Πλατεία Αμερικής Μέρος 1ο : Πρώτα χρόνια

Η πλατεία Αμερικής, είναι μια από τις εμβληματικές πλατείες της Αθήνας – η ιστορία της είναι μια σύνοψη της ιστορίας του αστικού ιστού της πρωτεύουσας. Κοιτώντας την, βλέπει κανείς, σε κάτοψη, τις κοινωνικές επιστρωματώσεις της πόλης… Αρχικά να δούμε τη γεωγραφική της θέση. Βρίσκεται στην δυτική πλευρά της οδού Πατησίων και στο μέσο περίπου του μήκους της οδού.

Απέχει 2 χλμ από την πλατεία Ομονοίας και 2,5 χλμ από το τέρμα της οδού Πατησίων και τον σταθμό των Άνω Πατησίων. Γύρω από την πλατεία και δυτικά της οδού Πατησίων αναπτύχθηκε η ομώνυμη συνοικία της Αθήνας, η οποία συνορεύει με τα Κάτω Πατήσια προς τα βόρεια και ανατολικά, με τον Άγιο Παντελεήμονα προς τα νότια και με την Κυψέλη προς τα ανατολικά – η Πατησίων χωρίζει την Κυψέλη από την συνοικία της πλατείας Αμερικής. Παλιότερα η πλατεία Αμερικής ονομαζόταν Πλατεία Αγάμων.

Όμως, πριν ονομαστεί έτσι, ο λαός την ονόμαζε ανεπίσημα Πλατεία Ανθεστηρίων, επειδή τα παλιά χρόνια οι Αθηναίοι πήγαιναν εκεί και γιόρταζαν την Πρωτομαγιά. Το 1887, τότε που η περιοχή ακόμα ήταν εξοχική, στο σημείο στο οποίο έκανε τέρμα ο ιπποτροχιόδρομος, δηλαδή το ιππήλατο τραμ, υπήρχε ένα μικρό καφενείο, στο οποίο σύχναζε μια παρέα ώριμων Αθηναίων, που όλοι τους, χωρίς εξαίρεση, ήταν άγαμοι. Μόνον ένας άπ' αυτούς, κάποιος Γεώργιος Περπινιάς, τις αρχές της Άνοιξης του 1887, αποσκίρτησε από τους ορισμένους εργένηδες και παντρεύτηκε, αλλά πολύ σύντομα κατάλαβε πως η γυναίκα του ήταν φοβερά δύστροπη. Έτσι, το επόμενο πρωί, τη φόρτωσε σε ένα κάρο μαζί με όλα τα πράγματά της και την έστειλε πίσω στους γονείς της, για να επανέλθει δριμύτερος στη συντροφιά των αγάμων… Αυτό έγινε αμέσως πρώτο θέμα στην Εφημερίδα των Κυριών, την οποία εξεδιδε η γνωστή Καλλιρρόη Παρρέν, η οποία είχε ήδη προτείνει να ψηφισθεί ένας νόμος που να φορολογεί όλους του άγαμους άνδρες από τριάντα χρονών και πάνω, επειδή υπήρχαν πολλές ανύπαντρες γυναίκες που ήθελαν να κάνουν οικογένεια και δεν έβρισκαν γαμπρούς…

Η πλατεία αυτή λοιπόν μέχρι τότε δεν είχε κανένα επίσημο όνομα. Ονομάστηκε Πλατεία Αγάμων στις αρχές της δεκαετίας του 1890, οπότε και έγινε ο τόπος διαμαρτυρίας των αγάμων λίγο πριν την πτώχευση του 1893, όταν το κράτος επιχείρησε για πρώτη φορά να φορολογήσει τους άγαμους, και επίσης όσους σύχναζαν σε οίκους ανοχής ή παρόμοια στέκια, με την δικαιολογία ότι οι παντρεμένοι πληρώνουν περισσότερους φόρους επειδή έχουν οικογένειες… Τότε, στα τέλη του 19 ου αιώνα, οι ιθύνοντες σκέφτηκαν πως με την φορολογία αυτή επί της κεφαλής των ανύμφευτων ανδρών, θα αβγάτιζαν κατά πολλά εκατομμύρια δραχμές τα δημόσια έσοδα, καταπολεμώντας συγχρόνως το δημογραφικό πρόβλημα…

Το σημερινό της όνομα, Πλατεία Αμερικής, το έλαβε το 1927 προς τιμήν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για το φιλελληνισμό τον οποίο είχαν επιδείξει οι κάτοικοι των ΗΠΑ.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.