ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΛΛΑΖΕΙ – ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ TWITTER

Έχει περάσει ένας μήνας από την αποκάλυψη για το deal του αιώνα που αφορά τον Έλον Μασκ, το Twitter και 44.000.000.000 δολάρια, σε ρευστό. Από το πρώτο λεπτό της συμφωνίας των δυο πλευρών, είχε διευκρινιστεί ότι θα χρειαστεί και η έγκριση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ.

Έκτοτε συνταξιοδοτικό ταμείο μήνυσε τον πιο πλούσιο κάτοικο της Γης, προκειμένου να σταματήσει η εξαγορά, ενώ με tweet ο Μασκ ενημέρωσε πως ‘παγώνει’ η εξαγορά, έως ότου το Twitter του πει την αλήθεια για το ποσοστό των αυτοματοποιημένων λογαριασμών χρηστών (bots) -τους οποίους θέλει να εξαφανίσει το νέο αφεντικό.

Προ ημερών, πάλι με τιτίβισμα ο πρωταγωνιστής της ιστορίας ενημέρωσε ότι οι συζητήσεις είναι πάλι σε ισχύ και υποσχέθηκε τη διάθεση επιπρόσθετης χρηματοδότησης 6.25 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τα tweet της Δευτέρας 30/5 είχαν να κάνουμε με life coaching και θετική σκέψη

πριν συνεχίσει με τα δικά του.

Αν έχει καταστεί κάτι σαφές τον καιρό που ο Μασκ υπάρχει στα media ως “ο νέος ιδιοκτήτης του Twitter” είναι πως ζει μέσα στην πλατφόρμα. Είναι ενεργός νυχθημερόν. Και σχολιάζει τα πάντα.

Το Wired ασχολήθηκε με το ‘τάμα’ που λέει πως έχει κάνει ο 50χρονος δισεκατομμυριούχος, να ‘καθαρίσει’ το μέσο από τα bots και να γίνει ο προορισμός για όσους θέλουν να εκφράζονται ελεύθερα και να γράφουν αλήθειες “αρκεί να τηρούνται οι νόμοι” -όπως έχει διευκρινίσει.

“Το όραμα του Μασκ για τον έλεγχο περιεχομένου είναι να συμμορφώνεται με τους τοπικούς νόμους. ‘Προτιμώ να προσεγγίσω τους νόμους των χωρών, στις οποίες λειτουργεί το Twitter’, έγραψε στο Twitter στις 9 Μαΐου, προσθέτοντας πως ‘αν οι πολίτες θέλουν κάτι απαγορευμένο, τότε ψηφίστε έναν νόμο για να το πράξουν, διαφορετικά θα πρέπει να επιτρέπεται’”.

Σε πολλές χώρες, το Twitter δεν είναι η πιο δημοφιλής πλατφόρμα, αλλά η λειτουργία του ως κόμβου για ακτιβιστές, δημοσιογράφους και πολιτικούς σημαίνει ότι ‘υπερβαίνει το βάρος του στο ρόλο του στη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου. Θέτει τη συζήτηση για την εποπτεία περιεχομένου, εκεί όπου ήταν προ δεκαετίας’, λέει ο διευθυντής πολιτικής στο Internet Freedom Foundation του Δελχί, Prateek Waghre.

Στις ΗΠΑ, όπου υπάρχει εξαιρετικά επιτρεπτικός ορισμός της ελευθερίας του λόγου -προστατεύεται από την Πρώτη Τροποποίηση-, η προσέγγιση του Μασκ θα ανάγκαζε το Twitter να επιτρέψει κάθε είδους περιεχόμενο που είναι -κατά τους δικηγόρους- ‘απαίσιο, αλλά νόμιμο’. Όπως; Τον απροκάλυπτο ρατσισμό.

Την ίδια ώρα, η προστασία για την ελευθερία του λόγου είναι ασθενέστερη σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Ινδίας και της Ρωσίας. Ως εκ τούτου, ένα πρότυπο που θα επιτρέπει όσα επιτρέπει ο νόμος, θα είχε ως αποτέλεσμα λιγότερη ελευθερία λόγου στο Twitter. Όχι περισσότερη.

