Ο Γολγοθάς μιας γυναίκας που “πιεζόταν” για να γίνει μητέρα

Ποιες ανθρώπινες πράξεις είναι αποδεκτές και ορθές και ποιες ανάρμοστες και λανθασμένες; Το εν λόγω ερώτημα άπτεται κατά κανόνα στο ευρύ πεδίο της ηθικής -καταλληλότερος να απαντήσει σε αυτό είναι ο επιδραστικότερος φιλόσοφος της νεότερης εποχής. “Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων”, έλεγε τον 18o αιώνα ο Ιμμάνουελ Καντ, θέτοντας το πλαίσιο μιας συζήτησης που συνεχίζεται έως σήμερα. Άραγε στις μέρες μας πόσο “επιτρέπεται” στον καθέναν από εμάς να κάνει, ό,τι θέλει, με τον εαυτό του -εφόσον δεν επηρεάζει τη ζωή κάποιου άλλου;

H Δέσποινα Δημά έγραψε στο Ladylike.gr για τα worst of σχόλια χρηστών, που δέχθηκε η Τζένυ Μπαλατσινού στο αλωνάκι των social media με αφορμή την εγκυμοσύνη της. Σχόλια χολερικά και ακραίως επιθετικά από ανώνυμους λογαριασμούς που ασχολούνται με τις ζωές των άλλων, γιατί αποφεύγουν να ασχοληθούν με τα δικά τους ελαττώματα και τις δικές τους αποτυχίες.

Προτιμότερο είναι, όμως, να εστιάσουμε στο ουσιώδες: το πρακτικό κομμάτι μιας εγκυμοσύνης, σε ηλικίες που παλαιότερα ήταν αδιανόητες, αλλά στη σύγχρονη εποχή τείνουν να γίνουν ο κανόνας. Βλέπεις, πέραν της αντικειμενικής δυσκολίας που υπάρχει στο να βρεις κάποιον που να θες να αποκτήσεις παιδί μαζί του (και άρα πληροί μια λίστα με “θέλω” -επιτρέξτε μου στο Νο1 να τοποθετώ το “ό,τι και αν γίνει με τη σχέση, θα είναι συνεπής με το παιδί”), οι γυναίκες επιδιώκουν την επαγγελματική αποκατάσταση, προτού σκεφτούν το ενδεχόμενο της μητρότητας.

To θέμα της εξωσωματικής γονιμοποίησης είχε αναπτυχθεί ενδελεχώς προ διετίας στο Νews24/7. Στα περιεχόμενα υπήρχε η αφήγηση της Μαρίας, μιας γυναίκας που βρήκε τον άνδρα με τον οποίον πίστευε πως μπορούν να κάνουν υγιή οικογένεια, στα 40. “Λόγω του ότι όλα τα media και όλοι οι γιατροί λένε πως αν η γυναίκα περάσει τα 35 αρχίζει και γερνάει, σωματικά -σου κάνουν πλύση εγκεφάλου-, είπαμε να μη χάσουμε χρόνο. Πήγαμε λοιπόν, σε ένα πολύ μεγάλο κέντρο εξωσωματικής, από τα πιο γνωστά της χώρας, με το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας”, είχε πει τότε. Δυο αποξέσεις και μια αποτυχημένη εξωσωματική -σε διάστημα οκτώ μηνών- αργότερα, χωρίς να δώσει στον εαυτό της χρόνο να πενθήσει έστω για τις απώλειες, ήλθε το τέλος της σχέσης.

Λίγους μήνες αργότερα συναντιόμαστε ξανά. Το πρώτο που μου λέει είναι ότι “δεν είμαι πολύ σίγουρη αν ότι ήθελα να κάνω παιδί. Ήταν δική μου επιθυμία ή επιθυμία που μου δημιούργησε η κοινωνία ή ακόμα και οι γονείς μου; Μετά τα όσα πέρασα, αυτό που έχω να πω στις γυναίκες που ενδεχομένως να βρίσκονται στη θέση μου είναι κατ’ αρχάς να επισκεφτούν μια ψυχολόγο, ώστε να καταλάβουν πραγματικά αν οι ίδιες θέλουν να κάνουν παιδί, πρώτα μόνες τους και μετά με τους συντρόφους τους”.

