Μέρα πέμπτη: Πώς λένε ‘οικογένεια’ στα Σουαχίλι;

Πώς γίνεται να βάλεις στην καρδιά σου ανθρώπους που ξέρεις τόσο λίγο; Ανθρώπους που γνώρισες ένα πρωί και μετά από μόλις τέσσερα βράδια καλείσαι να τους αποχωριστείς; Ανθρώπους που πιθανότατα δεν θα ξαναδείς ποτέ στη ζωή σου; Πριν από το πρώτο ταξίδι στην Ουγκάντα, μου έλεγαν ότι ο αποχωρισμός είναι δύσκολος. Ότι η κατάθλιψη του αποχαιρετισμού κρατά μήνες. Και δεν τους πίστευα. Μέχρι που το έζησα και εγώ.

Θα κρατήσω αυτή τη σκέψη για το αυριανό και τελευταίο κείμενο αυτής της σειράς. Γιατί την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι 8 το βράδυ, μόλις έχουμε τελειώσει το φαγητό στην οικογένειά μας και δύο από τα παιδιά προβάρουν τα χορευτικά και τα τραγούδια που θα μας περιμένουν στην αυριανή γιορτή αποχαιρετισμού. Στις 9 το πρωί όλο το χωριό θα είναι έξω από το σχολείο για να μας αποχαιρετίσουν με το δικό του μοναδικό τρόπο. Προς το παρόν όμως έχουμε μπροστά μας το τελευταίο μας βράδυ στο χωριό.

Λίγο νωρίτερα, βγάζαμε φωτογραφίες την οικογένεια με τους φίλους τους, έξω από το σπίτι μας.

Σε αυτό το σημείο να μοιραστώ κάτι για την οικογένεια που μας φιλοξενεί. Είναι Μουσουλμάνοι και μιας και βρισκόμαστε σε περίοδο Ραμαζάνι, κάθε βράδυ μαζεύονται στο σπίτι μας γύρω στα 15-16 άτομα για να φάνε όλοι μαζί το πρώτο γεύμα της ημέρας, όπως προστάζει η θρησκεία τους. Οι άνδρες τρώνε όλοι μαζί στο μπροστινό μέρος του σπιτιού και οι γυναίκες στο πίσω. Κάτι που μας παραξένεψε την πρώτη μέρα αλλά οφείλαμε να σεβαστούμε. Αλλά ας πάμε πίσω στο ζητούμενο. θα έχουμε χρόνο με την επιστροφή να συζητήσουμε όλα όσα συμβαίνουν σε αυτή την μικρή κοινωνία, πόσα μπορεί να αλλάξει η ActionAid και πόσα οφείλει απλά να τα σεβαστεί.

Το βράδυ αυτό είναι συνήθως ένα αρκετά συναισθηματικό βράδυ για όλους τους Αναδόχους και τις οικογένειες που τους φιλοξενούν. Ήδη από το μεσημέρι που βρεθήκαμε όλοι μαζί στο σχολείο για την καθημερινή μας συνάντηση, αυτή τη φορά μαζί με κάποια μέλη από τις οικογένειες, είδα πολλά μάτια δακρυσμένα. Μαζί με λόγια αγάπης και από τις δύο μεριές. Οι οικογένειες ευχαριστούσαν τους Αναδόχους που έκαναν αυτο το ταξίδι για να τους επισκεφτούν και οι Ανάδοχοι ευχαριστούσαν τις οικογένειες για την φιλοξενία. Απλό, έτσι; Μόνο που όσο περνούσε η ώρα και έβρισκαν το θάρρος όλοι να μοιραστούν ιστορίες και στιγμές συμβίωσης, τόσο συνειδητοποιούσες ότι κάθε ένας από τους Αναδόχους είχε κάτι μοναδικό να εξιστορήσει, κάτι μοναδικό να αφηγηθεί.

Κι όταν έπαιρναν τον λόγο οι οικογένειες, η καρδιά σου γέμιζε από το πόσο απλά αποτύπωναν τις δικές τους σκέψεις. Και τα μάτια δάκρυζαν όταν καταλάβαινες πόσο σημαντικές ήταν για κάποιους ανθρώπους, στιγμές που έχουμε συνηθίσει να αφήνουμε να περνούν χωρίς να παγώνουμε το χρόνο για λίγο.

Ένας ηλικιωμένος πατέρας μας είπε ότι δεν είχε φιλοξενήσει ποτέ ξανά ξένους στο σπίτι του. Ποτέ στη ζωή του. Κάτι τόσο απλό, κάτι τόσο φυσιολογικό για κάθε έναν από εμάς, αυτός ο άνθρωπος δεν το είχε ζήσει ποτέ. Και γέμιζε το στόμα του και φώτιζε το πρόσωπό τους όταν περιέγραφε τις απλές δουλειές που έκαναν μαζί, τα απλά λόγια που αντάλλασαν.

