18 εκλογικές αναμετρήσεις από το 1974 μέχρι σήμερα με 7 εκλογικά συστήματα!

Τα στοιχεία είναι πραγματικά συγκλονιστικά και αποδεικνύουν πλήρως πως ο εκλογικός νόμος είναι ραμμένος και κομμένος κάθε φορά στους σχεδιασμούς της εκάστοτε πλειοψηφίας.

Τα στοιχεία αλιεύσαμε από τη μελέτη της Δανάης Κολτσίδα, νομικού -πολιτικού επιστήμονα και διευθύντριας του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς:

-Από την οριστική εγκατάλειψη της ψηφοφορίας με σφαιρίδιο (1926 και  εξής) μέχρι και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχουν λάβει χώρα τριάντα τρεις (33) εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις, στις οποίες έχουν εφαρμοστεί δεκαπέντε (15) διαφορετικά εκλογικά συστήματα, ενώ υπάρχουν ακόμη δύο εκλογικά συστήματα «σε αναμονή»: Η απλή αναλογική, που έχει ήδη ψηφιστεί, χωρίς να έχει εφαρμοστεί, καθώς θα ισχύσει στις αμέσως επόμενες εκλογές (ν. 4406/2016), και ένα που βρίσκεται υπό συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, το οποίο, σύμφωνα με τα ως τώρα δεδομένα των κοινοβουλευτικών συσχετισμών, θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές. Μάλιστα, στην περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται πως οι δύο διακριτές υποπερίοδοι – αφ’ ενός η ιστορικά ταραγμένη πρώτη περίοδος (1926-1974), η οποία σημαδεύτηκε από τουλάχιστον τρεις (3) δικτατορίες (Πάγκαλου, Μεταξά, Παπαδόπουλου), τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και τον εμφύλιο πόλεμο και το ανώμαλο κοινωνικό και πολιτικό μετεμφυλιακό καθεστώς, και αφ’ ετέρου η περίοδος της μεταπολίτευσης που (υποτίθεται ότι) υπήρξε η μέχρι στιγμής πιο ομαλή από κάθε άποψη περίοδος της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας – στην πραγματικότητα δεν διαφοροποιούνται ουσιωδώς ως προς την πυκνότητα των αλλαγών του εκλογικού συστήματος.

-Συγκεκριμένα, από το 1926 μέχρι και το 1974 πραγματοποιήθηκαν δεκαπέντε (15) εκλογικές αναμετρήσεις με οκτώ (8) εκλογικά συστήματα σε διάστημα σαράντα οκτώ (48) ετών, δηλαδή αντιστοιχεί ένα εκλογικό σύστημα κάθε 1,87 εκλογικές αναμετρήσεις. Αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια των σαράντα πέντε (45) χρόνων από τη μετάβαση στη δημοκρατία το 1974 μέχρι και τις τελευταίες εκλογές του Ιουλίου του 2019, πραγματοποιήθηκαν δεκαοκτώ (18) εκλογικές αναμετρήσεις με επτά (7) εκλογικά συστήματα, δηλαδή αντιστοιχεί ένα εκλογικό σύστημα κάθε 2,57 εκλογικές αναμετρήσεις.

-Με δεδομένο ότι οι επόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές γίνουν, θα διεξαχθούν σύμφωνα με τον ν. 4406/2016 (απλή αναλογική) και οι μεθεπόμενες – εκτός απροόπτου – με τον υπό ψήφιση αυτή τη στιγμή νόμο περί «κλιμακωτού μπόνους», από την πολιτειακή αλλαγή του 1974 και μετά θα έχουν γίνει συνολικά είκοσι (20) εκλογικές αναμετρήσεις με εννέα (9) εκλογικά συστήματα, άρα θα αντιστοιχεί ένα εκλογικό σύστημα κάθε 2,22 εκλογικές αναμετρήσεις.

Η συγγραφέας, στην ανάλυσή της, στέκεται στην σχέση αλληλεπίδρασης της μορφής του εκλογικού συστήματος, αφ’ ενός, και του κομματικού συστήματος αφ’ ετέρου, σε ένα θέμα που αποτελεί έννα από τα πλέον πολυσυζητημένα στους κόλπους της πολιτικής επιστήμης.

Το τελευταίο εκλογικό σύστημα, που έφερε και η κυβέρνηση Μητσοτάκη και θα εφαρμοστεί από τις μεθεπόμενες εκλογές, πέραν των σκοπιμοτήτων για την ενίσχυση της Νέας Δημοκρατίας στις παρούσες συνθήκες, έχει ως στόχο την ενίσχυση του δικομματισμού στα επίπεδα προ κρίσης , την οποία και προτάσσει από τις κυβερνήσεις συνεργασίας. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ, με την απλή (αλλά όχι ανόθευτη) αναλογική, σκοπεύει στις κυβερνήσεις συνεργασίας και ως μέσου επανόδου του στην εξουσία. Το ΚΙΝΑΛ κινείται ενδιαμέσως, επιμένοντας σε μια πρόταση που καθιστά το ίδιο –και κανένα άλλο μικρότερο κόμμα- στο ρόλο του κυβερνητικού εταίρου, κατά το πρότυπο του κόμματος Γκένσερ στη Γερμανία την περίοδο της δεκαετίας του ’70 και αργότερα.

Το πραγματικά καινούργιο στην παρούσα φάση είναι ότι οι επόμενες εκλογές θα πραγματοποιηθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής και όσο αργούν να γίνουν- κατά την άποψη του υπογράφοντος- μπορεί και να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες εξελίξεις για το κομματικό σύστημα.