Διάσκεψη Βερολίνου: Οι τρεις στόχοι της ελληνικής αντεπίθεσης, το έντονο παρασκήνιο και τα παιχνίδια του Ερντογάν

Ένα εικοσιτετράωρο απομένει από τη Διάσκεψη του Βερολίνου για το μέλλον της Λιβύης στην οποία η Ελλάδα -παρά την βούλησή της- δεν θα συμμετέχει αφού δεν υπήρξε σχετική πρόσκληση από την οικοδέσποινα Γερμανία.

Ωστόσο η ελληνική πλευρά επιδόθηκε της τελευταίες ώρες σε μία διπλωματική αντεπίθεση με αποκορύφωμα την αιφνίδια επίσκεψη του ισχυρού άνδρα της Λιβύης Στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα και τις διαδοχικές συναντήσεις που είχε τόσο με τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Νίκο Δένδια όσο και με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η επίσκεψη Χάφταρ αν και παρέμεινε μυστική μέχρι την τελευταία στιγμή για λόγους ασφαλείας δεν έγινε τυχαία. Το έδαφος είχε προετοιμάσει το ταξίδι του Νίκου Δένδια στη Βεγγάζη προ εβδομάδων. Το δε χρονικό σημείο που επελέγη για την επίσκεψη στέλνει ηχηρό μήνυμα σε όλους τους εμπλεκόμενους πώς η Ελλάδα δεν θα καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια σαν θεατής των εξελίξεων αλλά μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο προασπίζοντας τα συμφέροντά της στην περιοχή.

Η επίσκεψη Χάφταρ έγινε είδηση σε όλα τα μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων προκαλώντας παράλληλα εκνευρισμό στην Άγκυρα με τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ να χαρακτηρίζουν τον Στρατάρχη “πραξικοπηματία” και τον Ερντογάν να τον αποκαλεί “αναξιόπιστο”.

Το παρασκήνιο του αποκλεισμού της Ελλάδας και η δυσαρέσκεια

Ο αποκλεισμός της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου και η δυσαρέσκεια της Αθήνας που εκφράστηκε από τα πιο επίσημα χείλη δεν πέρασε απαρατήρητη. Η Γερμανική εφημερίδα Bild με σκωπτικό τρόπο διερωτήθηκε με δημοσίευμά της αν ο Ερντογάν άσκησε πίεση για τον αποκλεισμό της Ελλάδας και τον κατηγόρησε πώς εκείνος υπαγόρευσε κατά κάποιο τρόπο τους συμμετέχοντες στην Καγκελάριο Μέρκελ. Οι ερωτήσεις στο καθιερωμένη ενημέρωση των πολιτικών συντακτών από τον εκπρόσωπο της Καγκελαρίας έπεφταν βροχή με τη Γερμανία να αποκρούσει τις κατηγορίες και να “δείχνει” τα Ηνωμένα Έθνη ως συνυπεύθυνα του καταρτισμού της λίστας.

Η δυσαρέσκεια της Ελλάδας εκφράστηκε με ξεκάθαρο τρόπο και σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν Κυριάκος Μητσοτάκης και Άνγκελα Μέρκελ το απόγευμα της Παρασκευής. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει προσκληθεί στη Διάσκεψη του Βερολίνου και την ανησυχία του για την κατάσταση στη Λιβύη, ιδίως όπως αυτή διαμορφώνεται μετά την υπογραφή των «άκυρων μνημονίων» μεταξύ Σάρατζ-Τουρκίας.

Έθεσε επίσης τους προβληματισμούς του για την κατάσταση ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου λόγω των αποσταθεροποιητικών τουρκικών ενεργειών. Κάλεσε την κ. Μέρκελ και τους εκπροσώπους της ΕΕ που συμμετέχουν στη Διάσκεψη, να εφαρμόσουν τη σχετική απόφαση του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από την οποία δεσμεύονται. Η καγκελάριος της Γερμανίας εξέφρασε την πλήρη δέσμευσή της στις θέσεις της ΕΕ, σημειώνοντας ωστόσο ότι η Διάσκεψη του Βερολίνου έχει ως στόχο να φέρει ειρήνη και σταθερότητα στη Λιβύη και δεν θα ασχοληθεί με θέματα θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, η κ. Μέρκελ εξέφρασε την πλήρη στήριξή της στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το μνημόνιο Λιβύης-Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες.