Κοιτάζοντας την Μαρία καταλαβαίνω πως έχει ακόμα την αγωνία του αν θα καταφέρει να εκπληρώσει αυτό που επιτάσσουν οι κοινωνικές νόρμες: να γίνει μητέρα. Προ ολίγων ημερών την συναντώ εκ νέου. Στα δυο χρόνια που μεσολάβησαν, πέρασε όλες τις φάσεις της θλίψης, δούλεψε με τον εαυτό της -σε όλα τα επίπεδα, σε συνεργασία με ψυχοθεραπευτή- και “για να έχω ένα ‘μαξιλαράκι’ ασφαλείας, προχώρησα σε κατάψυξη ωαρίων”.

“Μετά την περιπέτεια μου, χρειάστηκε να περάσουν δυο χρόνια για να συνέλθει το σώμα μου. Την ίδια ώρα, δούλευα και στο ψυχολογικό κομμάτι, το οποίο είχε επηρεαστεί και από τις ορμόνες που έπαιρνα -πέραν των άλλων θεμάτων”.

Χώρισε τον Αύγουστο του 2017. Δυο μήνες μετά -και ενώ ακόμα πενθούσε και πονούσε- έκανε τη διαδικασία της κατάψυξης. “Θεωρούσα ως τεράστια προδοσία αυτό που ‘χε συμβεί με τον πρώην σύντροφο μου και ότι δεν θα είμαι ολοκληρωμένη γυναίκα, αν δεν κάνω παιδί. Αυτό δεν ‘φυτεύει’ στο μυαλό μας η κοινωνία, από όταν είμαστε παιδιά;”. Όπως κάθε γυναίκα ηλικίας άνω των 30 που δεν έχει βάλει tick σε όλα τα κοινωνικά ‘κουτάκια’ (γεννιέσαι, σπουδάζεις, παντρεύεσαι, κάνεις παιδί) και η Μαρία γνώρισε τον κοινωνικό ρατσισμό και το σεξισμό από ανθρώπους του περιβάλλοντος της. Αν έμαθε κάτι, ήταν να αγαπά τον εαυτό της. “Κατάλαβα πως με ταλαιπώρησα, με υπέβαλα σε πολλές οδυνηρές δοκιμασίες και ότι τελικά, δεν με αγαπούσα. Κατάλαβα και ότι η ευθύνη ήταν δική μου. Όχι, που δεν έγινα μητέρα. Που έκανα όσα έκανα, για τον πρώην σύντροφο μου και την κοινωνία, χωρίς να σταθώ μια στιγμή να σκεφτώ τι είναι αυτό που θέλω εγώ. Που δεν ‘έβαλα’ φρένο σε αυτό που απαιτούσε ο τότε σύντροφος μου. Ως προς αυτό, έπαιξε ρόλο ότι από μικρή ήθελα να γίνω μητέρα, γιατί ένιωθα πως ήθελα να δώσω αγάπη. Για αυτό και είχα άρνηση, ως προς το να αποδεχθώ ότι μπορεί και να μην κάνω παιδί. Μετά την περιπέτεια μου, χρειάστηκε να περάσουν δυο χρόνια για να συνέλθει το σώμα μου. Την ίδια ώρα, δούλευα και στο ψυχολογικό κομμάτι, το οποίο είχε επηρεαστεί και από τις ορμόνες που έπαιρνα -πέραν των άλλων θεμάτων”.

