Το “αιώνιο παρόν” της Ακρόπολης και το στιγμιαίο δάνειο λάμψης του Dior

Οι προτηγανισμένες διατυπώσεις θέσεων καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, όταν διεκδικούν πρόσημο μαχητικού αντιπολιτευτικού λόγου.

 Μια ματιά στην αντιπολίτευση που άσκησε η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη σχεδόν σε όλα τα πεδία, πολιορκώντας την εξουσία, πείθει για το αληθές του πράγματος.

Ε, τώρα με τον Dior στην Ακρόπολη δεν θα μπορούσε να λείψουν οι διατυπώσεις  αυτές, οι οποίες πόρρω απέχουν από  θεμιτές ενστάσεις και τεκμηριωμένες αντιρρήσεις.

Βουτηγμένες στην κοινοτοπία οι περισσότερες, ενδεδυμένες  με ποδήρεις χιτώνες σοβαρότητος και σεβασμού προς το υπέρτατο μνημείο, δεν εκφράζουν προβληματισμό ή περίσκεψη για την παραχώρηση των μνημείων. Αποφαίνονται καταδικαστικά.

Ιδού χαρακτηριστικό δείγμα:«Τσιμεντωμένη» και «λουστραρισμένη» η Ακρόπολη, έτσι όπως την θέλει τώρα η αισθητική της κυβέρνησης, παραδίδεται στο βωμό ενός νεοαποικιακού αφηγήματος που αντιλαμβάνεται τα εμβληματικά-ταυτοτικά μνημεία του τόπου ως ντεκόρ για ντεφιλέ» (Πόλυ Κρημνιώτη-avgi.gr)

Όταν οργίστηκε ο Κρέτσος

Πάμε πίσω στο 2018. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε κάτι που η χώρα όφειλε να το είχε κάνει από χρόνια: δημιούργησε άκρως ελκυστικό πλαίσιο για την προσέλκυση οπτικοακουστικών παραγωγών( ταινίες, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές κλπ).

Τότε το BBC ζήτησε άδεια για να γυριστούν στο Σούνιο(Ναός του Ποσειδώνα) σκηνές από μια σπουδαία σειρά(Η μικρή τυμπανίστρια).

Το ΚΑΣ αρνήθηκε. Και ένα από τα μέλη του στήριξε την αρνητική ψήφο του λέγοντας ότι το περιεχόμενο της σειράς δεν συνάδει με την ιερότητα του μνημείου.

Οργισμένος-και με το δίκιο του- ο τότε Γενικός Γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Λευτέρης Κρέτσος, δήλωσε τα εξής:

«H άρνηση του ΚΑΣ να χορηγήσει άδεια γυρισμάτων στο BBC και στον διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Παρκ Τσαν Γουκ στο Σούνιο, για την μίνι σειρά The Little Drummer Girl, αναδεικνύει για μία ακόμα φορές τις παθογένειες που έχουμε ως χώρα (…)Τεκμαίρεται πως η κακή αυτή απόφαση δεν αντανακλά τα οποιαδήποτε προβλήματα επιμελητείας, αλλά προβλήματα νοοτροπίας του φορέα που έλαβε την εν λόγω απόφαση»

Οι ενστάσεις

Grosso modo, οι ενστάσεις και κάποιες εύλογες ανησυχίες για την παραχώρηση της Ακρόπολης και άλλων μνημείων (Ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, Ναός του Δία στη Νεμέα, Αρχαία Αγορά) έχουν ως εξής:

«Το υπέρτατο μνημείο θα καταντήσει σκηνικό»– «Το σύμβολο  για όλη την ανθρωπότητα δεν μπορεί να μπαίνει σε εμπορικές συναλλαγές»- Αν υπάρξει μια παραχώρηση «θα δημιουργηθεί προηγούμενο».

Ακούγονται κι άλλα αντιρρητικά επιχειρήματα: Η Ακρόπολη είναι γνωστή παγκοσμίως και δεν χρειάζεται προβολή τέτοιου είδους- Ο Τουρισμός θα διαφημιζόταν καλύτερα αν π.χ. η χώρα είχε αντιμετωπίσει επιτυχώς την πανδημία.

Πρώτον, σχετικά με την Ακρόπολη-σκηνικό: Δεν προσβάλλεται το όντως υπέρτατο μνημείο όταν ο αιτών την παραχώρηση δανείζεται κάτι από την αίγλη και την λάμψη του. Η δύναμη του χώρου συντρίβει οποιαδήποτε απόπειρα να τον υπο-τάξει σε ρόλο σκηνικού.

 Το στιγμιαίο δάνειο συνιστά αυτονοήτως εκδήλωση υπέρτατου σεβασμού, κι όχι  απλή αναγνώριση της ιερότητος του χώρου, όταν αποφεύγεται η προβολή με ευθεία ή υπόρρητη αναγωγή στοιχείων του διαφημιζόμενου προϊόντος σε στοιχεία ομοειδή με εκείνα της Ακρόπολης, που την έχουν μνημειώσει ως τεχνούργημα ενός περικαλλούς «αιωνίου παρόντος».

