Σαν σήμερα γεννιέται ο Καλάσνικοφ

Σαν σήμερα γεννιέται ένα άνθρωπος που σχεδίασε ένα από τα πιο επιτυχημένα εμπορικά προϊόντα στην Ιστορία: το ΑΚ-47, το πυροβόλο επιθετικό αυτόματο τυφέκιο «Avtomat Kalashnikova» στα ρώσικα, ή απλά «AK», μοντέλο 1947. Αυτό το προϊόν είναι παγκοσμίως γνωστό ως «Καλάσνικοφ». Από το 1947 που εφευρέθηκε, μέχρι το 2009 είχαν παραχθεί περί τα 100 εκατομμύρια ΑΚ-47, δηλαδή περισσότερα από το σύνολο όλων των άλλων τουφεκιών!

Αυτό δεν είναι παράξενο, μιας και το Καλάσνικοφ είναι πρακτικό, αποτελεσματικό, απλό στη λειτουργία του, με χαμηλό κόστος παραγωγής, εύκολο στη συντήρηση και αξιόπιστο: μπορεί να λειτουργήσει από τους -50 μέχρι τους +50 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή ουσιαστικά υπό οιεσδήποτε συνθήκες. Εκτός από την Σοβιετική Ένωση, τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αλλά και πολλές άλλες χώρες του κόσμου που έχουν εξοπλίσει με αυτό τους στρατούς τους, το Καλάσνικοφ είναι το αγαπημένο όπλο των επαναστατικών οργανώσεων και των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων…

Ποιος όμως ήταν αυτός που δημιούργησε το πιο γνωστό τουφέκι όλων των εποχών; Ήταν κάποιος που δεν σταμάτησε σε όλη του τη ζωή να γράφει ποίηση (εξέδωσε και έξι συλλογές), κάποιος που είχε δηλώσει, θλιμμένος, για την εκπληκτική επιτυχία του τουφεκιού του πως είναι ένα «αμυντικό όπλο» και όχι «ένα όπλο για κάνεις αδικήματα»…

Ο Μιχαήλ Τιμοφέγεβιτς Καλάσνικωφ γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 10 Νοεμβρίου του 1919, στο Αλτάϊ της Ρωσίας. Οι γονείς του ήταν αγρότες, αλλά με το κυνήγι συμπλήρωναν τη διατροφή τους – ο έφηβος Καλάσνικοφ χρησιμοποιούσε συχνά το τουφέκι του πατέρα του. Στα νιάτα του, ο Μιχαήλ έπασχε από διάφορες ασθένειες – μικρός, κόντεψε να πεθάνει. Σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν ένας «αυτοδίδακτος μαστροχαλαστής», που συνδύασε τις έμφυτες μηχανικές δεξιότητές του με τη μελέτη των όπλων, ώστε να καταφέρει να σχεδιάσει το πιο «επιτυχημένο όπλο για όλες τις μάχες».

Ο Καλάσνικοφ άρχισε να δουλεύει σε ένα μηχανουργείο που κατασκεύαζε τρακτέρ, όπου φούντωσε το πάθος του για τα όπλα. Το 1938 κατετάγη στον Κόκκινο Στρατό. Λόγω του μικρού αναστήματός του και της δεξιότητάς του στη μηχανουργία, διορίστηκε μηχανικός τεθωρακισμένων και αργότερα έγινε αρχηγός πληρώματος τεθωρακισμένου. Ενώ έκανε την εκπαίδευσή του, έκανε και τις πρώτες εφευρέσεις του, οι οποίες δεν αφορούσαν μόνο τα τεθωρακισμένα, αλλά και διάφορα μικρά όπλα.

Ο Καλάσνικοφ τραυματίστηκε τον Οκτώβρη του 1941 και νοσηλεύτηκε μέχρι τον Απρίλιο του 1942. Στο νοσοκομείο άκουγε συναδέλφους του στρατιώτες να διαμαρτύρονται για τα σοβιετικά όπλα της εποχής. Βλέποντας τα μειονεκτήματα των τυποποιημένων όπλων πεζικού, αποφάσισε να κατασκευάσει ένα νέο όπλο για το σοβιετικό στρατό. Κι έτσι, μετά από κάποιους πειραματισμούς, γεννήθηκε το 1947 το Καλάσνικοφ, που από όπλο, από αντικείμενο που μπορεί να επιφέρει τον θάνατο, έγινε ένα από τα στοιχείατης ποπ κουλτούρας, από πορτατίφ μέχρι πίνακας ζωγραφικής και λαϊκό τραγούδι…

Τώρα, όσον αφορά τα λεφτά που έβγαλε, ή δεν έβγαλε, από την τόσο επιτυχημένη εφεύρεσή του, ο ίδιος ο Καλάσνικοφ ισχυρίστηκε ότι το κίνητρό του ήταν η υπηρεσία στη χώρα του και όχι τα χρήματα, και δεν είχε κανένα άμεσο κέρδος από την παραγωγή των τυφεκίων. Ωστόσο, ήταν κάτοχος του 30% της γερμανικής εταιρείας Marken Marketing International, η οποία πλέον διευθύνεται από τον εγγονό του Ίγκορ Καλάσνικοφ. Η εταιρεία ανανεώνει εμπορικά σήματα και παράγει εμπορεύματα που φέρουν το όνομα Καλάσνικοφ, όπως βότκα, ομπρέλες και μαχαίρια, ακόμα και αυτοκίνητα – πρόσφατα ανακοινώθηκε το ηλεκτρικό αυτοκίνητο Καλάσνικοφ, που φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί το Tesla.

Ο Καλάσνικοφ πέθανε, σε ηλικία 94 ετών, στις 23 Δεκεμβρίου 2013 όχι όσο πλούσιος θα μπορούσε να ήταν, εάν είχε γεννηθεί στις ΗΠΑ ας πούμε, αλλά τιμημένος απ’ όλους, με το βαθμό του Υποστρατήγου ε.α., και με την υστεροφημία του εξασφαλισμένη: όσο υπάρχει λόγος να στρέφουν οι άνθρωποι όπλα εναντίον αλλήλων, πάντα θα υπάρχει κάποιος με ένα τουφέκι που θα φέρει το όνομα του Μιχαήλ Τιμοφέγεβιτς Καλάσνικοφ.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.