Μεσόγειος: Επιζώντες σπάνε τη σιωπή τους και μιλούν για την κόλαση που έζησαν στη Λιβύη

Τον Δεκέμβριο του 2021, το πλοίο έρευνας και διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Geo Barents, διέσωσε 558 ανθρώπους σε οκτώ διασώσεις σκαφών που βρίσκονταν σε κίνδυνο στην Κεντρική Μεσόγειο.

Πολλοί από αυτούς όχι μόνο επέζησαν από το δύσκολο ταξίδι, αλλά και από σφοδρές βιαιοπραγίες που υπέστησαν στη Λιβύη, από όπου είχαν διαφύγει, στις χώρες καταγωγής τους και κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους.

Αρκετοί έφθασαν στο πλοίο με σωματικά τραύματα που φαίνονταν πρόσφατα, μεταξύ των οποίων σπασμένα οστά. Αυτού του είδους οι τραυματισμοί απαιτούσαν άμεση διαχείριση του πόνου, η οποία αποτελεί πρόκληση στο γεμάτο από κόσμο πλοίο.

Οι περισσότεροι είπαν στις ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ότι αυτά τα τραύματα είχαν συμβεί λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια της αναχώρησής τους από τις ακτές της Λιβύης. Άλλοι έφεραν παλιότερα τραύματα. Μερικοί ανέφεραν ότι τα τραύματά τους προκλήθηκαν στη Λιβύη από φρουρούς των κέντρων κράτησης και μη κρατικές ένοπλες ομάδες, ενώ άλλοι ότι συνέβησαν στα χέρια της Λιβυκής Ακτοφυλακής κατά τη διάρκεια παρεμπόδισής τους στη θάλασσα.

«Υπέφερα πολύ στη Λιβύη», λέει η Aissatou*, μια 21χρονη γυναίκα από το Καμερούν. «Όταν μπήκα στη Λιβύη, δεν είχα ουλές. Τώρα, όλο μου το σώμα είναι καλυμμένο με ουλές».

Η Αissatou έχει μια μεγάλη ουλή στο στήθος της, υπενθύμιση ότι μαχαιρώθηκε καθώς απέδρασε από φυλακή στη Λιβύη. «Ήταν γυναικείες φυλακές, οπότε οι φρουροί πάντα βίαζαν τα κορίτσια. Δεν σιτιζόμασταν καλά. Δεν είχαμε ρούχα. Ζούσαμε στο χώμα. Κάθε φορά που προσπαθούσαμε να δραπετεύσουμε, καλούσαν τις [συμμορίες] να έρθουν και να μας μαστιγώσουν… μας χτυπούσαν με τα Καλάσνικοφ».

Μια μέρα, αρκετές από τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της Aissatou, κατάφεραν να βγουν από τη φυλακή. «Όταν [οι φρουροί] είδαν ότι τα κορίτσια δραπέτευαν, πήραν ό,τι μπορούσαν – σιδερένιες [μπάρες], όπλα– για να μας χτυπήσουν. Τότε ήταν που ένας φύλακας με μαχαίρωσε στο στήθος. Με μεταλλικό σωλήνα», λέει. «Πολλά κορίτσια τραυματίστηκαν. Τα ρούχα μου ήταν μουσκεμένα με αίμα. Ζήτησα από τους ανθρώπους στο δρόμο να με κρύψουν.»

Ένας άλλος άνδρας μιλά για τη βία που βίωσε στο κέντρο κράτησης του Abu Issa στη Zawiyah, περίπου 50 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, όπου κρατήθηκε για πάνω από ένα χρόνο. «Μας χτυπούσαν κάθε πρωί… μερικές φορές μας χτυπούσαν με τα όπλα τους, με ξύλινους ή μεταλλικούς σωλήνες, με ηλεκτρισμό, οτιδήποτε. Υπέφερα από πολλούς τραυματισμούς».

«Οι άνθρωποι μάς μίλησαν για ξυλοδαρμό ή μαχαίρωμα, με ξύλινα ή μεταλλικά ραβδιά», λέει η επικεφαλής της ιατρικής ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Stefanie Hofstetter. «Άλλοι ανέφεραν ότι ξυλοκοπήθηκαν με όπλα. Είδαμε επίσης ανθρώπους με μικρότερες πληγές σε όλο τους το σώμα: όταν ρωτήσαμε για αυτές τις πληγές, συνήθως έλεγαν ότι είχαν καεί με ζεστό νερό ή λιωμένο πλαστικό που απλώνεται στο δέρμα».

Η επικεφαλής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αναφέρει ότι ιατρικές ομάδες σε πλοία έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο περιθάλπουν διασωθέντες με τέτοιου είδους τραυματισμούς εδώ και χρόνια. «Η κατάσταση δεν έχει αλλάξει: η βία συμβαίνει πάντα. Το μόνο πράγμα που αλλάζει είναι ο τρόπος με τον οποίο ασκείται η βία στους ανθρώπους».