Τα κοινά σημεία επαφής Ελλάδας – Χάφταρ και οι προσδοκίες

Το τρίπτυχο ανακωχή, κατάπαυση του πυρός και αναγνώριση της ακυρότητας των δύο μνημονίων μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και της Τουρκίας, προέταξε όσον αφορά τη Λιβύη ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. «Θέλουμε να υπάρξει ειρήνη στη Λιβύη, αλλά ειρήνη η οποία να είναι βέβαιη, να υπάρχει σταθερότητα στην περιοχή, όχι μια ευκαιριακή ανακωχή» σημείωσε περαιτέρω ο υπουργός Εξωτερικών.

Σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ λίγες ώρες μετά τη συνάντησή του με τον στρατάρχη και ενόψει της διάσκεψης του Βερολίνου την Κυριακή, ο κ. Δένδιας είπε πως η Ελλάδα είναι σε συνεννόηση με όλους τους παίκτες που ασχoλούνται με αυτό το θέμα και σημείωσε πως «ελπίζουμε ότι προσθέσαμε το μικρό μας λιθαράκι στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή».

Αναλυτικότερα, ερωτηθείς για το τι περιμένει ο ίδιος από τη διεθνή διάσκεψη της Κυριακής, ο υπουργός Εξωτερικών είπε πως το Βερολίνο είναι μια φάση και όχι το τέλος μιας διαδικασίας. «Περιμένουμε να είναι το Βερολίνο ένα σκαλί στη διαδικασία ειρήνευσης στη Λιβύη» εκτίμησε και προσέθεσε: «Από αυτή τη φάση περιμένουμε καταρχήν και προς αυτήν την κατεύθυνση ενθαρρύναμε τον στρατάρχη Χάφταρ να υπάρξει ανακωχή και να υπάρξει αρχική κατανόηση για την απομάκρυνση των ξένων στοιχείων και των ξένων δυνάμεων από τη Λιβύη». Σε αυτό το πλαίσιο, επισήμανε πως η Τουρκία είναι η ξένη δύναμη που είναι η πιο αναμειγμένη στη Λιβύη. Περαιτέρω υπογράμμισε πως απαραίτητο στοιχείο για να μπορέσει να βρει η λιβυκή κοινωνία τον δρόμο της, είναι η ακύρωση των δύο μνημονίων, εξηγώντας ότι είναι η ομπρέλα μιας ξένης επέμβασης στη Λιβύη, της τουρκικής.

Η πλευρά Χάφταρ επιδιώκει την κατάργηση των δύο μνημονίων με την Τουρκία

Σε ό,τι αφορά τη στάση του Λίβυου στρατάρχη στη Διάσκεψη, ο κ. Δένδιας είπε πως ο Χάφταρ απαιτεί και ο ίδιος την κατάργηση των δύο μνημονίων, θεωρώντας ότι είναι εις βλάβη της Λιβύης και του λιβυκού λαού. «Αν θα το θέσει ως απαραίτητο όρο για τη σύναψη της ανακωχής, αυτό δεν το ξέρω» είπε και συμπλήρωσε παράλληλα: «Είναι απολύτως βέβαιο ότι η πλευρά Χάφταρ επιδιώκει την κατάργηση αυτών των δύο μνημονίων σαν επιβλαβών για τη Λιβύη και τους Λίβυους πολίτες. Η στόχευσή τους είναι η ακύρωση των δύο αυτών μνημονίων. Την ίδια θέση έχουν και η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, το Μαρόκο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ».