Τι ισχύει μέχρι τώρα

Το Twitter αρνήθηκε να σχολιάσει λεπτομερώς την τρέχουσα προσέγγισή του στα κυβερνητικά αιτήματα. Η υπάρχουσα συνθήκη, υπό την οποία τελεί το Twitter το θέλει να συμμορφώνεται συχνά με κυβερνητικά αιτήματα, για αποκλεισμό ή αφαίρεση υλικού -ειδικά εάν παραβιάζονται όροι παροχής υπηρεσιών της εταιρείας.

Η πλατφόρμα συχνά απορρίπτει αιτήματα κατάργησης, όπως συνέβη στην περίπτωση του Yaman Akdeniz, Τούρκου δικηγόρου και ακτιβιστή για τα ψηφιακά δικαιώματα, ο οποίος με tweet είχε κάνει έκκληση στους followers του να διαβάσουν την ιστορία για την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Diken και το ‘κατέβασμα’ είδησης που αφορούσε σύμμαχο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η δημοσίευση είχε προηγηθεί της δικαστικής απόφασης -που διέταξε και το ‘κατέβασμα’ του tweet, το οποίο υπάρχει ακόμα.

Από τον Γενάρη έως τον Ιούλιο του 2021, το Twitter συμμορφώθηκε με νομικές απαιτήσεις σε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο του 54% συνολικά -ποικίλει από χώρα σε χώρα. Από όλες τις πλατφόρμες, μόνο το Twitter αναφέρει στην βάση δεδομένων Lumen (αμερικανικό συλλογικό αρχείο που δημιουργήθηκε από τη Wendy Seltzer και ιδρύθηκε μαζί με πολλές κλινικές νομικών σχολών και το Electronic Frontier Foundation, για την προστασία της νόμιμης διαδικτυακής δραστηριότητας από νομικές απειλές) τις εντολές για κατάργηση περιεχομένου.

Στη Ρωσία του 8% εκ του συνόλου του 54% των συμμορφώσεων σε κυβερνητικά αιτήματα κατάργησης, η εταιρεία αρνήθηκε να λογοκρίνει περιεχόμενο, σχετικό με διαδηλώσεις του 2021 υπέρ του πολιτικού της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι.

“Το Twitter είναι ένας από τους λίγους χώρους στη Ρωσία για ελεύθερη έκφραση” ενημερώνει η νομική σύμβουλος τεχνολογίας στην Access Now, Natalia Krapiva, “σε μέρη όπως η Ρωσία, οι νόμοι είναι σκόπιμα ευρείες και ασαφείς, πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να επιλέξει πώς και πότε θέλει να την επιβάλει”.

Προφανώς και υπήρχαν αντίποινα: η κυβερνητική υπηρεσία Roskomnadzor που επιβλέπει την τεχνολογία και τις επικοινωνίες, ‘απενεργοποίησε’ την πλατφόρμα. Επισήμως, αυτό έγινε γιατί αρνήθηκε να αφαιρέσει περιεχόμενο σχετικό με παιδική εκμετάλλευση και αυτοκτονία. Υπήρχε ωστόσο, πρόχειρη δημόσια απειλή για τιμωρία εταιριών social media, επειδή επέτρεπαν περιεχόμενο που ενθάρρυνε τους ανθρώπους να διαμαρτυρηθούν.

“Σε περιπτώσεις όπου πιστεύουν ότι ένα αίτημα δεν συμμορφώνεται με την τοπική νομοθεσία μιας χώρας ή τη δική τους ‘ανάγνωση’ της τοπικής νομοθεσίας, ενδέχεται να πουν ότι δεν πρόκειται να συμμορφωθούν”, εξήγησε στο Wired η διευθύντρια τεχνολογίας και δημοκρατίας, στο Freedom House, Allie Funk.

Εταιρείες μπορούν επίσης να αναζητήσουν έγγραφα, όπως το Άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο προστατεύει το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, πρόσθεσε ο διευθυντής πολιτικής της Global Network Initiative, Jason Pielemeier. “Πρόκειται για ένα έγγραφο που φαινομενικά έχουν υπογράψει πολλές χώρες στον κόσμο, όχι μόνο οι ΗΠΑ”.

