Πεντηκοστή: Τι σημαίνει η γιορτή

Σήμερα είναι η γιορτή της Πεντηκοστής, οπότε ας δούμε μερικά πράγματα γι’ αυτήν. Πενήντα, λοιπόν, μέρες μετά την Ανάσταση του Ιησού, και δέκα μέρες μετά την Ανάληψή του, το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε από τους ουρανούς και ενέπνευσε, φώτισε πνευματικά τους Δώδεκα Αποστόλους – συνέβη δηλαδή η Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα πάντα με την Χριστιανική παράδοση. Η Πεντηκοστή λοιπόν είναι απλά ένα αριθμητικό, που δηλώνει τον αριθμό μιας συγκεκριμένη μέρας, της πεντηκοστής ημέρας από την Ανάσταση.

Αυτή η μέρα τιμάται ως η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας, λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Να πούμε πως η Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος έχει αποτυπωθεί από πολλούς ζωγράφους και αγιογράφους, ως μία από τις εξέχουσες ιερές σκηνές του Χριστιανισμού: για παράδειγμα, ο σχετικός πίνακας του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του Ελ Γκρέκο, από τις αρχές του 17ου αιώνα, είναι πράγματι εντυπωσιακός, καθώς ο ζωγράφος έχει παρουσιάσει τους μαθητές μεταρσιωμένους να κοιτούν προς τα πάνω, προς το Άγιο Πνεύμα που υπερίπταται με τη μορφή περιστεριού, ενώ πάνω από το κεφάλι του καθενός, υπάρχει μια μικρή αλλά ευδιάκριτη πύρινη γλώσσα.

Σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, οι Μαθητές, ήταν συγκεντρωμένοι σε ένα σπίτι της Ιερουσαλήμ για να γιορτάσουν την Εβραϊκή Πεντηκοστή, δηλαδή τη Γιορτή του Θερισμού ή Γιορτή των Εβδομάδων. Αυτή ήταν μια γεωργική εορτή που λάβαινε χώρα την πεντηκοστή ημέρα μετά τις 16 Νισάν του Ιουδαϊκού ημερολογίου, την ημέρα κατά την οποία η κεφαλή κάθε οικογένειας προσέφερε στον Θεό ένα δεμάτι κριθάρι, που υποδήλωνε την επιθυμία για ειρηνική σχέση μαζί Του.

Οι Μαθητές του Ιησού λοιπόν, καθώς γιόρταζαν, ξαφνιάστηκαν από μια δυνατή βροντή.  Μετά, όλοι είδαν με δέος, λέει η παράδοση, δώδεκα πύρινες γλώσσες να κατεβαίνουν από τον ουρανό και να μπαίνουν στο σπίτι. Κάθε μία από αυτές τις φωτιές εξ ουρανού στάθηκε πάνω από το κεφάλι του κάθε Απόστολου.

Αυτή η Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος ήταν η εκπλήρωση της υπόσχεσης που τους είχε δώσει ο Χριστός πριν αναληφθεί. Το Άγιο Πνεύμα, λοιπόν, στάλθηκε από τον Θεό για να φωτίσει τους Αποστόλους και να τους δώσει δύναμη ώστε να εκπληρώσουν το έργο τους. Έπειτα από την Επιφοίτηση, οι Απόστολοι βγήκαν από το υπερώο και άρχισαν να κηρύττουν στους Ιουδαίους που βρίσκονταν στα Ιεροσόλυμα, μιλώντας στον καθένα στη γλώσσα του «για τα θαυμαστά έργα του Θεού».

Σήμερα, όταν λέμε «επιφοίτηση» δεν εννοούμε μόνον την επέμβαση του θείου, τη θεία φώτιση. Καμιά φορά χρησιμοποιούμε τον όρο και εκτός δόγματος, μάλλον ειρωνικά και ασεβώς, όταν θέλουμε να σατιρίσουμε  κάποιον που ισχυρίζεται αίφνης πως έχει γνώση, εμπειρία ή σοφία, ενώ γνωρίζουμε πως δεν έχει μοχθήσει για να τα αποκτήσει όλα αυτά: ας πούμε, για να γίνει κάποιος επιστήμονας, ή άνθρωπος των γραμμάτων πρέπει να λιώσει στο διάβασμα, δεν γίνεται δι’ επιφοιτήσεως – μακάρι να γινόταν…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.