Ποιες πρωτοβουλίες θα πάρουν εν τέλει οι ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και η στρατηγική απέναντι στην Τουρκία συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης και αντιπαράθεσης μία εβδομάδα μετά τη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Ο πρωθυπουργός έλαβε χθες αμερικανικά εύσημα και υποστήριξη διά του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος συνομιλώντας με δημοσιογράφους έκανε λόγο για “φανταστικά επιτυχημένη επίσκεψη”, ενώ δέχθηκε βομβαρδισμό ερωτήσεων σχετικά με το εάν τελικώς επίκειται άμεσα αμερικανική διπλωματική πρωτοβουλία για την αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας μετά τη συμφωνία Αγκυρας- Σάρρατζ, ως απότοκο της επίσκεψης Μητσοτάκη στις ΗΠΑ.

Ο κ.Πάιατ δεν επιβεβαίωσε κάτι τέτοιο (καθώς εξάλλου το ειχε διαψεύσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ), είπε όμως ότι “φυσικά και οι ΗΠΑ θα εμπλακούν” για να διασφαλίσουν ότι δεν θα φτάσουν τα πράγματα σε σημείο κρίσης, υπενθυμίζοντας δύο περιστατικά τα τελευταία 3,5 χρόνια κατά τα οποία υπήρξε αμερικανική παρέμβαση: Τη σύλληψη των Ελλήνων στρατιωτικών στον Έβρο και το διεμβολισμό σκάφους της ελληνικής ακτοφυλακής από τουρκικό.

Ουσιαστικά δηλαδή διαμήνυσε ότι ναι μεν οι ΗΠΑ δε θα αναλάβουν κάποια πρωτοβουλία που θα έπαιρνε επίσημο χαρακτήρα, θα συνεχίσουν όμως τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης της έντασης μέσα από διπλωματικά κανάλια και προφανώς θα παρέμβουν για να αποτρέψουν μία κρίση και φυσικά -αν και κανείς δεν λέει καν τις λέξεις αυτές, ξορκίζοντας κάθε ενδεχόμενο- ένα θερμό επεισόδιο και τον κίνδυνο πολεμικής σύρραξης.

Υπενθυμίζεται ότι το Σάββατο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διέψευσε δημοσιεύματα που έφεραν τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο να αναλαμβάνει διπλωματική πρωτοβουλία

Το βράδυ του Σαββάτου εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε σε πιο διπλωματικούς τόνους ότι «οι ΗΠΑ εμπλέκονται συνεχώς με τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας για να ενθαρρύνουν την αποκλιμάκωση μέσω διπλωματικών διαύλων». Η Ουάσινγκτον θέλησε έτσι να δείξει πως αν και δεν αναλαμβάνει κάποια ειδική πρωτοβουλία, υπάρχει μία διαρκής “παρουσία” στην περιοχή δια της διπλωματικής οδού.

Με άλλα λόγια αν περιμένει κανείς από τις ΗΠΑ να βάλουν Ελλάδα και Τουρκία σε ένα τραπέζι και να κάνουν το διαιτητή, τραβώντας γραμμές σε ένα χάρτη, θα περιμένει άδικα. Όσο και εάν θα ήθελαν πολλοί στην Αθήνα επίσης, οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιλέξουν μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας: Καίτοι ομνύουν στον καθοριστικό ρόλο της χώρας μας ως αξιόπιστου συμμάχου και παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή, η Τουρκία δεν παύει να είναι σημαντική στους στρατηγικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ. Εξάλλου, όπως σημείωσε χθες ο κ.Πάιατ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ και η σημερινή αλλά και η προηγούμενη κυβέρνηση της Ελλάδας συμφωνούν ότι η Άγκυρα πρέπει να παραμείνει δεμένη στο άρμα της Δύσης. Και δεν ήταν τυχαίο ότι διαμήνυσε στην Τουρκία πως προφανώς και δεν επιθυμεί να μείνει μόνη της με τη Ρωσία… Ενώ η Ουάσινγκτον δεν ανησυχεί για τις ελληνορωσικές σχέσεις.

Για τις ΗΠΑ πάντως η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου αποκτά αυξανόμενη σημασία, λόγω των ανταγωνισμών με τη Μόσχα στο ενεργειακό κομμάτι. Η Ουάσινγκτον στηρίζει ενθέρμως τον αγωγό East Med λόγω και της σχέσης με το Ισραήλ και θεωρεί ότι προσφέρει στην ΕΕ “ενεργειακή διαφοροποίηση”, δηλαδή ανεξαρτησία από το ρωσικό φυσικό αέριο, σε αντίθεση με τον Turkish Stream, που εγκαινίασαν πρόσφατα Ερντογάν και Πούτιν, αλλά και τον Nord Stream, τον οποίο στηρίζει και το Βερολίνο.

Στον East Med βασίζεται εν πολλοίς η ελληνική πλευρά για να διασφαλίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ, καθώς όπως είπε και ο κ.Μητσοτάκης κατά την επίσκεψη του στην Αμερική ο αμερικανικός παράγοντας έχει κάθε συμφέρον να στηρίξει τις χώρες που μετέχουν στον αγωγό.

Ο πρωθυπουργός εξάλλου μιλώντας χθες στο πλαίσιο του 30ου Greek Economic Summit – Turning the Odds υπερασπίστηκε τη στρατηγική της ανάδειξης της Ελλάδας ως του πλέον αξιόπιστου συμμάχου και απάντησε στην κριτική ότι η χώρα μας δεν πρέπει να είναι προβλέψιμη και δεδομένη. “Αυτή είναι η έννοια μίας στρατηγικής συμμαχίας, να είσαι σταθερός, αξιόπιστος και ως προς τις βασικές προβλέψεις της στρατηγικής σχέσης να είσαι προβλέψιμος, κάτι που δεν ισχύει για άλλες χώρες στην περιοχή”, είπε χαρακτηριστικά.

Κατά τα λοιπά βέβαια οι ΗΠΑ τονίζουν ότι καταδικάζουν μονομερείς ενέργειες και υποστηρίζουν το διάλογο. Αποφεύγουν όμως και να χαρακτηρίσουν παράνομη τη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης, αλλά τονίζουν ότι είναι αντιπαραγωγική και προσβλητική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ.Πάιατ ερωτηθείς για το ενδεχόμενο επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών για τις θαλάσσιες ζώνες στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, περιορίστηκε να σημειώσει πως κατά την επίσκεψη του στις ΗΠΑ ο κ. Μητσοτάκης έστειλε μηνυμα ότι οι διάφορες δεν θα λυθούν με στρατιωτικά μέσα αλλά με βάση το διεθνές δίκαιο και το διάλογο. Έφερε δε ως παράδειγμα κατάλληλου τρόπου χάραξης ΑΟΖ τις επαφές μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Υπενθυμίζεται ότι χθες τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα επισκεφθεί εσπευσμένα το Βερολίνο την Κυριακή για να μετέχει σε διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη. Μέχρι στιγμής η Ελλάδα δεν έχει κληθεί στην εν λόγω διάσκεψη, η οποία ούτως ή άλλως παραμένει ανοιχτή, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της καγκελαρίας.