Τι κάνει το Twitter -που δεν κάνουν άλλοι

Οι πλατφόρμες που έχουν έδρα στις ΗΠΑ οφείλουν να συμμορφώνονται με τους κανόνες που θέτουν οι χώρες στις οποίες ‘φτάνουν’, για να λειτουργούν εντός των συνόρων τους. Πολλά έθνη έχουν νόμους που επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να καταστέλλουν αόριστα καθορισμένες κατηγορίες λόγου και έτσι γίνεται εύκολο να φιμώσουν τη διαφωνία και την κριτική.

Παράδειγμα; Οι νέοι κανόνες πληροφορικής της Ινδίας απαγορεύουν υλικό που απειλεί τη ‘δημόσια τάξη’ ή την ευπρέπεια.

Είναι πια πολλές οι χώρες που άρχουν αρχίσει να εντείνουν την πίεση στις πλατφόρμες, για να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις τους. Υπάρχουν έθνη στα οποία υπάρχει κανόνας που απαιτεί οι πλατφόρμες να αναγνωρίζουν τα κυβερνητικά αιτήματα εντός 24 ωρών και να απαντούν εντός 15 ημερών. Σε αυτά, το ποσοστό delete του Twitter είναι στο 89%.

Εάν υπάρξει άρνηση συμμόρφωσης, το προσωπικό μπορεί να θεωρηθεί νομικά υπεύθυνο (σε αυτό που κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει ως ‘νόμο ομηρίας’).

Η επιλογή του Twitter να ‘κατεβάζει’ περιεχόμενο (όπως συμμορφώνεται με εντολές) και να ενημερώνει για αυτές τις κινήσεις το Lumen ήταν έως τώρα ο θεμέλιος λίθος της λειτουργίας αυτού του μέσου.

Πάντα σύμφωνα με το Wired “όταν το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έρχεται σε σύγκρουση με μια εντολή που εκδόθηκε από μια κατασταλτική κυβέρνηση, μια πλατφόρμα που είναι ειλικρινά αφοσιωμένη στην ελευθερία του λόγου πρέπει να είναι διατεθειμένη να διακινδυνεύσει να τιμωρηθεί για πολιτική ανυπακοή. Ή ακόμα και να αποκλειστεί από αυτήν την αγορά -κάτι που έχει συμβεί με το Twitter στο Ιράν και την Κίνα. Η αντιπολίτευση ακόμη και με φαινομενικά μικρούς τρόπους – όπως η δημοσιοποίηση μιας μυστικής κυβερνητικής εντολής – μπορεί να κάνει τη διαφορά”.

“Στην περίπτωση του Μασκ, δεν είναι ξεκάθαρο αν έχει την παραμικρή διάθεση να πολεμήσει. Στην πραγματικότητα, φαίνεται να μην έχει σκεφτεί ιδιαίτερα κάποιοα από αυτά τα δύσκολα ερωτήματα” προσθέτει ο Waghre, επιμένοντας ότι το Twitter δεν επιτρέπει αρκετή ελευθερία του λόγου.

Aφότου ο Μασκ είπε όσα είπε περί ελευθερίας, βάσει νόμων εμφανίστηκε μαζί με τον Επίτροπο για την Εσωτερική Αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (είχε διατελέσει πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της France Télécom, μεταξύ άλλων), στην παρουσίαση του νέου νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες της ΕΕ.

Για την ακρίβεια, ήταν μεταξύ αυτών που υπέγραψαν τη συμφωνία. Αυτή επιβάλλει σημαντικές υποχρεώσεις ελέγχου περιεχομένου στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, με τον Μασκ να δηλώνει “τα όσα αναφέρει είναι ευθυγραμμισμένα απόλυτα με τη δική μου σκέψη”.

