Το εμβόλιο της γρίπης στη μάχη κατά του καρκίνου

Περίοδος έξαρσης της γρίπης έχει χαρακτηριστεί η τρέχουσα, με την επιστημονική κοινότητα να επισημαίνει ότι ο εμβολιασμός αποτελεί ανέκαθεν την καλύτερη θωράκιση του οργανισμού. Πέρα από τη συγκεκριμένη δράση του εμβολίου, ομάδα ερευνητών από το Rush University Medical Center στο Σικάγο ανακάλυψε τη θετική επίδρασή του και στη μάχη κατά του καρκίνου. Συγκεκριμένα η ανακάλυψη αυτή σχετίζεται με την μετατροπή ενός καρκινικού όγκου από «ψυχρός» σε «θερμός», δηλαδή να γίνεται πιο ευάλωτος στην επίθεση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, η απόκριση ενός νεοπλάσματος στη θεραπεία εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι αν ο όγκος είναι «ψυχρός» ή «θερμός».

Τι σημαίνει όμως αυτό; Τα τελευταία χρόνια, μία νέα αντικαρκινική θεραπεία γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Ο λόγος για την ανοσοθεραπεία, μία θεραπευτική προσέγγιση που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς έτσι ώστε να μπορεί αν αντιμετωπίσει τα νεοπλάσματα. Ωστόσο, προκειμένου η θεραπεία αυτή να είναι επιτυχής, οι όγκοι πρέπει να είναι «θερμοί», δηλαδή πρέπει να περιέχουν αρκετά ανοσιακά κύτταρα. Αν ο όγκος δεν περιέχει επαρκείς ποσότητες ανοσιακών κυττάρων, ή περιέχει ανοσοκατασταλτικά κύτταρα, λέγεται «ψυχρός» όγκος. Αρκετοί επιστήμονες έχουν αναρωτηθεί κατά συνέπεια πως μπορούν να μετατρέψουν τους ψυχρούς όγκους σε θερμούς, με σκοπό να αυξήσουν την απόκρισή τους στην ανοσοθεραπεία.

Μία ομάδα ερευνητών από το Rush University Medical Center στο Σικάγο ανακάλυψε μία νέα ενδιαφέρουσα τεχνική για την επίτευξη του παραπάνω στόχου χρησιμοποιώντας αδρανοποιημένους ιούς γρίπης. Οι ερευνητές εξήγησαν τις λεπτομέρειες της προσέγγισής τους, καθώς και τα αποτελέσματα των δοκιμών τους στο επιστημονικό περιοδικό PNAS.

Η Νέα Προσέγγιση Μπορεί να Συρρικνώσει τα Νεοπλάσματα σε Πειραματόζωα

Οι ερευνητές εξέτασαν την προσέγγισή τους μελετώντας δεδομένα από το National Cancer Institute των ΗΠΑ. Τα δεδομένα αυτά έδειχναν ότι οι ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα που είχαν νοσηλευτεί για πνευμονικές λοιμώξεις που σχετίζονται με τη γρίπη, είχαν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε σχέση με αυτούς που δεν είχαν νοσήσει με τον ιό της γρίπης. Όταν εξέτασαν το φαινόμενο αυτό σε πειραματόζωα, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα ποντίκια με καρκίνο και λοιμώξεις από γρίπη είχαν πράγματι μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Ακολούθως, η ομάδα θέλησε να διαπιστώσει αν υπάρχει τρόπος να βελτιωθεί η ανοσιακή απόκριση απέναντι στα νεοπλάσματα χρησιμοποιώντας την ισχυρή ανοσιακή απόκριση ενάντια σε παθογόνα όπως ο ιός της γρίπης, όπως τόνισε ο Dr. Andrew Zloza, επικεφαλής της έρευνας. «Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που δεν γνωρίζουμε σχετικά με τις λοιμώξεις από ζωντανούς ιούς. Για παράδειγμα, η επίδραση αυτή δεν εμφανίζεται σε νεοπλάσματα που βρίσκονται σε περιοχές που δεν επηρεάζονται από τον ιό της γρίπης, όπως το δέρμα», πρόσθεσε.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές χορήγησαν αδρανοποιημένους ιούς γρίπης σε ποντίκια που είχαν νεοπλάσματα μελανώματος. Όπως διαπίστωσαν, το «εμβόλιο» αυτό ήταν ικανό να μετατρέψει τους «ψυχρούς» όγκους σε «θερμούς» αυξάνοντας τη συγκέντρωση των δενδριτικών κυττάρων σε αυτούς. Τα δενδριτικά κύτταρα μπορούν να ενισχύσουν την ανοσιακή απόκριση και, πράγματι, η παρουσία τους οδήγησε σε αύξηση του πληθυσού των CD8+ Τ κυττάρων. Τα κύτταρα αυτά ανιχνεύουν και καταστρέφουν τα νεοπλασματικά κύτταρα. Ως αποτέλεσμα, τα νεοπλάσματα των ποντικών συρρικνώθηκαν ή επιβράδυναν το ρυθμό πολλαπλασιασμού τους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η χορήγηση του εμβολίου σε ένα νεόπλασμα προκάλεσε συρρίκνωση και στα υπόλοιπα νεοπλάσματα των πειραματοζώων. Τα ίδια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν όταν οι επιστήμονες εξέτασαν τη χορήγηση εμβολίου της γρίπης σε τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού σε πειραματόζωα. «Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης μας, ελπίζουμε ότι και στον άνθρωπο η χορήγηση του εμβολίου της γρίπης θα οδηγήσει σε καλύτερη ανοσιακή απόκριση στην ανοσοθεραπεία», είπε ο Dr Zloza.

