Στην εποχή του κυβερνοχώρου δεν υπάρχει offline: Όσα μάθαμε σε μια ημέρα

Ηλεκτρονικό έγκλημα, cyber security και παράνομο εμπόριο ήταν τα τρία βασικά ζητήματα που εξετάστηκαν στην ημερίδα του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου στο Βελλίδειο, στο πλαίσιο της 84ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη της Παπαστράτος.

Κατά την πέμπτη μέρα του προγράμματος Talks & Events της φετινής ΔΕΘ, η συζήτηση την οποία συντόνισε ο Pedro Fuertes, επικεφαλής Ασφάλειας της WiseKey και εκπρόσωπος του OISTE Foundation, ένωσε τους ομιλητές κάτω από έναν κοινό στόχο: Να αναδειχθεί η εξελισσόμενη σχέση του ηλεκτρονικού εγκλήματος με το παράνομο εμπόριο και η αναγκαιότητα για νέες, διαφορετικού τύπου συνεργασίες, στην αντιμετώπισή τους.

Σε αυτήν την αναγκαιότητα αφιέρωσε την εισήγησή του ο Esteban Guidici, Senior Policy Advisor στην Transnational Alliance to Combat Illicit Trade (TRACIT). Ειδικότερα, τόνισε πως, πλέον, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία, η παράνομη δραστηριότητα μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές, εμπορευματοποιώντας ακόμη και τα δεδομένα εταιρειών, δημόσιων φορέων και πολιτών. Αυτήν την παράνομη δράση εκμεταλλεύεται ένα ολόκληρο δίκτυο μιας σκιώδους οικονομίας, η οποία φαίνεται να καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας εμπορικής δραστηριότητας και, σημαντικότερα, αναδεικνύει τις αδυναμίες της κυβερνο-ασφάλειας σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Η αρχή για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος μπορεί να γίνει από τους policy makers. Σύμφωνα με τον Geoff Keogh, οικονομικό ακόλουθο της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, η στρατηγική ψηφιακής ασφάλειας έχει μετατραπεί σε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, με θεμελιώδη σημασία για την χώρα αλλά και τον διεθνή τρόπο ζωής.

Δίνοντας μια διαφορετική οπτική, ο Νικόλαος Σερκετζής, Αξιωματικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, περιέγραψε πως οι αρχές κάθε χώρας τείνουν να μην τοποθετούν απαραίτητα το ηλεκτρονικό έγκλημα στην ατζέντα τους, ενώ ταυτόχρονα, στην αντιμετώπιση κρουσμάτων του φαινομένου αντιμετωπίζουν με μια πληθώρα εμποδίων. Μεταξύ αυτών, βρίσκονται η έλλειψη εξειδίκευσης, οι διαφορές στη νομοθεσία από χώρα σε χώρα, η αδυναμία εντοπισμού IP addresses και η κρυπτογράφηση.

Ιδιαίτερη αναφορά στο πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των τεχνολογικών επιχειρήσεων για την ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας, έκανε η Αντιγόνη Παπανικολάου, Director of Legal Affairs στη Microsoft Greece. Κατά την τοποθέτησή της για το ζήτημα αυτό, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι η σημασία της θέσης των εταιρειών αυτών στη «μάχη» κατά του κυβερνοεγκλήματος έγκειται στο γεγονός ότι όσο ισχυρότερα είναι τα νέα εργαλεία που χρησιμοποιούμε, τόσο ισχυρότερη είναι και η ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν.

Ιδιαίτερα εύστοχες υπήρξαν οι παρατηρήσεις του Matteo Mattei, Director of Illicit Trade Prevention EU Region στην Philip Morris International. «Ό,τι συνέβαινε offline, συμβαίνει πλέον και online. Έχουμε ιδίου τύπου εγκληματικές οργανώσεις που απλά κινούνται γρηγορότερα και κατευθείαν στη πόρτα σας», τόνισε χαρακτηριστικά, μιλώντας για τις επιπτώσεις παραβιάσεων ψηφιακής ασφάλειας στην πραγματική μας ζωή.

Ο κ. Mattei υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη ενίσχυσης του αγώνα κατά του παράνομου εμπορίου. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τις διωκτικές Αρχές μόνες τους. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους δημόσιους θεσμούς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μόνους τους. Πρέπει να δράσουμε μαζί. Η εγκληματικότητα είναι από τη φύση της ένα δίκτυο. Και εάν δεν δουλέψουμε μαζί, δεν θα καταφέρουμε να την αντιμετωπίσουμε».

Περιγράφοντας την εικόνα αλλαγής στα παγκόσμια δεδομένα, ο Matteo Mattei περιέγραψε πώς το παράνομο εμπόριο, αν και διεθνές φαινόμενο, έχει υιοθετήσει τοπικά χαρακτηριστικά, με γνώμονα τον κόσμο του παράνομου τσιγάρου. Στο παρελθόν, σημείωσε, τα παράνομα εμπορεύματα έφταναν στη χώρα μας από μακρινούς προορισμούς, σε τεράστιες ποσότητες. Πλέον, έχει παρατηρηθεί πως η παραγωγή παράνομων τσιγάρων έχει μετακινηθεί στο εσωτερικό της χώρας, όπου Ευρωπαίοι πολίτες δουλεύουν σε παράνομα εργοστάσια. Ένα παράνομο πακέτο τσιγάρα πλέον μπορεί να μεταφερθεί σε ανύποπτο χρόνο στον αγοραστή, δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα στις διωκτικές Αρχές, στις εταιρείες, την οικονομία αλλά και στην ασφάλεια και την υγεία των καταναλωτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ελλάδα. Όπως υπενθύμισε ο κ. Mattei, το Δημόσιο έχασε πέρυσι 700 εκατ. ευρώ σε φόρους από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων και μόνο.

Ο Director of Illicit Trade Prevention EU Region στην Philip Morris International παρατήρησε πως οι γραμμές μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού είναι πλέον θολές. Οι εταιρείες επενδύουν στον καταναλωτή και ο καταναλωτής στις εταιρείες, υπό την προστατευτική ομπρέλα της νομοθεσίας και βέλτιστων πρακτικών διεξαγωγής εμπορίου. Το παράνομο εμπόριο ζει και αναπνέει από το κέρδος και θα αξιοποιήσει κάθε μέσο για να το αυξήσει. Θα απαντήσει στις ανάγκες του καταναλωτή. Θα χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Θα αναπτυχθεί όπως ακριβώς αναπτύσσονται οι νόμιμες επιχειρήσεις, αλλά και πιο γρήγορα.

Καταλήγοντας, ο Matteo Mattei κάλεσε εταιρείες, Αρχές και φορείς να υπερβούν τα λειτουργικά τους εμπόδια και να δημιουργήσουν ένα δικό τους δίκτυο συνεργασίας, απέναντι στο ηλεκτρονικό έγκλημα και το παράνομο εμπόριο, με αρχή και τέλος την ευαισθητοποίηση και κυρίως, την προστασία του καταναλωτή.