Με τι συμφωνεί απόλυτα ο Μασκ

Ο νόμος ψηφιακών αγορών (Digital Markets Act) προέκυψε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή “για να διασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων”. Παρουσίαστηκε και στις 4/7 αναμένεται να υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι στόχοι είναι

• η καλύτερη προστασία των καταναλωτών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους στο διαδίκτυο,
• η καθιέρωση ισχυρής διαφάνειας και σαφούς πλαισίου λογοδοσίας για τις διαδικτυακές πλατφόρμες,
• η προώθηση της καινοτομίας, της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας εντός της ενιαίας αγοράς.

Οι νομοθέτες επεδίωξαν να δημιουργήσουν το ‘παγκόσμιο χρυσό πρότυπο’ για τη ρύθμιση του διαδικτύου. Είναι ο Digital Services Act (DSA) που θα καταστήσει υπεύθυνες τις μηχανές αναζήτησης, τα δίκτυα μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τις αγορές για την αστυνόμευση περιεχομένου στα sites τους.

Όπως γράφει το Foreign Policy “δεδομένης της οικονομικής και πολιτικής επιρροής της ΕΕ, ο DSA μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο πέρα από την Ευρώπη μέσω του λεγόμενου Brussels Effect. Είναι πιθανό να επηρεάσει την πρακτική άσκηση της ελευθερίας του λόγου στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είτε βρίσκονται στη Silicon Valley, είτε ανήκουν σε Αμερικανούς δισεκατομμυριούχους τεχνολογίας.

Η εξισορροπητική προσέγγιση της ελευθερίας του λόγου, μεταξύ των ευρωπαϊκών δημοκρατιών φαίνεται στο περιεχόμενο του DSA, που περιλαμβάνει μεγαλύτερες υποχρεώσεις διαφάνειας για τις μεγάλες πλατφόρμες social media, ώστε να γίνονται ξεκάθαροι οι λόγοι διαγραφής περιεχομένου, αλλά και τη δημοσίευση ετήσιων εκθέσεων για τη διαχείριση περιεχομένου και την εκτέλεση της συμφωνίας. Έτσι οι χρήστες θα καταλάβουν καλύτερα τον περιεχόμενο που προτείνεται και πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις για έλεγχο. Θα υπάρχει και επαναφορά, αν η πλατφόρμα έχει κάνει λάθος”.

Αυτά σε ό,τι αφορά τα θετικά. Στα αρνητικά

O DSA αναμένεται να οδηγήσει σε συρρίκνωση του χώρου για διαδικτυακή έκφραση, καθώς οι εταιρείες social media παρακινούνται να διαγράψουν τεράστιες ποσότητες απολύτως νόμιμου περιεχομένου.

. Περιλαμβάνει μια σειρά από χαρακτηριστικά που είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρή παράπλευρη ζημία στην διαδικτυακή ελευθερία του λόγου στην Ευρώπη.

Το παράδειγμα των σύντομων υποχρεωτικών ορίων κατάργησης (απαιτεί από τις πλατφόρμες να διαγράφουν γρήγορα το αναφερόμενο παράνομο περιεχόμενο ή να αντιμετωπίζουν υψηλά πρόστιμα), υιοθετήθηκε για πρώτη φορά από τη Γερμανία το 2017 -ως μέρος του νόμου ΝetzDG (Netzwerkdurchsetzungsgesetz -Νetwork Enforcement Act). Μέχρι το 2020 αντιγράφηκε από περισσότερες από 20 χώρες, συμπεριλαμβανομένων αυταρχικών καθεστώτων όπως η Ρωσία και η Τουρκία.

Αυτή η προσέγγιση έχει πλέον εν μέρει αντιγραφεί και στο DSA, το οποίο καθιερώνει έναν μηχανισμό ‘ειδοποίησης και δράσης’. Οι μεσάζοντες θα πρέπει να ενεργούν κατά τη λήψη μιας τέτοιας ειδοποίησης ‘χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση’, λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο του περιεχομένου και τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάργησης.

Αυτό κρύβει πολλά προβλήματα. Θα τα δούμε σε λίγο. Προς το παρόν, θα πούμε ότι “οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως και 6% του ετήσιου παγκόσμιου τζίρου, σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Αν και δεν υπάρχουν ρητά χρονικά όρια, η υποχρεωτική προσέγγιση κατάργησης είναι σαφώς εμπνευσμένη από το NetzDG“.

