Haters in the room: Ποιοι κράζουν τον Γαβρά χωρίς να έχουν δει την ταινία
Η ταινία του Κώστα Γαβρά που βασίζεται στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη δεν επιδιώκει να αποτελέσει ιστορικό ντοκουμέντο για όσα έγιναν το '15. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες στην εποχή της ευκολίας. Οι παρωπιδιστές επαΐοντες ξέρουν καλύτερα.
- 04 Σεπτεμβρίου 2019 14:25
Ποιος Γαβράς τώρα; Και ποια μυθοπλασία; Αν διαβάσει κανείς τις “ψύχραιμες κριτικές” σε site και socials του συντηρητικού χώρου, θα καταλάβει πως η ταινία για τον Βαρουφάκη, ή μάλλον για το βιβλίο που έγραψε ο πρώην υπουργός Οικονομικών, ήταν μια μπούρδα και μισή.
Τι σημασία έχει να τη δει κανείς; Αφού το γράφουν όλοι, δεν αξίζει, τελεία και παύλα. Και δεν αξίζει γιατί αφορά τις αφηγήσεις του Γιάνη, ακόμη κι αν είναι υποκειμενικές (και ως τέτοιες αποδίδονται στην ταινία), το είπαμε, το εμπεδώσαμε, δεν αξίζει.
Δυστυχώς ζούμε σε καιρούς χαλεπούς. Είναι τόσο μεγάλη η πόλωση που η ιδεοληψία αντικαθιστά τη ψύχραιμη κριτική με υπεραπλουστεύσεις. Κάποιοι τηρούν ακόμη τα προσχήματα, είναι και εκείνοι όμως που διολισθαίνουν σε “ευκολίες”.
Είναι πολύ εύκολο ξέρετε να πει κανείς “κρίμα για τον Γαβρά” που ασχολείται με αυτό το θέμα επειδή “ο Βαρουφάκης είναι ένας νάρκισσος που έριξε τη χώρα στα βράχια”. Είναι δύσκολο από την άλλη να αντιληφθεί κανείς πως εδώ θα έπρεπε να είχαμε μια μεγάλη διάκριση ανάμεσα στο σημαίνον και το σημαινόμενο, ανάμεσα στο υλικό έμπνευσης, την εκτέλεση και το προβαλλόμενο αποτέλεσμα.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών μπορεί να απέτυχε και να οδηγήθηκε σε μια συνειδητή παραίτηση, μπορεί να επενδύει πολλές φορές περισσότερα στην εκφορά παρά στην ανάδειξη της ουσίας των λόγων του, μπορεί να καμάρωνε στο κόκκινο χαλί μετά της συζύγου του, ωστόσο όλα αυτά είναι πράγματα που δεν αφορούν την ταινία καθεαυτή.
Η ταινία, την οποία ακόμη δεν έχω παρακολουθήσει προσωπικά, είναι μία μυθοπλασία που βασίζεται σε μια υποκειμενική αφήγηση, όπως αναφέρει και η περιγραφή που τη συνοδεύει. Ο Βαρουφάκης και η καταγραφή του είναι επί της ουσίας “το σενάριο”, οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν πολιτικά πρόσωπα και κρίνονται από την ερμηνεία τους και όχι από την απόφασή τους να μετέχουν στην ταινία, και το φιλμ στο σύνολό του αποτελεί μια ακόμη προσπάθεια του σκηνοθέτη να γυρίσει ένα ακόμη πολιτικό θρίλερ, είδος που τόσο αγαπά.
Ο Γαβράς είναι ένας βραβευμένος και παγκοσμίως αναγνωρισμένος μετρ του πολιτικού θρίλερ άλλωστε και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς.
Βρήκε “ψωμί” στις διαπραγματεύσεις όπως τις παρουσιάζει ο Γιάνης και έκανε την επιλογή να παρουσιάσει όλο το δράμα στη μεγάλη οθόνη. Πλέον, θα κριθεί εκ του αποτελέσματος και επειδή και οι κρίνοντες κρίνονται, οι διεθνείς κριτικές θα έρθουν να υπερκεράσουν ή να επιβεβαιώσουν τις εγχώριες.