Το Εμβόλιο της Γρίπης Ενισχύει την Αποτελεσματικότητα της Ανοσοθεραπείας

«Η επιτυχία του εμβολίου που δημιουργήσαμε μας έκανε να αναρωτηθούμε αν τα εμβόλια της εποχικής γρίπης που χρησιμοποιούνται σήμερα έχουν πιθανώς χρησιμότητα στη θεραπεία του καρκίνου», πρόσθεσε ο Dr Zloza. «Καθώς χρησιμοποιούνται ήδη σε εκατομμύρια άτομα ετησίως και έχει ήδη αποδειχθεί ότι είναι ασφαλή, αν αποδείξουμε ότι είναι αποτελεσματικά και στην ενίσχυση της ανοσοθεραπείας στον άνθρωπο, θα μπορούν να χορηγηθούν άμεσα στους ασθενείς», συμπλήρωσε. Ακολούθως οι επιστήμονες δημιούργησαν μοντέλα ποντικών που έφεραν νεοπλάσματα και ανοσιακά κύτταρα από ανθρώπους με καρκίνο του πνεύμονα και μεταστατικό μελάνωμα.

Ο Dr Zloza και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι η χορήγηση των τυπικών εμβολίων της γρίπης στα νεοπλάσματα που είχαν προέλθει από ανθρώπους οδήγησε σε μείωση του μεγέθους τους. «Οι τεχνικές αυτές μας επιτρέπουν να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα φυσιολογικών δόσεων σε ένα ζωντανό οργανισμό. Αυτό είναι το ιδανικό περιβάλλον για να εξετάσουμε μία θεραπεία πριν αυτή φτάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών», εξήγησε.

Οι επιστήμονες θέλησαν να εξετάσουν επίσης αν το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να χορηγηθεί ως συμπληρωματική θεραπεία με τις ήδη υπάρχουσες θεραπείες για τον καρκίνο. Για το σκοπό έκαναν νέα πειράματα στα οποία χορήγησαν το εμβόλιο της γρίπης μαζί με μία μορφή ανοσοθεραπείας που βασίζεται στους αναστολείς ανοσιακών σημείων ελέγχου. Τα φάρμακα αυτά ωθούν τα ανοσιακά κύτταρα να επιτεθούν στα νεοπλασματικά κύτταρα.

Τα πειράματα αυτά κατέληξαν στις εξής δύο παρατηρήσεις. Πρώτον, το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να προκαλέσει συρρίκνωση του νεοπλάσματος, ανεξαρτήτως αν το νεόπλασμα-στόχος αποκρίνεται στη θεραπεία των αναστολέων ανοσιακών σημείων ελέγχου. Δεύτερον, όταν ο όγκος είχε θετική απόκριση στην ανοσοθεραπεία, ο συνδυασμός της με το εμβόλιο της γρίπης οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση του νεοπλάσματος.

«Τα παραπάνω αποτελέσματα δείχνουν ότι τόσο οι ασθενείς που αποκρίνονται όσο και αυτοί που δεν αποκρίνονται στην ανοσοθεραπεία μπορεί να έχουν οφέλη από τη χορήγηση των εμβολίων της γρίπης στα νεοπλάσματα. Επιπλέον, η προσέγγιση αυτή μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των ασθενών που παρουσιάζουν θετική απόκριση στις ανοσοθεραπείες», πρόσθεσε ο Zloza. «Καθώς οι άνθρωποι και τα ποντίκια παρουσιάζουν γενετικές ομοιότητες της τάξης του 95%, ελπίζουμε ότι η προσέγγιση αυτή θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στους ασθενείς. Το επόμενο βήμα είναι να γίνουν κλινικές δοκιμές για να εξετάσουμε επιπλέον παράγοντες», κατέληξε.

Ευχαριστούμε τον κ. Αντώνιο Δημητρακόπουλο MD, PHD, Ειδικό Σύμβουλο Παθολόγο Αιγινήτειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, ΕΔΙΠ Παθολογίας – Νευροανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών