Σαν σήμερα πέθανε ο Φεντερίκο Φελίνι

Σαν σήμερα, στις 31 Οκτωβρίου του 1993, τα φώτα σβήνουν για τον 73χρονο Φεντερίκο Φελίνι, τον Ιταλό σκηνοθέτη που τιμήθηκε, εκτός των πολλών άλλων βραβεύσεων, (όπως ο Χρυσός Λέοντας στη Βενετία και ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες) με τέσσερα Όσκαρ, και ένα ακόμα που του απένειμε τη χρονιά του θανάτου του η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου για το σύνολο του έργου του.

Η ζωή για τον Φελίνι ήταν ένα τσίρκο, με τη φαντασμαγορία, το γέλιο, την πολυμορφία, τον αισθησιασμό, την ποικιλία, αλλά και τον τρόμο του. Και αυτή η τσιρκολάνικη αίσθηση υπήρχε σε πολλές από τις ταινίες του. Αυτό δεν είναι παράξενο, μιας και στα 12 του το έσκασε από το σπίτι του για να ακολουθήσει ένα τσίρκο, που τον είχε γοητεύσει.

Στα 17 του εγκατέλειψε την ηρεμία του Ρίμινι, της επαρχιακής λουτρόπολης, στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε, για να πάει στη Ρώμη. Εκεί βιοπορίστηκε αρχικά σαν σκιτσογράφος και στη συνέχεια ως κειμενογράφος, γράφοντας παρλάτες και σκετς για κομφερανσιέ και άλλους καλλιτέχνες του music hall. Το 1943, σε ηλικία 23 ετών, παντρεύτηκε την ηθοποιό Τζουλιέτα Μασίνα, πλάι στην οποία έζησε 50 χρόνια, μέχρι το θάνατό του.

Οι ταινίες του Φελίνι έχουν χαρακτηριστεί αυτοβιογραφικές: ο μεγάλος σκηνοθέτης έκανε κάτι σαν ψυχανάλυση με τον κινηματογραφικό φακό του, εξερευνώντας το ασυνείδητο, το δικό του και των άλλων .

Το σεξ, οι διαστροφές, η θρησκοληψία, η μεταφυσική, αλλά και η κοινωνική ανισότητα, η σύγχρονη αστική απελπισία και η μεταπολεμική παρακμή, όλα αυτά απασχόλησαν ένα καλλιτέχνη τόσο προικισμένο, όσο και εγωκεντρικό και εγωπαθή.

Για παράδειγμα, ο τίτλος της περίφημης οσκαρικής αυτοβιογραφικής ταινίας του “8 1/2”, στην οποία σαρκάζει, και ίσως χλευάζει τον εαυτό του. Ονομάστηκε έτσι όχι για κανέναν άλλο λόγο, που είχε να κάνει με το θέμα του, αλλά γιατί ήταν η υπ’ αριθμόν 8 1/2 σκηνοθετική δουλειά του Φελίνι, μετά από 7 ταινίες μεγάλου μήκους και 3 μικρού, που γι’ αυτόν μετρούσαν ως μισή η κάθε μία…. ΅

Επίσης, ο Φελίνι απαιτούσε να είναι «κλειστά» τα γυρίσματα των ταινιών του, χωρίς παρείσακτους και ασχέτους παρόντες, καθώς θεωρούσε πως το ζήτημα αφορούσε την ιδιωτική του ζωή. «Οι κριτικοί λένε ότι οι ταινίες μου είναι κινηματογραφικός αυνανισμός», έλεγε εξηγώντας. «Οι ταινίες μου είναι πραγματικός αυνανισμός. Οπότε κι εγώ θέλω να βρίσκονται παρόντες όσο το δυνατόν λιγότεροι»….

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.