Όμως το να ασκεί κανείς κριτική σε ένα έργο τέχνης που δεν έχει δει, είναι σαν να αναλύει συστήματα μπάσκετ χωρίς να γνωρίζει καν το χρώμα της μπάλας ή το ποιος ήταν ο Νίκος Γκάλης. Χωρίς να ξέρει δηλαδή ούτε τα βασικά.
Το ανάθεμα αποτέλεσε εν προκειμένω προϊόν φανατισμού, οι ακόλουθοι των ταγών του διχασμού και της συντήρησης ξεσπάθωσαν με περισσή ευκολία και εν τέλει η λογική πήγε περίπατο για ακόμη μια φορά τα τελευταία χρόνια. Ο διαδικτυακός θόρυβος έφτασε στο Imdb και τα κριτήρια περί τέχνης έγιναν φύλλο και φτερό στον άνεμο της πολιτικής κόντρας και στο πεδίο δόξης εκείνων που επιμένουν να εθελοτυφλούν.
Και επαναλαμβάνουμε. Η ταινία είναι μυθοπλαστική, στηριζόμενη στις ηχογραφήσεις του Βαρουφάκη από τις κλειστές συνεδριάσεις του Eurogroup. Ο ίδιος ο Βαρουφάκης ως πολιτικό πρόσωπο κρίνεται για τις αποφάσεις και την πορεία του από τον ίδιο τον λαό, και το εκλογικό σώμα επέλεξε να τον επαναφέρει στη Βουλή. Το πώς εκφράζεται είναι φυσικά ένα άλλο αντικείμενο κριτικής που οφείλει όμως να λειτουργεί εντελώς ξέχωρα από το ίδιο το φίλμ.
Από εκεί και πέρα και για να είμαστε ακριβείς, υπήρξε και μια πιο δίκαιη κριτική από όσους έριξαν τα βέλη στον Γαβρά για το πώς χρηματοδοτήθηκε η ταινία του. Από τον Απρίλιο και μετά υπάρχει μια επιμονή από μερίδα του Τύπου για “χρηματοδότηση από την κυβέρνηση που χρεοκόπησε τη χώρα”.
Χωρίς να έχω καμία διάθεση να υπερασπιστώ την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ανατρέχω στις δηλώσεις του ιδίου του Γαβρά (13 Απριλίου 2019) και στον νόμο που διέπει τη χρηματοδότηση αυτή, ο οποίος ενθαρρύνει τις μεγάλες οπτικοακουστικές επενδύσεις.
“Κάνω ταινίες εδώ και πενήντα χρόνια. Έχω κριθεί τόσο εγώ όσο και οι ταινίες μου με τον χειρότερο αλλά και με τον καλύτερο τρόπο. Ποτέ όμως δεν γράφτηκε ότι χρηματοδοτήθηκα από μια κυβέρνηση για να προωθήσω την πολιτική της ή τα σχέδια της. Συνέβη αυτό στην Ελλάδα όπου ήρθα να γυρίσω ταινία για πρώτη φορά. Ένα μέρος του τύπου της χώρας από την οποία κατάγομαι με προσβάλει με τον χειρότερο τρόπο”.
Η ταινία του Γαβρά αξιοποίησε εν προκειμένω τον νόμο προσέλκυσης κινηματογραφικών παραγωγών του 2017. Με βάση αυτό το νόμο οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχοντες δεν επιδοτούνται, αλλά “απολαμβάνουν” το διεθνώς γνωστό και ως cash rebate, μια έκπτωση από ένα επενδεδυμένο κεφάλαιο μέσω κινηματογραφικής παραγωγής στην χώρα γυρισμάτων.
Στην περίπτωση του Adults in the Room και με βάση το νομοθετημένο 35% στην επιστροφή του επενδεδυμένου ποσού κόστους γυρισμάτων, στην Ελλάδα η επένδυση φτάνει στο 1,6 εκ. ευρώ, άρα η επιστροφή εκτιμάται περίπου στα 629 χιλ. ευρώ.
Για την ιστορία, η ταινία του Κώστα Γαβρά, “Ενήλικοι στο Δωμάτιο”, θα κάνει την ελληνική πρεμιέρα της στην τελετή λήξης του 25ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, στις 29 Σεπτεμβρίου.
Οι κριτικές εναντίον της έκαναν πρεμιέρα τουλάχιστον ένα μήνα πριν.
