Νίκος Παρασκευόπουλος: Σκάνδαλο ή σκευωρία;

Ένας μεγάλος αριθμός δημοσιευμάτων μέχρι σήμερα έχει θέσει την κοινή γνώμη ενώπιον διλήμματος: Σκάνδαλο ή σκευωρία η υπόθεση novartis; Διαβάζοντάς τα άλλοι  Έλληνες θεωρούν  πως η υπόθεση αυτή αποτελεί μια σκευωρία και άλλοι (μάλλον οι περισσότεροι) πως πρόκειται για  σκάνδαλο. Ως εδώ τόσο για τους επιτήδειους  όσο και για τους άδολους υποστηρικτές κανένα πρόβλημα, έστω κι αν η υπόθεση είναι επίδικη: ο πολίτης έχει δικαίωμα (άρθρο 14 συντάγματος) να εκφράζει τη γνώμη του για ευθύνες πολιτικών ή οποιωνδήποτε πολιτών, πριν, κατά,  ή ακόμη και μετά από μια δίκη, ασκώντας την κριτική του.

Η ελευθερία του αυτή βέβαια έχει όρια:

• Πρώτο, ο υποστηρικτής πρέπει να προσέξει  η κριτική του να μην είναι υβριστική ή συκοφαντική  στρεφόμενη  σε βάρος συγκεκριμένων προσώπων.
• Δεύτερο και σημαντικότερο από θεσμική και πολιτική άποψη: Ειδικά οι κυβερνητικοί  παράγοντες πρέπει να αποφεύγουν  τις δηλώσεις για ευθύνες συγκεκριμένων προσώπων που τις ερευνά η Δικαιοσύνη. Όχι μόνο επειδή οι ανάλογες δηλώσεις  μπορεί να προσβάλλουν το τεκμήριο αθωότητας ή να ευνοήσουν άδικα έναν υπαίτιο: Σημαντικό είναι επίσης ότι παραβιάζουν κατάφωρα ένα βασικό κανόνα του κράτους δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών, παρεμβαίνοντας στο δικαστικό έργο. Με δεδομένη τη συνταγματική εξουσία του υπουργικού συμβουλίου για επιλογή των κορυφαίων της δικαιοσύνης, οι κυβερνητικοί στέλνουν αντικειμενικά με τις παρεμβάσεις τους αυτές ένα  μήνυμα προς τους δικαστές: «Αν θέλετε να μας ικανοποιήσετε και να προαχθείτε, αυτό πρέπει να κάνετε», πχ «να απαλλάξετε τα στελέχη μας ». Δεν ελέγχεται  αν θα επηρεαστεί από το μήνυμα ο δικαστής. Σημασία για τη δημοκρατία έχει ότι πιέζεται.
• Το τρίτο όριο είναι πιο χαλαρό  και αφορά τον  πολιτικό που ανήκει στην εκάστοτε αντιπολίτευση, ιδίως στη μείζονα. Ο αντίστοιχος τύπος  παρεμβατικού   μηνύματος  είναι «προσέξτε, αν εμείς καταλάβουμε την εξουσία στις προσεχείς εκλογές, αυτή την έκβαση  περιμένουμε από σας». Αναφέρομαι σε  ελαφρότερη ευθύνη, επειδή η πιθανότητα άσκησης εξουσίας για επιλογή δικαστών σε αυτές τις περιπτώσεις είναι γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο. Οι δικαστές λιγότερο πιέζονται. Αλλά κι αυτό δεν είναι αμελητέο.

Πώς μπορούμε τώρα να εκτιμήσουμε με βάση τα παραπάνω τις δηλώσεις πολιτικών για τη Novartis;

-Από τη μια πλευρά, είχαμε τη χιλιοκαταδικασμένη  φράση ότι η υπόθεση Novartis είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού κράτους. Την  ανέφερε Αναπληρωτής  Υπουργός του Σύριζα και πραγματοποίησαν έρευνες ώστε να  τη διασταυρώσουν  ορισμένοι δημοσιογράφοι. Σήμερα αυτοί κατά  σύμπτωση διώκονται.

Είναι σαφές όμως ότι η θέση τους δεν αποτελούσε παρέμβαση στη δικαιοσύνη. Αντικείμενο ποινικής διερεύνησης ήταν και είναι η ενοχή –ή  μη-  συγκεκριμένων προσώπων. Για προσωπικές ενοχές  πολιτικών ο Δ. Παπαγγελόπουλος  δεν εκφράστηκε, αφήνοντας τη διακρίβωσή τους στο αντίστοιχο δικαστικό έργο. Εξάλλου η ύπαρξη σκανδάλου μπορούσε εύκολα να συναχθεί από έγγραφα και εξελίξεις δημόσια γνωστές (αναγνώριση  μεθόδων της εταιρίας στο εξωτερικό, τεράστια αύξηση δημόσιων δαπανών για φάρμακα στην Ελλάδα κλπ), ανεξάρτητα και πριν από δικαστικές διερευνήσεις για πρόσωπα. Ένας πολιτικός ή  ένας δημοσιογράφος που διαπίστωναν το φαινόμενο είχαν όχι μόνο δικαίωμα αλλά και καθήκον να αναφερθούν σε σκάνδαλο.

-Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της ύπαρξης μιας σκευωρίας δεν αυτοσυγκρατήθηκαν: Καταγράφηκαν ανεξίτηλα από τον Τύπο  για την υπόθεση novartis οι δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων που προεξοφλούσαν την αθωότητα  προσώπων  ερευνώμενων από τη δικαιοσύνη. Έγιναν ακόμη και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να απομακρυνθεί η Εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς κ. Ε. Τουλουπάκη από την άσκηση των καθηκόντων της. Κατέστη  έτσι σαφές στους δικαστές  ποιά έκβαση  δίκης επιθυμούσε η σημερινή κυβέρνηση.

Τα παραπάνω  αποτελούν τον  ορισμό της πίεσης και των παρεμβάσεων  στη Δικαιοσύνη. Επίσης αποτελούν τον ορισμό της καταφρόνησής της, αφού προσφέρθηκε προς κατανάλωση στο κοινό η εικόνα μιας δήθεν  χειραγωγούμενης Δικαιοσύνης. Αντίθετα, στάση εμπιστοσύνης προς αυτήν  είχε δείξει  η προηγούμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία:   Επέστρεψε στη Δικαιοσύνη λόγω αναρμοδιότητας της Βουλής τη δικογραφία novartis  με το σύνολο των διώξεων κατά πολιτικών οι οποίες δεν είχαν παραγραφεί.

Δεν είναι η πρώτη φορά: Η πορεία της ελληνικής δημοκρατίας στηρίζεται και πάλι στην ευθυκρισία και στο σθένος των δικαστών.

* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις