Γιατριάνοι και Στεφανόπουλοι: Δυο μεγάλες μανιάτικες οικογένειες

Οι Μανιάτες είναι λαός πολεμιστών – μόνο και μόνο να δείτε τα παλιά μανιάτικα πυργόσπτια με τις πολεμίστρες, θα καταλάβετε αμέσως τη ψυχοσύνθεση αυτών που τα έχτισαν. Γι’ αυτούς, πραγματικά το σπίτι ήταν το κάστρο τους, το τελευταίο τους καταφύγιο…

Οι Μανιάτες, δύσκολα ορκίζονταν πίστη σε κάποιον ηγέτη που να μην κατάγεται από τον τόπο τους,να μην είναι Μανιάτης, αλλά όταν το έκαναν, παρέμεναν πιστοί, επιδεικνύοντας ένα πνεύμα σχεδόν στρατιωτικής πειθαρχίας και αφοσίωσης. Είναι άνθρωποι τραχείς και ανυπότακτοι, που παραδοσιακά υπερασπίζονται την τιμή τους, την ανεξαρτησία τους, τον τόπο τους, τη φαμίλια τους και την περιουσία τους με το όπλο στο χέρι. Που κάνουν ανακωχή (τη λεγόμενη «τρέβα») στις  μεταξύ τους έριδες, μόνο όταν έχουν να αντιμετωπίσουν έναν κοινό εχθρό…

Τί τους διώχνει όμως από τον τόπο τους; Ε, δεν θέλει και πολύ για να το καταλάβει κάποιος – η δύσκολη ζωή σε ένα τόπο άγονο και άξενο, ο συνεχής πόλεμος, οι εσωτερικές συγκρούσεις… Δυο μεγάλες μανιάτικες οικογένειες που έφυγαν από τον τόπο τους ήταν οι Γιατριάνοι και οι Στεφανόπουλοι.

Οι Γιατριάνοι, που το επώνυμό τους προκύπτει από τη λεξη «ιατρός», δηλώνοντας την επαγγελματική ιδιότητα των ιδρυτών της πατριάς,  από το Οίτυλο στα τέλη του 17ου αιώνα εγκαταστάθηκαν στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Εκεί ονομάστηκαν Μέδικοι, «Μέντιτσι» στα Ιταλικά όπως μεταφράζεται το αρχικό τους επώνυμο.

Οι Στεφανόπουλοι τώρα, θεωρείται ότι κατάγονται από κάποιους απογόνους της μεγάλης βυζαντινής οικογένειας των Κομνηνών, οι οποίοι μετά τη άλωση της Πόλης βρήκαν καταφύγιο στη Μάνη. Οι Στεφανόπουλοι λοιπόν, το 1676, γύρω στα πεντακόσια άτομα, έφτασαν στην Κορσική, όπου και εγκαταστάθηκαν διατηρώντας τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους. Αρχικά στην Παόμια, και ένα αιώνα σχεδόν μετά, οι Στεφανόπουλοι τακτοποιούνται μόνιμα στο Καργκέζε. Ακόμα και σήμερα οι απόγονοί τους είναι γνωστοί σαν οι «Έλληνες».

Πάνω σ’ αυτό το μανιάτικο σόι, τους Στεφανόπουλους, πατούν κάποιοι και βλέπουν ελληνική καταγωγή στον Κορσικανό  Ναπολέοντα Βοναπάρτη… Σίγουρα πάντως από τους Στεφανόπουλους της Μάνης καταγόταν ο Κωστής Στεφανόπουλος, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και ακόμα ο Τζορτζ Στεφανόπουλος, θα θυμάστε, ο ελληνοαμερρικανός εξ απορρήτων του Μπιλ Κλίντον..

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.