Οργή: Ένα ισχυρό συναίσθημα

Ο θανάσιμος τραυματισμός της δεκατριάχρονης Ρομά στην Άμφισσα, πυροδότησε την οργή των τσιγγάνων της πόλης. Αυτό το έντονο συναίσθημα, η οργή, χαρακτηρίζει, ίσως όλο και περισσότερο, τα δρώμενα στη δημόσια σκηνή της χώρας μας και όχι μόνο.

Οργισμένα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία, οργισμένες κοινωνικές τάξεις και πολιτικοί παράγοντες, οργισμένα νιάτα και δυνάμεις καταστολής, οργισμένα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η οργή φαίνεται να ξεχειλίζει από τηλεοπτικές οθόνες, ραδιοφωνικές εκπομπές και σελίδες εφημερίδων. Δηλώσεις γεμάτες οργή εκπορεύονται από επίσημα, αλλά και ανεπίσημα χείλη: μεταξύ των μποτιλιαρισμένων οδηγών καθώς ψήνονται στη ζέστη, μεταξύ συναδέλφων η ενοίκων μιας πολυκατοικίας, ακόμα και μεταξύ μας, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, όταν υψώνουμε τους τόνους και μας ακούει η γιετονιά.

Να πάρει η οργή, λέμε! Φαίνεται πως όλο και περισσότερο οργιζόμαστε, όλο και πιο συχνά αφηνόμαστε στη μεθυστική απώλεια της ψυχραιμίας μας, όλο και πιο «κόκκινα» τα βλέπουμε τα πράγματα, και αντιδρούμε αναλόγως. Θα μου πειτε, η οργή είναι ένα βασικό ανθρώπινο συναίσθημα: είναι φυσικό να εξοργιζόμαστε με αυτά που μας ενοχλούν πολύ, στο  κάτω-κάτω αίμα τρέχει στις φλέβες μας, κι όχι σπανακόζουμο… Αλίμονο εάν δεν νιώσουμε παραφορά όταν αδικούμαστε εμείς, ή τα πρόσωπα που αγαπάμε. Αλίμονο εάν μείνουμε απαθείς όταν κάποιοι καταστρέφουν τον πλανήτη με κίνητρο το κέρδος, ή όταν σκοτώνονται αθώοι.

Για να δούμε όμως από πού κρατά η σκούφια της οργής. Ίσως μαθαίνοντας γι’ αυτήν, να μπορέσουμε, όχι να την εξαφανίσουμε, αλλά να την ελέγξουμε… Λοιπόν, το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως η «οργή», δηλαδή ο έντονος θυμός, σημαίνει την έντονη ψυχική κατάσταση που προκαλείται απο αδικία ή προσβολή, και εκδηλώνεται με επιθετική συμπεριφορά και επιθυμία για εκδίκηση. Τώρα, η ετυμολογία της είναι αβέβαιη. Η αρχική σημασία της λέξης «οργή», είναι «χαρακτήρας, έντονη ιδιοσυγκρασία»… Προφανώς, οι μη έχοντες ισχυρό χαρακτήρα, έντονη προσωπικότητα, δεν εκδηλώνουν έτσι θεαματικά την αγανάκτησή τους…

Πάντως, για να το ελαφρύνουμε κάπως το πράγμα, να σας πως πως η λέξη «οργασμός», δηλαδή η σεξουαλική κορύφωση, αλλά και η ανάπτυξη έντονης δραστηριότητας (οικοδομικός οργασμός, ας πούμε…) παράγεται από το αρχαίο ρήμα «οργώ», που σημαίνει «έχω έντονη επιθυμία – κυρίως για συνουσία». Όμως, αυτό το «οργώ» παράγεται από την οργή! Εγώ σας το ‘πα πως η οργή είναι ένα από τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα…

Ηθικόν δίδαγμα; Δεν υπάρχει. Μόνο το ότι η οργή είναι κάτι σαν την ανάφλεξη: καταστροφική σε κάποιες περιπτώσεις, χρήσιμη όταν ελέγχεται.  Δηλαδή όταν δίνουμε τελικά, τόπο στην, ίσως δίκαιη, οργή μας.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.