Η νομοθεσία που υποχρεώνει τις πλατφόρμες να αφαιρούν παράνομο περιεχόμενο σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι προβληματική για τουλάχιστον τρεις λόγους.

α) παρά τα όσα καταγγέλουν διάφοροι (πολιτικοί και άλλοι), τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του ‘προβληματικού’ περιεχομένου που υπάρχει στο διαδίκτυο, είναι νόμιμο.

β) το νομικό ζήτημα του τι είναι παράνομο είναι περίπλοκο. Έκθεση του 2021 αναφέρει ότι τα εθνικά δικαστήρια σε πέντε ευρωπαϊκές δημοκρατίες ξοδεύουν κατά μέσο όρο 778,47 ημέρες για να αποφασίσουν υποθέσεις ρητορικής μίσους. “Ο DSA επιβάλει σύντομα όρια κατάργησης για θέματα που δικαστήρια χρειάζονται μήνες για να αποφασίσουν αν είναι νόμιμα ή παράνομα”.

Αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια παράπλευρες απώλειες στην ελευθερία του Τύπου, όπως η ικανότητα των ανθρώπων να συζητούν θέματα όπως η μετανάστευση, το φύλο, η θρησκεία και η ταυτότητα. Έτσι, θα επηρεάζονται οι μειονότητες τις οποίες υποτίθεται πως θέλει να προστατέψει η τιμωρία της ρητορικής μίσους.

Τι πρέπει να ξέρεις για τον DSA (Digital Services Act)

Η νομοθεσία ορίζει τις ψηφιακές υπηρεσίες ως ‘μια μεγάλη κατηγορία διαδικτυακών υπηρεσιών, από απλούς ιστότοπους έως υπηρεσίες υποδομής διαδικτύου και διαδικτυακές πλατφόρμες’. Στον DSA θα υπόκεινται όλες “ανεξάρτητα από το πού είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση –οι κανονισμοί είναι προσαρμοσμένοι στα μεγέθη”.

Οι μικρού έως μεσαίου μεγέθους ψηφιακές υπηρεσίες αποτελούν το 90% των επηρεαζόμενων επιχειρήσεων στην ΕΕ και θα εξαιρούνται από τους πιο δαπανηρούς κανονισμούς.

Οι τύποι ψηφιακών υπηρεσιών που υπόκεινται σε αυτή τη νομοθεσία περιλαμβάνουν:

1. διαδικτυακές αγορές
2. κοινωνικά δίκτυα
3. πλατφόρμες κοινής χρήσης περιεχομένου
4. ‘καταστήματα’ εφαρμογών
5. διαδικτυακές πλατφόρμες ταξιδιών
6. πλατφόρμες διαμονής
7. ενδιάμεσες υπηρεσίες, όπως πάροχοι Διαδικτύου
8. υπηρεσίες cloud και web hosting
9. πλατφόρμες συνεργατικής οικονομίας

Το DSA ισχύει επίσης για πλατφόρμες gatekeeper, που ορίζονται ως εκείνες με “συστημικό ρόλο στην εσωτερική αγορά που λειτουργεί ως σημείο συμφόρησης μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών για σημαντικές ψηφιακές υπηρεσίες”.

Ως ‘πολύ μεγάλες’ θα ταξινομούνται οι διαδικτυακές πλατφόρμες και οι μηχανές αναζήτησης με τουλάχιστον 45 εκατομμύρια χρήστες (Twitter, Instagram, TikTok, Apple, Spotify, Microsoft, Amazon).

Με τους 309 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες καθημερινά στην Ευρώπη, το Facebook χαρακτηρίζεται επίσης ως ‘πολύ μεγάλο’ για τους σκοπούς του DSA.

Οι ‘πολύ μεγάλες’ πλατφόρμες θα πρέπει να αξιολογούν τους κινδύνους που ενέχουν τα συστήματά τους, για τα δημόσια συμφέροντα, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια.

