Δουλειές του ποδαριού: Από πού βγήκε η έκφραση

Με τον όρο δουλειά του ποδαριού συνήθως εννοούμε τη δουλειά που γίνεται στο πόδι, δηλαδή χωρίς οργάνωση ή εγκαταστάσεις, σύμφωνα με το Λεξικό Τεγόπουλου – Φυτράκη.

Ποιοι κάνουν δουλειές του ποδαριού; Οι πλανόδιοι έμποροι, ο κουλουρτζής, ο καστανάς, ο λαχειοπώλης, ο λούστρος, όλοι αυτοί που πουλούν διάφορα μικροπράγματα με το καρότσι. Από τέτοιες δουλειές κάποιοι συντηρούσαν και συντηρούν ολόκληρες οικογένειες – αλλά αυτοί είναι η αφρόκρεμα του ποδαριού, αν μου επιτρέπεται ο όρος, γιατί υπάρχουν και άλλες, που τις κάνουν άνθρωποι εξ ανάγκης και εντελώς περιστασιακά, γιατί βρίσκονται σε δεινή οικονομική θέση.

Για παράδειγμα, δουλειές του ποδαριού είναι να κάνεις θελήματα και αγγαρείες: να κάνεις τα ψώνια ανθρώπων που δεν μπορούν ή βαριούνται να ψωνίσουν για τον εαυτό τους, να βγάλεις το σκύλο τους βόλτα, να πλύνεις το αμάξι, να πας για τσιγάρα και εφημερίδες, να βγάλεις τα σκουπίδια, να κάνεις μικροδουλειές στο σπίτι ή στον κήπο, να ξεβουλώσεις μια αποχέτευση.

Όλα αυτά, οι δουλειές του ποδαριού, μας είναι εντελώς οικεία. Πάντα στην Ελλάδα οι ανάγκες ήταν μεγαλύτερες από τις δυνατότητες – πάντα είχαμε, στην κοινωνία μας ανθρώπους που έκαναν διάφορα απίθανα πράγματα για να βγάλουν το μεροκάματο:  ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος πάτησε πάνω στο αρχέτυπο του δουλευτή του ποδαριού, για να φτάσει να βγάλει στην οθόνη τον Βέγγο.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.