Ένας άλλος μοιράστηκε μαζί μας ότι δεν είχε καταλάβει ότι ο γιος του μπορούσε να μιλήσει πράγματι Αγγλικά μέχρι που ήρθαμε εμείς στη ζωή του. Ότι ένιωσε περήφανος που το παιδί του μπορούσε να συνεννοηθεί ενώ εκείνος όχι. Πότε ήταν η τελευταία φορά που έκανε κάποιος περήφανο έναν πατέρα με κάτι τόσο απλό;

Κάποιος άλλος μας ζήτησε συγγνώμη που έπρεπε να νηστέψουν για το Ραμαζάνι και δεν μας συνόδευαν στα πρωινά ή τα μεσημεριανά μας γεύματα. Συγγνώμη. Ζήτησε συγγνώμη. Κι όχι από εκείνες τις ευγενικές συγγνώμες που λες χωρίς να το πιστεύεις αλλά από εκείνες που την λες με πόνο στο στήθος.

Μας ζητούσαν να δώσουμε χαιρετίσματα στις οικογένειές μας, μας έλεγαν ότι θα προσεύχονται για εμάς. Και το κυριότερο πέρα από τους όποιους συναισθηματισμούς, μας έλεγαν ότι πλέον αντιλαμβάνονταν καλύτερα το έργο της ActionAid σε κάθε επίπεδο. Οι άνθρωποι της ActionAid Τανζανίας ήταν εκεί για να τους ενημερώσουν για τα υπόλοιπα προγράμματα στήριξης στο χωριό, για να τους πουν τι κάνουν καθημερινά για να στηρίξουν ανθρώπους από τα 20 χωριά του νησιού αυτού. 120 παιδιά, μόνο από το σχολείο στο χωριό μας, είναι στο child sponsorship πρόγραμμα της ActionAid. Με Αναδόχους από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία.

Παιδιά τα οποία μαθαίνουν με τον ιδανικότερο τρόπο ποια είναι τα δικαιώματά τους στην κοινωνία που μεγαλώνουν. Αγόρια που όταν φτάσουν στην ηλικία των πατεράδων τους, θα ξέρουν να φέρονται καλύτερα στις γυναίκες αυτού του κόσμου. Κορίτσια που όταν φτάσουν στην ηλικία των μανάδων τους, θα μπορούν να σταθούν στα πόδια τους, να είναι ανεξάρτητα και να βοηθήσουν με την σειρά τους άλλες γυναίκες, όπως κάνουν ήδη πολλές άλλες δυναμικές γυναίκες που γνωρίσαμε αυτές τις ημέρες και θα σας συστήσουμε μέσα από αφιερώματα με την επιστροφή στην Ελλάδα.

Είμαστε τέσσερις μέρες εδώ και – εμείς που είχαμε το χρέος να γυρνάμε το χωρό για συνεντεύξεις και φωτογραφήσεις – δεν προλάβαμε να δούμε πώς βγαίνει από τη γη η κασάβα. Δεν προλάβαμε να πάμε στον ξυλουργό να δούμε τη δουλειά του. Δεν προλάβαμε να περάσουμε πολύ χρονο με εκείνους που πηγαίνουν τους τουρίστες για snorkeling. Δεν προλάβαμε να φτιάξουμε σπιτικές σαμπόζα. Δεν προλάβαμε να κάνουμε πολλά από εκείνα που έκαναν οι υπόλοιποι Ανάδοχοι στην καθημερινότητά τους.

Αλλά προλάβαμε να μαγειρέψουμε δίπλα στην οικογένειά μας. Να πλύνουμε τα πιάτα και να βοηθήσουμε σε κάποιες από τις δουλειές. Να πάμε σήμερα το πρωί με τον μπαμπά της οικογένειάς μας και τον συνεργάτη του για ψάρεμα, σε ένα από τα πιο όμορφα τοπία που έχουμε αντικρύσει ποτέ στη ζωή μας. Και το σημαντικότερο, προλάβαμε να αντιληφθούμε πώς είναι να αφήνεις πίσω σου φόβους και προκαταλήψεις, για να ανοίξεις την καρδιά και την αγκαλιά σου για κάποιους ανθρώπους που μπορεί μέχρι πριν μερικές ημέρες να μην τους γνώριζες αλλά τώρα δικαιούσαι να τους αποκαλείς “οικογένεια”. Φαμιλία όπως λένε και στα Σουαχίλι (και όχι μόνο).

Μπορείτε να ενημερώνεστε για το ταξίδι μας μέσα από αυτή την στήλη στο News247.gr, τα social accounts της 24MEDIA, το Instagram account της @actionaidhellas, τα προσωπικά μας Instagram accounts @christoschatziκαι @nmastorasαλλά και το hashtag #talesfromtanzania.

Φωτογραφίες: Νικόλας Μάστορας