Ενόσω προσπαθούσε να βγει από το τέλμα και ουσιαστικά, να βρει τον εαυτό της, έκανε ένα flash back, για να αξιολογήσει -με καθαρά ‘μάτια’- όσα είχε ζήσει. Κατέληξε στο ότι “είναι ΟΚ να μην γίνω μητέρα. Δεν έγινε και κάτι! Αποφάσισα ότι δεν είχε νόημα να ‘σκοτώνω’ τον εαυτό μου, για να εκπληρώσω τις προσταγές άλλων και την επιθυμία των γονιών μου, που ήθελαν εγγόνι. Λόγω της κατάψυξης ωαρίων -που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα χρησιμοποιήσω- ακόμα μου λένε το ‘κάνε ένα παιδί’. Τους επαναλαμβάνω ότι δεν γίνονται όλοι γονείς σε αυτήν τη ζωή. Αντιλαμβάνομαι πως αυτό είναι δυσνόητο για τη γενιά τους -τον τρόπο που μεγάλωσαν εκείνοι, όταν τα κοινωνικά στερεότυπα ήταν πολύ πιο ‘δυνατά’- και τους εξηγώ πως όταν με το καλό, συναντήσω έναν άνθρωπο που θα θέλουμε να δώσουμε -και οι δύο- αγάπη και φροντίδα σε μια ψυχή, θα γίνω μητέρα. Ότι δεν είναι απαραίτητο το παιδί να ‘χει το DNA μου, αφού πάντα μπορούμε να προχωρήσω σε υιοθεσία. Και στο τέλος της ημέρας, δεν είναι απαραίτητο να αποκτήσω παιδί. Έθεσα ως προτεραιότητα μου να είμαι καλά, ψυχολογικά και σωματικά και μετά να διεκδικήσω το δικαίωμα μου σε μια συντροφική σχέση, χωρίς ‘πρέπει’. Με ‘θέλω’”.

Η Μαρία πιστεύει πως στην Ελλάδα είμαστε ακόμα εξόχως πουριτανοί (‘αν ένας άνδρας γίνει πατέρας στα 50, δεν υπάρχει θέμα. Στη γυναίκα ‘υπάρχει’. Όπως υπάρχει και αν κάποια γυναίκα πει ότι δεν θέλει να κάνει παιδιά’), αλλά και ειδικότερα σε εναλλακτικές μεθόδους για να αποκτήσει κάποιο ζευγάρι παιδί. “Αν έχεις αγάπη να δώσεις, θα βρεις τον τρόπο”, λέει. “Η ελληνική κοινωνία μπορεί να σε οδηγήσει στην τρέλα, αν είσαι από 35 και πάνω, πας σε εξωσωματική γονιμοποίηση και δεν επιτυγχάνεις να κάνεις παιδί. Είναι τεράστια η πίεση”. Για αυτό λέει πως η ενημέρωση θα σώσει ζωές -ψυχολογίες και μυαλά. Αν έχει κάτι να προτείνει είναι “να κάνουν οι νέες κοπέλες, κατάψυξη σε φυσικό κύκλο -χωρίς τη λήψη ορμονών- και να ‘χουν το κεφάλι τους ήσυχο -να ξεφορτωθούν τις κοινωνικές επιταγές και να έχουν ως προτεραιότητα να είναι χαρούμενες, με την όποια επιλογή τους. Να μην οδηγηθούν σε ακραίους συμβιβασμούς, λόγω των ενοχών που τους δημιουργεί το περιβάλλον τους. Να ζήσουν για εκείνες, όχι για τους άλλους”.

Το τρίπτυχο ενημέρωση, έλεγχος και παρακολούθηση δίνει ζωή

Ο Γιώργος Λαϊνάς είναι γυναικολόγος αναπαραγωγής, καθ’ ύλην αρμόδιος να μιλήσει για την κύηση γυναικών που ‘χουν “κλείσει” τα 45 χρόνια ζωής.

“Η ιατρική είναι πρόβλεψη καταστάσεων που θα προκύψουν στο μέλλον. Όσο μεγαλώνει η ηλικία των γυναικών, η πρόβλεψη γίνεται πιο δύσκολη”, τονίζει στην αρχή. Του ζήτησα να επιβεβαιώσει -ή να διαψεύσει- αυτό που βλέπω γύρω μου και θέλει τις γυναίκες που είναι στα μέσα των πρώτων “άντα” της ζωής του να καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση, εφόσον αποφασίσουν τότε να γίνουν μητέρες, από το να “χάσουν χρόνο” -όπως λένε- με τον φυσικό τρόπο. “Μετά τα 35 και όσο πλησιάζεις στα 40, η αλήθεια είναι πως δυσκολεύεσαι να αφήσεις πράγματα στην τύχη, τις πιθανότητες και τη φύση, καθώς δεν γνωρίζεις πόσο θα επηρεάσει ο χρόνος το αποτέλεσμα. Πόσο μάλλον, όταν υπάρχει πρόβλημα υγείας”.

Στην Αγγλία τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όπως μου εξηγεί ο γιατρός “εκεί το σύστημα γονιμότητας που έχει η χώρα, στέλνει μια γυναίκα που θέλει να μείνει έγκυο, αλλά δεν μπορεί, για εξετάσεις έπειτα από έξι μήνες, μετά το 35ο έτος της ηλικίας της. Κάτω από τα 35 το αντίστοιχο διάστημα είναι ο ένας χρόνος”. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη. “Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια δημιουργίας αρχής γονιμότητας. Είναι ακόμα, όμως, σε πρώιμο στάδιο”.

Αυτό που έχει θεσπιστεί στην Ελλάδα είναι πως μια γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει μεθόδους αναπαραγωγής, έως το 50ο έτος της ηλικίας της. “Το αντίστοιχο όριο είναι στα 55 χρόνια, στην Κύπρο και την Αγγλία. Κάθε χώρα έχει τα δικά της μέτρα”.

“Η μήτρα, ως όργανο μπορεί και κυοφορεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Κάνει τη δουλειά της, σε όποια περίοδο. Φυσικά ή με χάπια που ‘μιμούνται’ μια κατάσταση. Ορμονικά μια γυναίκα μπορεί να τα καταφέρει μόνη της όσο έχει έμμηνο ρύση”.

Το όποιο πρόβλημα, προκύπτει από τις ωοθήκες “στις οποίες έχει μεγαλύτερη επίπτωση η ηλικία. Σε γυναίκες ωστόσο, που ‘χουν κάνει ήδη παιδιά, το ‘βάρος’ είναι μικρότερο. Μελέτες έχουν δείξει πως προηγούμενη εγκυμοσύνη, διπλασιάζει τις πιθανότητες επιτυχίας. Όποια γυναίκα δηλαδή, έχει κάνει 2-3 παιδιά πριν τα 40 και μετά προσπαθήσει να μείνει ξανά έγκυος, έχει περισσότερες πιθανότητες”.

Προφανώς και κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Όπως και είναι ξεκάθαρο πως κάθε σώμα είναι διαφορετικό. Δεν υπάρχει δηλαδή, μια κοινή οδηγία για το πώς μια γυναίκα μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες κύησης, μετά τα 45. Ρώτησα λοιπόν, τον Γιώργο Λαϊνά, τι σημαίνει στην πράξη το ‘το να κυοφορείς στα 40 δεν είναι το ίδιο με το να κυοφορείς στα 20’, μια από τις ατάκες που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι οπαδοί των κοινωνικών στερεοτύπων.

“Όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, αυξάνεται ελαφρώς και η πιθανότητα πρόωρου τοκετού. Ακόμα οι μελέτες δεν έχουν ξεκαθαρίσει το ακριβές ποσοστό. Το σώμα αλλάζει και χρειάζεται συχνή παρακολούθηση από τους θεράποντες γιατρούς, δεδομένου ότι η καρδιά, τα αγγεία και τα νεφρά δέχονται τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στην κύηση. Μεγάλο ρόλο παίζει φυσικά, η φυσική, σωματική κατάσταση της γυναίκας, ως προς τον τρόπο που θα ‘αντιδράσει’ το σώμα στην επιβάρυνση. Έχει μεγάλη σημασία το πόσο έχε προσέξει τον εαυτό της, πριν την εγκυμοσύνη, τι ζωή κάνει κατά τη διάρκεια αυτής, αλλά και αυτήν που θα κάνει μετά τη γέννα.