Απαντώντας σε ερώτηση γιατί η Ελλάδα δεν συμμετέχει στη Διάσκεψη, ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε πως η Γερμανία έκανε λάθος και υπογράμμισε πως αυτό που έχει σημασία τώρα είναι ότι η Γερμανία έχει την υποχρέωση, όπως έχουν την υποχρέωση και ο κ. Μπορέλ και η κ. Φον ντερ Λάιεν και ο κ. Μισέλ οι οποίοι μετέχουν στη διάσκεψη, να υπερασπίσουν την ευρωπαϊκή θέση. «Η ευρωπαϊκή θέση είναι η θέση που διατυπώθηκε στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι αποδεκτή από όλα τα κράτη, ήταν ομόφωνη απόφαση και εμπεριέχει την υποχρέωση της αναγνώριση της ακυρότητας των δύο μνημονίων. Δεν μπορεί η Γερμανία να αποστεί από το ευρωπαϊκό της καπέλο και να μην επιδιώξει την ακύρωση αυτών των δύο μνημονίων» διαμήνυσε.

Εστιάζοντας στον ρόλο της Τουρκίας, ο κ. Δένδιας είπε πως λειτουργεί εις βάρος της σταθερότητας της περιοχής. Προσέθεσε πως η Ελλάδα θέλει μια Τουρκία ευρωπαϊκή και φιλική που να μετέχει στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Ο κίνδυνος “ατυχήματος” και η Γαλλία

Όλα τα παραπάνω έχουν ένα βασικό στοιχείο που προκαλεί την ενεργή εμπλοκή της Ελλάδας. Αυτό είναι η Τουρκία και η συμπεριφορά της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο με τον Ταγίπ Ερντογάν να προαναγγέλλει έρευνες στην περιοχή που ορίζει το παράνομο σύμφωνο με τη Λιβύη και το πρακτορείο Bloomberg να επισημαίνει τον ορατό πλέον κίνδυνο θερμού επεισοδίου στην περιοχή.

Ο Νίκος Δένδιας σε ερώτηση η αν κάνει πράξη την απειλή ο Ερντογάν και κάνει γεωτρήσεις στις περιοχές που έχει συμφωνήσει με τη Λιβύη, ο υπουργός Εξωτερικών απάντησε πως όπως κάθε ελληνική κυβέρνηση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα προασπίσει τα εθνικά δίκαια και το εθνικό συμφέρον όπως έχει συνταγματική υποχρέωση. Επ’ αυτού έχουμε ξεκαθαρίσει με κάθε τρόπο και προς κάθε κατεύθυνση, ότι δεν έχουμε δυνατότητες επιλογής. Δεν υπάρχει μια κυβέρνηση η οποία στην Ελλάδα μπορεί να μην εκτελέσει τις συνταγματικές της υποχρεώσεις και να μην υπερασπίσει την εθνική κυριαρχία και τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα» επισήμανε περαιτέρω.

Καταληκτικά, ο κ. Δένδιας χαρακτήρισε εξαιρετική τη σχέση της Ελλάδας με τη Γαλλία, σημείωσε πως οι δύο χώρες βλέπουν τις προκλήσεις της ευρύτερης περιοχής με τον ίδιο τρόπο και προσέθεσε: «Σε αυτό το πλαίσιο η παρουσία της Γαλλίας στην περιοχή είναι ένας πολύ θετικός παράγοντας. Ήδη αυτό φάνηκε στην τελευταία συνάντηση που είχαμε στο Κάιρο όπου μαζί με τον κ. Le Drian η Κύπρος, η Αίγυπτος και εμείς υπογράψαμε ένα κοινό ανακοινωθέν για τα τεκταινόμενα στην περιοχή. Η παρουσία του γαλλικού αεροπλανοφόρου, που μάλιστα έχει το εξαιρετικό όνομα Charles de Gaulle, με τη συνοδεία ελληνικών φρεγατών, η οποία ανακοινώθηκε νομίζω χθες, δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Πρόεδρο Μακρόν, νομίζω ότι είναι ένας επιπλέον παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή».