Τραπεζικές απάτες: Πώς να αποφευχθούν σε μια περίοδο που έχουν εκτοξευθεί τα κρούσματα

Επικίνδυνες διαστάσεις λαμβάνει τους τελευταίους μήνες το φαινόμενο της ηλεκτρονικής απάτης στην Ελλάδα, καθώς οι «ψηφιακοί» εγκληματίες προχωρούν στην μαζική αποστολή e-mails και sms με στόχο την αφαίρεση χρημάτων από τραπεζικούς λογαριασμούς πολιτών.

Όπως επισημαίνουν τα αρμόδια τραπεζικά στελέχη η έξαρση του φαινομένου συνδέεται με την σημαντική τεχνολογική εξέλιξη της δράσης των δραστών οι οποίοι επιχειρούν να αποσπάσουν τους κωδικούς χρεωστικών και πιστωτικών καρτών.

Από την τελευταία ανάλυση που έχει πραγματοποιήσει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) προκειμένου να αξιολογήσει τα νέα μέτρα ασφαλείας σε μία περίοδο μεγάλης αύξησης των online συναλλαγών λόγω της πανδημίας, να διαπιστώσει αδυναμίες, να εντοπίσει τους τρόπους απάτης και να προτείνει μέτρα βελτίωσης προέκυψαν για την ελληνική αγορά μια σειρά σημαντικά συμπεράσματα.

Η ακτινογραφία της Ελλάδος

Πρώτον, το ετήσιο κόστος από τις ηλεκτρονικές απάτες στην Ελλάδα υπολογίζεται σε άνω των 22,5 εκατ. ευρώ, με το μεγαλύτερο ποσό να επιβαρύνει τους χρήστες, δηλαδή του καταναλωτές.

Δεύτερον, τα περισσότερα χρήματα χάνονται από τις συναλλαγές με κάρτες, κυρίως στις αγορές μέσω ίντερνετ. Σε αυτή την κατηγορία, η Ελλάδα παρουσιάζει τριπλάσιο ποσοστό απάτης στο σύνολο των συναλλαγών και αυξημένο ποσό της μέσης ζημίας για τον καταναλωτή. Πρακτικά στις 1,1 δισ. συναλλαγές με κάρτες το 2020 συνολικής αξίας 36,8 δισ. ευρώ, ο αριθμός των συναλλαγών που σχετίζονται με απάτη εκτιμώνται σε περίπου 345.000, ενώ η συνολική αξία της απάτης σε 12,6 εκατ. ευρώ. Η μέση αξία της απάτης υπολογίζεται σε 37 ευρώ.

Τρίτον, τα περισσότερα χρήματα ανά απάτη χάνονται στις μεταφορές πιστώσεων, δηλαδή στις online πληρωμές/μεταφορές κεφαλαίων μέσω ίντερνετ και mobile banking. Σε αυτή την κατηγορία, οι περιπτώσεις απάτης είναι λιγότερες συγκριτικά με τις κάρτες, αλλά η μέση απώλεια χρημάτων είναι 4.892 ευρώ, όταν η αντίστοιχη μέση τιμή στην ΕΕ είναι 4.191 ευρώ. Με βάση τα στοιχεία για μεταφορές πιστώσεων το 2020, στην Ελλάδα εντοπίστηκαν 1.910 απάτες, συνολικής αξίας 9,3 εκατ. ευρώ και μέσης ζημίας 4.892 ευρώ.

Τέταρτον, στην Ελλάδα, το 2020 καταγράφηκε σημαντική αύξηση κατά 298% των περιστατικών απάτης στις μεταφορές πιστώσεων και κατά 313% στην αναλογούσα αξία τους, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Πέμπτον, ο αριθμός των περιπτώσεων και η αξία της απάτης στα ΑΤΜ (αναλήψεις) έχει περιοριστεί στην Ελλάδα και κινείται ακριβώς στα ίδια ποσοστά με την Ευρωζώνη. Οι συνολικές απώλειες χρημάτων από απάτη στις αναλήψεις μετρητών από ΑΤΜ υπολογίζεται στην Ελλάδα σε 0,7 εκατ. ευρώ. Η μέση αξία της απάτης/απώλειας υπολογίζεται σε 319 ευρώ, έναντι 459 ευρώ στην Ευρωζώνη.

Έκτον, οι Έλληνες πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών εμφανίζουν τα μικρότερα ποσοστά στον επιμερισμό των ζημιών. Ειδικότερα, στις περιπτώσεις απάτης με κάρτες, οι τράπεζες ανέλαβαν το β’ εξάμηνο το 2020 το 19% των ζημιών, ενώ ο χρήστης της κάρτας το 26%. Το υπόλοιπο ποσοστό ζημίωσε άλλους (πχ εμπόρους κλπ). Το ποσοστό του 19% είναι το μικρότερο στην υπόλοιπη ΕΕ, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 23% (Ισπανία) και 80% (Πορτογαλία). Αντίστοιχη είναι η διαπίστωση για τον επιμερισμό των ζημιών από απάτη στα ΑΤΜ, όπου οι ελληνικές τράπεζες ανέλαβαν το 3%. Το ίδιο ποσοστό (και τα μοναδικά μονοψήφια) συναντάμε μόνο σε Βουλγαρία και Κροατία. Στις υπόλοιπες χώρες, το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 20% (Βέλγιο) και 100% (Εσθονία).

