Ο κορονοϊός απειλεί και τον βυθό

Η μεγαλύτερη κρίση δημόσιας υγείας της σύγχρονης εποχής, η πανδημία κορονοϊού, φαίνεται ότι δεν θα αφήσει ανέγγιχτους τους ωκεανούς, με ακτιβιστές και οργανώσεις να εκφράζουν τον φόβο τους για τις επιπτώσεις που θα έχουν οι τόνοι πλαστικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται για την προστασία από τον ιό.

Χειρουργικές μάσκες, γάντια, προστατευτικός εξοπλισμός, σακούλες αμαξώματος, ο Covid-19 προκάλεσε μια ταχεία επέκταση της παραγωγής πλαστικών προϊόντων που χρειάζονται, με τις κυβερνήσεις να αγωνίζονται για να ενισχύσουν τα αποθέματά τους και τους τακτικούς πολίτες να φροντίζουν για τα σχετικά αποθέματα.

Μια τέτοια παραγωγή είναι απαραίτητη. Όμως όλα αυτά τα πλαστικά, όπως αναφέρει το CNN, καταλήγουν κάπου και οι υπέρμαχοι του περιβάλλοντος  φοβούνται ότι είναι απλώς η κορυφή ενός παγόβουνου, με την πανδημία να βάζει εμπόδια στις προσπάθειές τους να μειώσουν τη ρύπανση των πλαστικών.

Από τους ανθρώπους που απορρίπτουν πλαστικά γάντια και μάσκες σε πόλεις σε όλο τον κόσμο έως σημαντικούς κανονισμούς σχετικά με τη χρήση του πλαστικού που απορρίπτεται, το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Οι επιπτώσεις αυτών των πράξεων θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν χρόνια προβλήματα για τους ήδη μολυσμένους ωκεανούς μας.

“Γνωρίζουμε ότι η πλαστική ρύπανση είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα – υπήρχε πριν από την πανδημία”, δήλωσε ο Νικ Μάλλος της ΜΚΟ Ocean Conservancy στις ΗΠΑ στο CNN. “(Αλλά) έχουμε δει πολλές προσπάθειες του κλάδου για να επαναφέρουμε κάποια από τη μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί. Πρέπει να είμαστε αρκετά προσεκτικοί σχετικά με το πού πηγαίνουμε, μετά την πανδημία”.

Το πρόσθετο φορτίο των Μέσων Ατομικής Προστασίας

Η κρίση του κορονοϊού προκάλεσε έναν παγκόσμιο αγώνα απόκτησης Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) σε όλο τον κόσμο, καθώς οι κυβερνήσεις σπεύδουν να αποθηκεύσουν μάσκες, γάντια. Η μάχη έχει αποδειχθεί τόσο έντονη που μερικοί έχουν καταφύγει σε διεθνή λασπολογία.

Ο αριθμός των χωρών που ενθαρρύνουν ή υποχρεώνουν τους πολίτες τους να φορούν μάσκες ολοένα και αυξάνεται. Και ενώ οι κινήσεις αυτές είναι σημαντικές από την άποψη της δημόσιας υγείας, ένας άμεσος αντίκτυπος είναι ορατός στους δρόμους σε όλο τον κόσμο.

“Ακριβώς έξω από το σπίτι μου υπάρχουν πεταμένα γάντια και μάσκες σε όλη τη γειτονιά”, λέει ο John Hocevar, διευθυντής των εκστρατειών ωκεανών στο τμήμα της Greenpeace στις ΗΠΑ.

“Βρέχει εδώ για δύο μέρες, οπότε αυτά φεύγουν πολύ γρήγορα στον υπόνομο. Εδώ στην Ουάσιγκτον, καταλήγουν στον ποταμό Ανακόστια, στον κόλπο Chesapeake και μετά στον Ατλαντικό Ωκεανό.”