Διαρκής τρόμος στη σιωπή

Αρκετοί επιζώντες που διασώθηκαν από το Geo Barents τον Δεκέμβριο του 2021 αποκάλυψαν ότι βίωναν σεξουαλική βία –τόσο στη Λιβύη όσο και στις χώρες καταγωγής τους– συμπεριλαμβανομένου του συναλλακτικού σεξ, της καταναγκαστικής πορνείας, του βιασμού, του καταναγκαστικού γάμου, της εμπορίας ανθρώπων και του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Πολλοί είχαν βιώσει αυτή την κακοποίηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η Aissatou ήταν μεταξύ αυτών που βίωσαν σεξουαλική βία, ενώ κρατούνταν από διακινητές σε μεγάλες αποθήκες κοντά στη θάλασσα, πριν εισέλθουν στις βάρκες που έφευγαν από τη Λιβύη. «Οι διακινητές, μας βιάζουν στις αποθήκες. Αν αρνηθείς, σε απειλούν με το ξίφος… δεν έχεις επιλογή».

Ο Ahmed*, 17 ετών, από μια αφρικανική χώρα της Υποσαχάριας Αφρικής, ήταν μάρτυρας βιασμού ενώ βρισκόταν στη φυλακή στη Λιβύη. «Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν… για τις γυναίκες είναι δύσκολο. Οι Λίβυοι άνδρες θα πάρουν μια γυναίκα (από τη φυλακή) και θα επιστρέψει άρρωστη, χωρίς ιατρική βοήθεια».

Ο Ahmed λέει ότι στη Λιβύη, ήταν αδύνατο για τους επιζώντες να μιλήσουν για αυτές τις φρικτές εμπειρίες ή να ζητήσουν βοήθεια φοβούμενοι αντίποινα: «Αν μιλήσεις, σκοτώνουν εσένα ή τη γυναίκα.»

Η Aissatou συμφωνεί: «Υποφέραμε πολλά πράγματα, αλλά δεν μιλήσαμε [στη Λιβύη]. Σε ποιον να παραπονεθούμε; Δεν υπάρχει νόμος. Μπορείς μόνο να προσευχηθείς στο Θεό ότι αν μπεις στο νερό, κάποιος θα σε σώσει.»

Ευκαιρία να μιλήσουν

Για τους επιζώντες που έχουν βιώσει μεγάλες περιόδους φόβου και άγχους που σχετίζονται με σοβαρή βία, η ιατρική ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Geo Barents επικεντρώνεται στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας που αρχίζει να παρέχει μια αίσθηση ασφάλειας και αξιοπρέπειας.

Ο ψυχολόγος Hager Saadallah λέει ότι η ευκαιρία για τους επιζώντες να μιλήσουν με έναν επαγγελματία υγείας και να αφηγηθούν τις εμπειρίες τους είναι συχνά ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορεί να προσφέρει η ομάδα. «Αυτό που χρειάζονται οι άνθρωποι σε αυτό το σημείο, καθώς εξακολουθούν να βρίσκονται σε μετακίνηση, είναι απλά να έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν για όσα έχουν περάσει» αναφέρει. Το να μπορείς να μιλήσεις, και να ζητήσεις από κάποιον να σε ακούσει, είναι απολύτως φυσιολογικό για σένα ή για μένα. Αλλά είναι κάτι στο οποίο οι επιζώντες συχνά δεν είχαν πρόσβαση.»

Η μαία του Geo Barents Kira Smith λέει ότι αυτή η ευκαιρία είναι ιδιαίτερα σημαντική για όσους έχουν βιώσει σεξουαλική βία. «Συχνά, όταν μιλάω με έναν από τους επιζώντες, είναι η πρώτη φορά που μιλούν σε κάποιον – ειδικά σε έναν επαγγελματία – για το τι τους συνέβη», λέει η Smith. «Σκοπεύω να τους κάνω να αισθάνονται ασφαλείς και πολύτιμοι, και να τους ενημερώσω ότι δεν φταίνε αυτοί. Αν και υπάρχουν πολλά που δεν μπορούμε να κάνουμε για τους ανθρώπους στο σύντομο χρονικό διάστημα που βρίσκονται στο πλοίο, τους αξίζει να ακουστούν και να αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια» τονίζει.

*Τα ονόματα έχουν αλλάξει

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν δράσεις έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο από το 2015, έχοντας εργαστεί σε οκτώ διαφορετικά σκάφη (μόνοι τους ή σε συνεργασία με άλλες ΜΚΟ). Οι ομάδες μας έχουν σώσει περισσότερες από 80.000 ζωές. Από την έναρξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στο Geo Barents τον Μάιο του 2021, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν διασώσει 1.903 ανθρώπους και έχουν ανακτήσει τις σορούς 10 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους.

Μεταξύ 17 και 24 Δεκεμβρίου 2021, ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που επέβαιναν στο Geo Barents διέσωσαν 558 άτομα από σκάφη που κινδύνευαν σε οκτώ επιχειρήσεις διάσωσης στις περιοχές έρευνας και διάσωσης της Λιβύης και της Μάλτας. Μεταξύ των επιζώντων, 35 ήταν γυναίκες, δύο εκ των οποίων έγκυες, και 174 ήταν ανήλικοι, εκ των οποίων οι 143 ήταν ασυνόδευτοι.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις