόρο του «Βατερλώ», ο Μπούκουρης από τις Σπέτσες ήταν ιδιοκτήτης του «Θαλασσίου ίππου», ο Χατζηαγγελής από τα Ψαρά ήταν ο καραβοκύρης της «Αμερικάνας», ενώ το πλοίο του Σαμιώτη πλοιάρχου Γιάννη Γιαγά, ένα τσερνίκι, λεγόταν «Στρίγγλα»… 

Μετά, πολλά πλοία έπαιρναν και παίρνουν το όνομά τους από διάσημες προσωπικότητες συγκαιρινές, ή όχι, του πλοιοκτήτη: χαρακτηριστικό παράδειγμα το επιβατηγό «Αίολος Κεντέρης», της Ναυτιλιακής Εταιρείας Λέσβου, αλλά και το «Νίκος Καζαντζάκης» των Μινωικών Γραμμών.

Άλλες πηγές ονομάτων για να βαφτίζονται σκάφη διεθνώς, είναι οι ανθρώπινες αρετές και ιδιότητες. «Τόλμη», «Εκδίκηση», «Γαλήνη», είναι κάποια από τα ονόματα που φέρουν πολλά πλοία. Εδώ, δεν μπορώ να μην μνημονεύσω τους κινέζους, που έχουν μια ιδιαίτερη ροπή προς το πομπώδες: αυτή τη στιγμή στους ωκεανούς ταξιδεύουν, με κινέζικη σημαία, το «Happy River», (Χαρούμενο Ποτάμι), η «Joyous Society» δηλαδή «Χαρωπή Κοινωνία», αλλά και οι «Honest Rays», που αποδίδεται ως «Τίμιες Ακτίνες»…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.