Το ηλεκτρονικό «ψάρεμα»

Με τις διαδικτυακές απάτες να αυξάνονται εκρηκτικά και να αλλάζουν συχνά μορφή και τρόπο προσέγγισης, οι τράπεζες εστιάζουν όχι μόνο σε επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες λογισμικού και ασφαλείας, αλλά και σε μία τακτή και ενδελεχή ενημέρωση του κοινού.

Στο πλαίσιο αυτό και με πολύ συχνό το φαινόμενο διευκόλυνσης ή αύξησης της τραπεζικής απάτης, επειδή το password δεν ήταν ενδεδειγμένο ή δεν ήταν κατάλληλα «κρυμμένο», υπάρχουν κάποια έξυπνα tips για το πώς και πότε να αλλάζουν οι συναλλασσόμενοι τους μυστικούς αυτούς κωδικούς.

Οι χρήστες των εναλλακτικών ψηφιακών τραπεζικών δικτύων δέχονται τους τελευταίους μήνες δεκάδες μηνύματα που σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προχωρήσουν στην ενεργοποίηση τους και στην παροχή προσωπικών στοιχείων τους, καθώς πρόκειται για κλασική μορφή της απάτης του «ηλεκτρονικού ψαρέματος».

Στόχος των μηνυμάτων αυτών είναι να αποσπάσουν απόρρητα προσωπικά και οικονομικά δεδομένα όπως, το όνομα του χρήστη ηλεκτρονικής τραπεζικής, κωδικούς πρόσβασης, στοιχεία χρεωστικών / πιστωτικών καρτών κοκ. Στη συνέχεια, τα δεδομένα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση μη εξουσιοδοτημένων οικονομικών συναλλαγών με αποτέλεσμα την πρόκληση οικονομικής ζημίας.

Η πλειοψηφία των phishing μηνυμάτων επικαλείται είτε κάποιο πρόβλημα στον λογαριασμό του χρήστη, είτε απαιτεί την επιβεβαίωσή του για εκτέλεση συναλλαγής (η οποία δεν έχει λάβει επίσημη εντολή από τον χρήστη), είτε ενέργεια αναβάθμισης υπηρεσίας, είτε επιβεβαίωση προσωπικών δεδομένων.

Η αντιμετώπιση

Η συχνή αλλαγή στον κωδικό πρόσβασης των ηλεκτρονικών συναλλαγών (password) έχει καταστεί υποχρεωτική, προκειμένου οι καταναλωτές να πραγματοποιούν με ασφάλεια κάθε είδους τραπεζική συναλλαγή στο e-banking. Όσο μεγάλη και αν είναι η προστασία από τις τράπεζες, ο ίδιος ο πελάτης πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να προστατεύει καταρχήν ο ίδιος τον εαυτό του, τηρώντας βασικά μέτρα προστασίας.

Σύμφωνα με τις συμβουλές των τραπεζών, θα πρέπει:

• Να μην αποθηκεύετε ποτέ τους κωδικούς σας σε καμία συσκευή σας.
• Να αγνοείτε χωρίς δεύτερη σκέψη SMS, e-mail ή τηλεφωνήματα που σας ζητούν κωδικούς.
• Να προστατεύετε τους κωδικούς σας και να ενισχύετε την ασφάλεια των συσκευών σας, ενημερώνοντας συχνά το λειτουργικό τους.
• Να πλοηγείστε πάντα στο ασφαλές περιβάλλον της Τράπεζάς σας και αν αποφεύγετε τη χρήση δημόσιων δικτύων.

Ως προς τη σύνθεση του μυστικού κωδικού, παρατίθενται ορισμένες συστάσεις:

• Δεν χρησιμοποιώ στο password τον κωδικό που έχω βάλει και στο όνομα χρήστη (username).
• Επιλέγω έναν κωδικό, με στοιχεία που μου προτείνει και το λογισμικό της Τράπεζας (π.χ. μέχρι τόσα γράμματα, με κεφαλαία και/ή μικρά, με σύμβολα, με αριθμούς) αλλά όχι κάτι εύκολο.
• Προσπαθώ να φτιάξω έναν πολύπλοκο για τους άλλους μυστικό κωδικό, αλλά ενδεχομένως εύκολο για μένα να θυμάμαι από μνήμης, ώστε να μην χρειασθώ να τον σημειώσω κάπου.
• Αν δεν μπορώ να τον θυμάμαι, τον σημειώνω κάπου ξεχωριστά από τον κωδικό username και ποτέ πίσω από τις κάρτες, ή στο πορτοφόλι μου.
• Δεν επιλέγω το ΡΙΝ του κινητού μου.
• Οι τράπεζες προτείνουν διαφορετικό password ανά λογαριασμό ή έστω ανά τράπεζα.
• Σίγουρα θα πρέπει τα passwords των τραπεζών να μην είναι ίδια με άλλους κωδικούς από πλατφόρμες e-shopping ή άλλων υπηρεσιών.
• Δεν γράφουμε την ημερομηνία γέννησής μας ούτε το όνομά μας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις