Ελλάδα – Τουρκία: Διπλωματία εναντίον προκλήσεων

Διπλωματικές κινήσεις εναντίον συνεχών προκλήσεων. Αυτή η εικόνα αποδίδει το επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων ενώ «μετράει ανάποδα» ο χρόνος όπως και τα άτυπα όρια που έχουν θέσει Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ για την έναρξη διερευνητικών επαφών ανάμεσα στις δύο χώρες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα συνεδριάσει στις 25-26 Σεπτεμβρίου και θα έχει στην ατζέντα του τον κατάλογο των κυρώσεων που παρουσιάστηκε στο τελευταίο άτυπο συμβούλιο των ΥΠΕΞ, παραμένει έως στιγμής η καθοριστική ημερομηνία για την εξέλιξη των πραγμάτων. Παράλληλα όμως φαίνεται να ενισχύεται η αμερικανική παρεμβατικότητα.

Οι ΗΠΑ

Η ανακοίνωση του Στέιτ Ντηπάρτμεντ με την οποία χθες ανακοίνωσε την μερική άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο έχει συμβολικό χαρακτήρα και δεν αλλάζει τις στρατιωτικές ισορροπίες στην περιοχή. Σε διπλωματικό επίπεδο όμως αντικειμενικά αποτελεί αποδοκιμασία της τακτικής της Άκγυρας.

Κυρίως των προθέσεων της να «μαρκάρουν» τις περιοχές της Ν.Α Μεσογείου στις οποίες διεκδικούν κυριαρχία έως και τις 20 Σεπτεμβρίου ενώ έως τις 12 του μήνα ο Oruc Reis θα βρίσκεται νότια του Καστελόριζου. Εμφανής ήταν ο τουρκικός εκνευρισμός από την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας στην οποία επισημαίνεται πως η κίνηση των ΗΠΑ «δηλητηριάζει το περιβάλλον ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή δεν είναι συμβατή με το πνεύμα της συμμαχίας» ενώ ζητήθηκε από την Ουάσιγκτον να επανεξετάσει την στάση της. Αυτά ενω στο εσωτερικό της Τουρκίας ο Ερντογάν συνεχίζει την εθνικιστική και ανθελληνική ρητορική.

Η αμερικανική πρωτοβουλία για την Κύπρο πάντως έπεται της ακόμη πιο ενεργής εμπλοκής της Γαλλίας στα τεκταινόμενα με την έλευση του αεροπλανοφόρου «Σάρλ ντε Γκώλ» στην Μεσόγειο με ότι αυτό σημαίνει για τις εξελίξεις τόσο στα νοτιο-ανατολικά όσο και στην Λιβύη.

Η Ελλάδα παραμένει υπέρ του διαλόγου

Από ελληνικής πλευράς αν και αναγνωρίζεται ότι τα πράγματα είναι αρκετά πιο δύσκολα από ότι πριν μερικές εβδομάδες λόγω της συμπεριφοράς της Τουρκίας, παραμένει η δέσμευση για διάλογο στο πλαίσιο που καθορίστηκε από τις επισκέψεις του γερμανού ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας σε Αθήνα και Άγκυρα.

Είναι χαρακτηριστική η τελευταία δήλωση του Νίκου Δένδια σύμφωνα με την οποία είναι «καλοδεχούμενη από πλευράς μας η διάθεση της Γερμανίας να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο στην αποκλιμάκωση των εντάσεων που προκαλεί η γείτων, όσο και την πάγια θέση της χώρας μας ότι είμαστε πάντοτε έτοιμοι για διάλογο με την Τουρκία». Ταυτόχρονα όμως επισήμανε ότι «δεν μπορεί να υπάρχει διάλογος υπό καθεστώς απειλών, προσβολών και προκλήσεων ή όταν παραβιάζονται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Μέχρι στιγμής, η συστηματική παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας καθιστά κενές και προσχηματικές τις δηλώσεις της περί ετοιμότητας για διάλογο. Για να υπάρξει διάλογος απαιτείται αποκλιμάκωση και ένα σαφές πλαίσιο αναφοράς, που δεν μπορεί να είναι άλλο από το Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και οι κανόνες καλής γειτονίας».

Την ίδια στιγμή είναι φανερό ότι καταγράφεται σημαντική κινητικότητα στις προθέσεις της Ελλάδας να ενισχύσει την αποτρεπτική δυνατότητα των ενόπλων δυνάμεων. Ιδίως στους τομείς εκείνους (αεροπορία – ναυτικό) που έχουν κομβική σημασία για την επιτήρηση των περιοχών στο Ν.Α Αιγαίο. Όπως άλλωστε δήλωσε και η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη «η καλύτερη διπλωματία ξεκινάει από την άμυνα της χώρας. Έχοντας αμυντική ισχύ αποκτούμε και διπλωματική ισχύ».

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται από την κυβέρνηση στο μήνυμα που θα δώσει προς την Τουρκία ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην συνέντευξη τύπου που θα παραχωρήσει στην Θεσσαλονίκη στις 13 Σεπτεμβρίου. Παράλληλα όμως ανακοινώθηκε χθες η επικοινωνία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μοχάμεμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, διάδοχο του θρόυ του Άμπου Ντάμπι. Σε αυτήν τον συνεχάρη για την συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ ενώ συζήτησαν τις εξελίξεις στην Ν.Α Μεσόγειο.

Η κίνηση αυτή κάθε άλλο παρά ήσσονος σημασίας θεωρείται, ιδίως από την στιγμή που οι σχέσεις Άγκυρας και Άμπου Ντάμπι είναι στο χειρότερο δυνατό σημείο. Για την ακρίβεια οι δύο χώρες βρίσκονται πολύ κοντά στην διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μετά την συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Άμπου Ντάμπι και Ισραήλ, που φέρεται να πραγματοποιήθηκε με την μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ίσως να μην έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Ν.Α Μεσόγειο. Οι επιδιώξεις όμως του κράτους αυτού σχετίζονται με τους σχεδιασμούς του Ερντογάν να μεγιστοποιήσει τα ερείσματά του στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Επίσης τα εμιράτα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Λιβύη. Εκεί όπου η Τουρκία κατηγορεί το Άμπου Ντάμπι για στήριξη της πλευράς του Χάλιφα Χαφτάρ ενώ τα ΗΑΕ καταδικάζουν τις τουρκικές παρεμβάσεις.