Θα πρέπει να αποδείξουν ότι χρησιμοποιούν κατάλληλα εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και να έχουν λάβει μέτρα, για την προστασία της ακεραιότητας των υπηρεσιών τους και την πρόληψη της χειραγώγησης από κακόβουλους παράγοντες.

Όπως αναφέρεται, το Google απολαμβάνει επί του παρόντος το 92,04% του μεριδίου αγοράς των μηχανών αναζήτησης της ΕΕ και θα υπόκειται στο υψηλότερο επίπεδο ρύθμισης.

Με τι θα πρέπει να συμμορφωθούν οι εταιρίες

Ο θεμέλιος λίθος του DSA είναι ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα επιβάλλει κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι πλατφόρμες:

• συντονίζουν το περιεχόμενο
• διαφημίζουν και
• χρησιμοποιούν αλγοριθμικές διαδικασίες.

Αυτό το τελευταίο σημείο θα μπορούσε να γίνει πολύ άβολο, για μεγάλες μηχανές αναζήτησης, όπως η Google και πλατφόρμες κοινωνικής/διαφημιστικής όπως το Meta, καθώς θα πρέπει να εξηγήσουν στους χρήστες πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι τους (και άρα πώς φιλτάρουν το περιεχόμενο, πώς επισημαίνουν και πώς αφαιρούν το υποτιθέμενο παράνομο περιεχόμενο)!

Ο DSA θα διασφαλίζει και ότι οι ερευνητές θα έχουν πρόσβαση σε βασικά δεδομένα μεγάλων μηχανών αναζήτησης -για να ανανεώνουν την κατανόηση τους ω προς την εξέλιξη των διαδικτυακών κινδύνων.

Με τον DSA, οι ψηφιακές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν υψηλά πρόστιμα -έως και 6% του ετήσιου κύκλου εργασιών τους- για μη συμμόρφωση.

Οι υπηρεσίες φιλοξενίας υποχρεούνται να κάνουν αναφορές διαφάνειας, να συνεργάζονται με τις εθνικές αρχές, να έχουν σημείο επικοινωνίας και όπου χρειάζεται νομικό εκπρόσωπο, όπως και να “ειδοποιούν, να δρουν και να παρέχουν πληροφορίες στους χρήστες”, όπως και να κάνουν αναφορές ποινικών αδικημάτων στις αρχές.

Οι πλατφόρμες υποχρεούνται να τηρούν όλα τα παραπάνω και να ενσωματώσουν

• μηχανισμό παραπόνων και επανόρθωσης, μαζί με εξωδικαστική επίλυση διαφορών
• μέτρα κατά καταχρηστικών ειδοποιήσεων και αντικοινοποιήσεων
• διαφάνεια συστημάτων συστάσεων
• διαφάνεια της διαδικτυακής διαφήμισης προς το χρήστη (θα απαγορεύεται η στόχευση σε παιδιά και βάσει ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των χρηστών).

Οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες – Meta, Google κλπ– πρέπει να συμμορφώνονται με όλα τα παραπάνω, ενώ θα έχουν και

• υποχρεώσεις διαχείρισης κινδύνου και αντιμετώπιση κρίσεων
• εξωτερικό και ανεξάρτητο έλεγχο, λειτουργία εσωτερικής συμμόρφωσης και δημόσια λογοδοσία
• επιλογή χρήστη να μην υπάρχουν συστάσεις με βάση το προφίλ
• κοινή χρήση δεδομένων με αρχές και ερευνητές
• κώδικες δεοντολογίας
• συνεργασία για την αντιμετώπιση κρίσεων

Ο Digital Services Act (DSA) δημοσιεύτηκε στις 22 Απριλίου και τα μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να την προωθήσουν. Τώρα είναι στο στάδιο ελέγχου από δυο νομοθέτες, ενώ το τελευταίο στάδιο πριν τεθεί σε ισχύ, είναι η ψηφοφορία από εκπροσώπους των επί μέρους κοινοβουλίων και πολιτικών, από τα 27 κράτη μέλη.

Τα νέα δεδομένα αναμένεται να ισχύσουν από το 2024.