Σε κάθε περίπτωση, είναι χρήσιμο να παρακολουθείται η έγκυος από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων (γυναικολόγο, παθολόγο, καρδιολόγο κλπ), ώστε να διασφαλιστεί πως η καρδιά -που δέχεται το μεγαλύτερο ‘βάρος’-, αλλά και τα υπόλοιπα όργανα είναι σε καλή κατάσταση. Αυτή είναι η γενική οδηγία. Ισχύει λίγο παραπάνω για τις ηλικίες μετά τα 40, καθώς βάσει μελετών διπλασιάζεται -έως και τριπλασιάζεται- η πιθανότητα να εμφανίσει η έγκυος αρτηριακή πίεση ή άλλο πρόβλημα υγείας. Χρειάζεται λοιπόν, πιο συχνή παρακολούθηση. Επίσης, είναι αυξημένη η πιθανότητα να υποβληθεί σε καισαρική τομή -πάντα σύμφωνα με έρευνες, είναι έως και τέσσερις φορές περισσότερες αυτές οι πιθανότητες. Ενδεχομένως, δε, να χρειαστεί και μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο, για παρακολούθηση”.

Ενδεχομένως να προκύψουν θέματα με τα νεφρά ή το συκώτι “αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε όλες τις ηλικίες”. Για τον Γιώργο Λαϊνά η απόλυτη προτεραιότητα κάθε γυναίκας που θέλει να γίνει μητέρα, μετά τα 45 είναι “να συζητήσει με τους θεράποντες γιατρούς για όλα τα στάδια και τα ενδεχόμενα. Να μάθει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, αλλά και όσα θα χρειαστούν, ώστε να διασφαλίσει περισσότερα πράγματα. Πρώτα είναι χρήσιμο να ενημερώνεται ενδελεχώς και μετά να παίρνει την όποια απόφαση. Άπαξ και ξεκινήσει την προσπάθεια, χρειάζεται συνεχής συνεργασία και παρακολούθηση”.

Τον ρώτησα αν γυναίκα που είναι 50 χρόνων, ρισκάρει τη ζωή της σε περίπτωση που μείνει έγκυος. Μου απάντησε πως δεν υπάρχει ρίσκο, όταν υπάρχει έλεγχος, ενημέρωση και παρακολούθηση. “Και στο τέλος της ημέρας, αν μια γυναίκα έχει βρει τον κατάλληλο άνδρα, στα 45, ποιος είσαι εσύ να της απαγορεύσεις να κάνει παιδί; Η απόφαση για τη ζωή του καθενός είναι δική του. Ως γιατροί οφείλουμε να κάνουμε τα δέοντα, για να διασφαλίσουμε την υγεία της γυναίκας και του παιδιού”.

Το βέβαιο είναι πως αν έχεις αγάπη να δώσεις και μπορείς να φροντίσεις μια ψυχή, θα γίνεις μητέρα. Μπορεί το παιδί να μην έχει το δικό σου DNA, μπορεί να το κυοφορήσει άλλη γυναίκα ή μπορεί να υιοθετήσεις. Αν στο μυαλό του συντρόφου είναι “πρόβλημα” ένα από τα παραπάνω σενάρια, ενδεχομένως να τον βοηθήσουν όσα είχε να πει ο Βασίλης στο News 24/7, πατέρας δίδυμων αγοριών που απέκτησε με την Κατερίνα, μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης. Πέρασαν στην προσπάθεια, αφότου πήγαν σε ψυχολόγο “ώστε να έλθουμε, ως ζευγάρι, αντιμέτωποι με πιο ουσιαστικά ερωτήματα -παραδείγματος χάριν, αν αγαπάει ο ένας τον άλλον” και μετά μια επισήμανση που είχε να κάνει ο Βασίλης στη σύζυγο του. “Το σώμα σου είναι δικό σου. Όχι τσιφλίκι μου. Δεν μπορώ λοιπόν, να σου επιβάλλω να το διαλύσεις -μαζί με τη ψυχολογία σου- ή να ρισκάρεις την υγεία σου”.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.