Πιλατεύω: Πώς προκύπτει η λέξη

Ένα ωραίο, παραστατικό ρήμα που χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να πούμε πως ταλαιπωρούμε, βασανίζουμε κάποιον, είναι και το “πιλατεύω”. Η ετυμολόγησή του δεν είναι αυτονόητη, αλλά πιθανότατα η λέξη προέρχεται από τον Πόντιο Πιλάτο, τον Ρωμαίο διοικητή της Ιουδαίας που τελικά παρέδωσε τον Ιησού βορά στις εκδικητικές ορέξεις του λαού του.

Θα θυμάστε από τη Βίβλο πως ο πέμπτος Ρωμαίος επίτροπος, και ντε φάκτο έπαρχος της Ιουδαίας, Πόντιος Πιλάτος, έδωσε στον Ιησού τη δυνατότητα να σωθεί, αλλά ο μαινόμενος όχλος προτίμησε να σώσει τον ληστή Βαρραβά από τον σταυρικό θάνατο, αντί του Χριστού.

Τέλος πάντων, ο Πιλάτος έκανε ό,τι μπορούσε, και το ρήμα τον αδικεί. Πιο σωστό στην ιστορική αλήθεια θα ήταν να λέμε “αρχιερεύω”, αντί πιλατεύω, ως συνώνυμο του “βασανίζω και ταλαιπωρώ”, μιας και ο Ιησούς έφτασε στους Ρωμαίους για να δικαστεί, κατηγορούμενος από τον συμπατριώτη του Εβραίο Αρχιερέα, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Τώρα, το όνομα Πιλάτος σημαίνει αυτόν που είναι οπλισμένος με ακόντιο, από το “πίλουμ”, που σημαίνει ακόντιο. Επίσης, να προσθέσω, καταχρώμενος την ανοχή σας, πως στην αργκό, “πιλατεύομαι”, στην παθητική φωνή, σημαίνει ασκούμαι με τη μέθοδο γυμναστικής “πιλάτες”, από τον Γιόζεφ Χουμπέρτους Πιλάτες, που την επινόησε, αλλά μην πείτε αυτό τον ορισμό στον κύριο Μπαμπινιώτη.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.