Τα ΜΑΠ έχουν γίνει μια επιπλέον απειλή για τους ωκεανούς του κόσμου, οι οποίοι πνίγονται κάτω από το βάρος του πλαστικού με ταχύτατα αυξανόμενο ρυθμό.

Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών τετραπλασιάστηκε τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με μια μελέτη του 2019, με τους συγγραφείς της να προειδοποιούν ότι εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, η παραγωγή πλαστικών θα αντιστοιχεί στο 15% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050. Συγκριτικά, όλες οι μορφές των παγκόσμιων μεταφορών αντιπροσωπεύουν τώρα το 15% των εκπομπών.

Άλλες μελέτες έχουν εκτιμήσει ότι περίπου 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών σκουπιδιών διαρρέουν στον ωκεανό ετησίως, με το ποσοστό να επιδεινώνεται κάθε χρόνο.

Αλλά τα ΜΑΠ παρουσιάζουν πολύ ιδιαίτερα προβλήματα. “Η δομή του ΜΑΠ θα το καταστήσει ιδιαίτερα επικίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή”, λέει ο Hocevar. “Τα γάντια, όπως οι πλαστικές σακούλες, μπορεί να φαίνεται να είναι μέδουσες ή άλλοι τύποι τροφίμων για θαλάσσιες χελώνες, για παράδειγμα. Οι ιμάντες στις μάσκες μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο”.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα προϊόντα διαλύονται και προστίθενται στις τεράστιες συλλογές μικροπλαστικών στις θάλασσες, τον αέρα και τα τρόφιμα μας. Και η ειρωνεία είναι ότι, ενώ παράγουμε και απορρίπτουμε πλαστικό για την καταπολέμηση μιας κρίσης δημόσιας υγείας, ενδέχεται να συμβάλλουμε αργά σε μια άλλη.

Οι κίνδυνοι των μικροπλαστικών για την ανθρώπινη υγεία μελετούνται ακόμη. Ένας κίνδυνος πηγάζει από το γεγονός ότι τα μικροπλαστικά που διέρχονται από εγκαταστάσεις λυμάτων μπορούν να πάρουν επιβλαβή βακτήρια, τα οποία μπορούν να τα μεταφέρουν μαζί τους. Εάν καταναλωθούν τα πλαστικά, μπορεί να μεταφέρουν τα βακτήρια.

Ένας άλλος είναι ότι τα πλαστικά έχουν έναν αριθμό χημικών ουσιών που προστίθενται στο στάδιο της παραγωγής και είναι πιθανό να απελευθερώνονται στο σώμα.

“Πρώτα απ ‘όλα, αυτή είναι μια περίοδος δημόσιας υγείας και ασφάλειας που αποτελεί την κύρια προτεραιότητα”, λέει ο Μάλλος. “Αλλά πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι το ευρύτερο ζήτημα των αποβλήτων που επισημαίνεται από αυτήν την πανδημία έχει πραγματικά σημασία”.

“Γνωρίζουμε ότι πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο δεν έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται αυτά τα απόβλητα”, προσθέτει. “Αυτό είναι επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία και για τους ωκεανούς και το περιβάλλον.”

Υπάρχουν λίγα που μπορούν να γίνουν, δεδομένου του χρονικού διαστήματος αυτής της κρίσης, για τη μείωση της ποσότητας πλαστικού που εμπλέκεται στην αντιμετώπιση του κοροναϊού. Ωστόσο, οι υπερασπιστές ελπίζουν ότι θα έρθουν αλλαγές.

“Βλέπουμε μερικούς ανθρώπους να πειραματίζονται με την απολύμανση του ΜΑΠ τώρα, αλλά αυτό δεν είναι σε μεγάλο βαθμό αναγκαίο – απλά δεν έχουμε αρκετά”, λέει ο Hocevar. “Μακροπρόθεσμα, θα θέλουμε να είμαστε λίγο πιο επικεντρωμένοι  σ’ αυτό και να αναπτύξουμε επαναχρησιμοποιήσιμο, απολυμαντικό ΜΑΠ.”