Με δυό λόγια, ο οίκος Dior λαμπρύνεται υπο την σκιά της Ακροπόλεως, χωρίς αυτή να προσβάλλεται, ιδία αν ληφθεί υπόψιν το σκεπτικό της φωτογράφισης, όπως τουλάχιστον το έχει εκθέσει η εταιρεία:

 H συλλογή που θα φωτογραφηθεί στα αρχαία μνημεία «είναι εμπνευσμένη από τον ελληνικό πολιτισμό, τις προγονικές τέχνες, την τεχνογνωσία, την ελληνική μυθολογία αλλά και το διαρκές αποτύπωμα της ελληνικής παράδοσης και δημιουργίας στη συλλογική μνήμη της Ευρώπης».

Δεύτερον, τι πάει να πεί ότι ένα μνημείο «δεν μπορεί να μπαίνει σε εμπορικές συναλλαγές»; Αν είναι έτσι, τότε ας καταργηθεί το εισιτήριο, όντας και αυτό τεκμήριο κερδώας λογικής, στα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς Χώρους κι ας πάψει η χώρα να διαφημίζει τις αρχαιότητες της προσπαθώντας να προσελκύσει τουρίστες. Τα συνιστούν αυτά όσοι μιλούν για ανεπίτρεπτες «εμπορικές συναλλαγές»;

Τρίτον, όντως μια παραχώρηση μπορεί  να δημιουργήσει προηγούμενο, ώστε ο πάσα είς να ζητεί την Ακρόπολη, τους Δελφούς, την Ολυμπία, το Σούνιο κλπ για να προβάλει τα προϊόντα του(αυτοκίνητα, ηλεκτρικά είδη, «είδη προικός» κ.α.).

Ακριβώς για να μην καταστούν τα μνημεία ντεκόρ εμποροπανήγυρης, οι αρχές οφείλουν να θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις αισθητικής αλλά και προστασίας των αρχαιολογικών χώρων από  πιθανές- ασεβούς χαρακτήρα ή επιβαρυντικής φύσεως- ενέργειες.

Τέτοιες, ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις είχαν τεθεί στην περίπτωση του BBC και τις οποίες είχε αποδεχθεί πλήρως η εταιρεία που θα γύριζε την τηλεοπτική σειρά.

Δυστυχώς, όπως είπαμε, το ΚΑΣ είχε αρνηθεί το αίτημα. Πολύ φοβάμαι ότι δεν είχε μετρήσει στην αρνητική ψήφο του η προστασία του ναού του Ποσειδώνα*- ποιός κίνδυνος, αλήθεια;- όσο μια ριζωμένη φοβία περί εμπορευματοποίησης.

Όμως είναι  άδικο να μην υπομνησθεί ότι γενικώς το ΚΑΣ έχει υψώσει το ανάστημά του σε αρκετές περιπτώσεις, προστατεύοντας αποτελεσματικά τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας.

Οσο για τον σεβασμό προς αυτόν τον πλούτο, θυμάμαι τώρα μια συγκινητική δήλωση κάποιας γνωστής κυρίας από την Θεσσαλονίκη, η οποία είπε:

«Όταν επισκέπτομαι την Ακρόπολη, βάζω τα καλά μου»! Δυστυχώς η ρημάδα η μνήμη μου ρετάρει και δεν θυμάμαι το όνομά της.

Ο σεβασμός πρϋποθέτει γνώση η οποία γίνεται κτήμα παιδιόθεν. Στα σχολεία, υπο το διαρκές βλέμμα και την ακάματη έγνοια της πολιτείας. Αλλιώς, θα κυριαρχεί η αυταρέσκεια περί προγονικού κλέους, αυταρέσκεια βυθισμένη στην άγνοια και στην αδιαφορία για τα έργα Εκείνων…

*Όταν επισκέφθηκε την Ελλάδα ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, πήγε μεταξύ άλλων στην Ολυμπία και στο Σούνιο. Εκεί, λοιπόν, «είδε τους λιγοστούς όρθιους κίονες του ναού του Ποσειδώνα, στο ακρωτήριο Σούνιο, ως «χορδές μιάς αόρατης λύρας» που ο θεός κάνει το τραγούδι της να απλωθεί στις Κυκλάδες».

Αυτό αναφέρει ο Jean- Francoise Mattei στο βιβλίο του «Η εσωτερική βαρβαρότητα»(εκδ. Αρμός, 2009). Η Ζωή Αντωνοπούλου-Τρεχλή (μετάφραση του βιβλίου και σχόλια) υπενθυμίζει ότι κυκλοφορεί στα ελληνικά το βιβλίου του Γερμανού φιλοσόφου, «Διαμονές-Το ταξίδι στην Ελλάδα» (εκδ. Κριτική,1998, μετάφραση και πρόλογος από τον Γιώργο Φαράκλα, επιμέλεια Νίκου Καλταμπάνου).