Τσολιάς: Τι σημαίνει

Είμαι στη δυσάρεστη θέση να σας πληροφoρήσω πως η λέξη «τσολιάς», δηλαδή ο εύζωνας, ο φουστανελάς, παράγεται από την τουρκική λέξη «τσουλ», από την οποία προέρχεται και το γνωστό μας τσόλι, που σημαίνει φθαρμένο χαλί ή ρούχο. Έτσι, ο τσολιάς είναι αυτός που είναι ντυμένος με τσόλια, δηλαδή ο βρομιάρης, ο κουρελής, ο τιποτένιος, ο πρόστυχος. Τσολιάδες έλεγαν εντελώς υποτιμητικά οι Τούρκοι τους Έλληνες αγωνιστές της Επανάστασης. Είναι απορίας άξιον πως διατηρήθηκε αυτός ο απίστευτα προσβλητικός χαρακτηρισμός, όχι από τους Τούρκους, αλλά από τους Έλληνες…

Εν πάση περιπτώσει, το σημαινόμενο της λέξης, πλέον, είναι οπωσδήποτε ένας αρρενωπός άνδρας μεγάλου αναστήματος και επιβλητικός. Η λέξη χρησιμοποιείται ακόμα και ως πείραγμα, που απευθύνεται σε μια ψηλή και ευειδή κοπέλα, μια νταρντάνα: «γεια σου τσολιά μου!» λένε οι ερωτύλοι, χωρίς να εννοούν τους εύζωνες της Προεδρικής Φρουράς που φυλάσσουν το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στο Σύνταγμα, μπροστά από το κτίριο του Κοινοβουλίου.

Να συμπληρώσουμε για την ιστορία, πως εύζωνας, ή εύζωνος είναι ο «καλά ζωσμένος», ο οπλίτης με τη φουστανέλα, το φέσι και τα τσαρούχια, μια στολή που καθιερώθηκε από τον βασιλέα Όθωνα, ο οποίος αν και βαυαρός στην καταγωγή, την έφερε υπερηφάνως σε επίσημες εμφανίσεις. Επίσης, εύζωνες, δηλαδή οπλίτες φουστανελοφόροι, με φέσι και τσαρούχια, πολέμησαν ηρωικά στα ηπειρώτικα βουνά όταν η Φασιστική Ιταλία έκανε δύο λάθη: πρώτον, να εισβάλει στην Ελλάδα το 1940, και δεύτερον να υποτιμήσει το αξιόμαχο του στρατού της.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.