Μάχη της Ιβοζίμα: Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν το πρωί της 26ης Μαρτίου 1945

Μία από τις φονικότερες μάχες και μία από τις μεγαλύτερες αμφίβιες επιχειρήσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Διεξήχθη στο νησί Ιβοζίμα της Ιαπωνίας το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1945 μεταξύ Αμερικανικών και Ιαπωνικών δυνάμεων και εντάσσεται στις στρατιωτικές επιχειρήσεις που έλαβαν χώρα στο θέατρο του Ειρηνικού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ιβοζίμα σημαίνει «Νησί του θείου» στα ιαπωνικά, εξαιτίας των θειούχων κοιτασμάτων που υπάρχουν στο μικρό αυτό ηφαιστειογενές νησί. Η έκτασή του είναι 21 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσο το μέγεθος των δικών μας Αντικυθήρων. Ανήκει στη συστάδα νήσων Ογκασαβάρα και απέχει 650 ναυτικά μίλια νότια του Τόκιο. Κύριο μορφολογικό χαρακτηριστικό του είναι το βουνό Σουριμπάτσι, ύψους 166 μέτρων.

Στις αρχές του 1945 οι Αμερικανοί είχαν το πάνω χέρι στις επιχειρήσεις στο Μέτωπο του Ειρηνικού. Έχοντας καταλάβει τα νησιά Μάρσαλ και Μαριάνες, μπορούσαν να εξαπολύουν επιθέσεις στην ενδοχώρα της Ιαπωνίας με τα στρατηγικά βομβαρδιστικά Β-29. Οι ιαπωνικές δυνάμεις είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες, τόσο στο ναυτικό, όσο και στην αεροπορία τους.

Μετά τις εξελίξεις αυτές, το ιαπωνικό επιτελείο αποφάσισε να κρατήσει πάση θυσία τα νησιά Ογκασαβάρα. Τυχόν απώλειά τους θα διευκόλυνε τις αεροπορικές επιδρομές των Αμερικανών, θα αποσυνέθετε την πολεμική παραγωγή και θα προκαλούσε πτώση του ηθικού του λαού.

Ειδικότερα, στην Ιβοζίμα υπήρχε ραντάρ εγκαίρου προειδοποιήσεως και δύο αεροδιάδρομοι. Οι Αμερικάνοι εποφθαλμιούσαν το νησί, επειδή το χρειάζονταν ως προγεφύρωμα για την επικείμενη επιχείρησή τους στην Οκινάβα, αλλά και γιατί τα ιαπωνικά αεροπλάνα που στάθμευαν εκεί παρενοχλούσαν τα Β-29. Η ιδέα για την κατάληψη της Ιβοζίμα ανήκε στο ναύαρχο Τσέστερ Νίμιτζ, ενώ ο στρατηγός Ντάγκλας ΜακΆρθουρ διαφωνούσε, επιδιώκοντας την κατάληψη της Φορμόζας (σημερινής Ταϊβάν).

Το αμερικανικό θωρηκτό USS New York βομβαρδίζει τη νήσο ΙβοζίμαΟι Ιάπωνες ανέθεσαν την άμυνα του νησιού στον αντιστράτηγο Τανταμίτσι Κουριμπαγιάσι, με τη διαταγή να το κρατήσει μέχρι τελικής πτώσεως. Αυτός μετέφερε στην Ιβοζίμα 22.000 άνδρες και βαρύ πυροβολικό. Η άμυνα του νησιού θα στηριζόταν σε ένα εκτεταμένο δίκτυο από σπηλιές και υπόγειες στοές, προκειμένου οι άνδρες του να προφυλαχθούν από τα εκτεταμένα πυρά, που ανέμενε από τους Αμερικανούς.

Το σχέδιο του Κουριμπαγιάσι συνίστατο στην ανενόχλητη απόβαση των Αμερικανών στην ακτή της Ιβοζίμα και τη μη ανταπόδοση των πυρών από τους άνδρες του, προκειμένου να μην αποκαλυφθούν οι θέσεις τους. Όταν οι Αμερικανοί θα έφθαναν σε βάθος 500 μέτρων από την ακτή, το πυροβολικό θα αναλάμβανε δράση, ενώ οι στρατιώτες θα υπεράσπιζαν τις θέσεις τους μέχρι θανάτου.

Όταν το αμερικανικό επιτελείο αποφάσισε να υιοθετήσει την πρόταση Νίμιτζ για επίθεση στην Ιβοζίμα, διέθεσε για την επιχείρηση πενταπλάσιες δυνάμεις, ήτοι 110.000 άνδρες. Επικεφαλής του 5ου Αμφιβίου Σώματος Στρατού, που το αποτελούσαν τρεις μεραρχίες πεζοναυτών (3η, 4η και 5η), τέθηκε ο στρατηγός Χόλαντ Σμιθ, ο επονομαζόμενος και πατέρας του μοντέρνου αμφίβιου πολέμου.

Η επίθεση των Αμερικανών ξεκίνησε στις 2 το πρωί της 19ης Φεβρουαρίου 1945, με ανηλεή βομβαρδισμό της Ιβοζίμα από αέρος και θαλάσσης. Στις 8:59 το πρωί άρχισε η απόβαση 30.000 πεζοναυτών κάτω από τα ιαπωνικά πυρά, που προέρχονταν από το βουνό Σουριμπάτσι. Οι Αμερικανοί βρίσκονταν σε δυσμενή θέση, καθώς δεν είχαν τη δυνατότητα να καλυφθούν, εξαιτίας του επίπεδου τερέν, που αποτελείτο από ηφαιστειακή άμμο. Μέχρι το τέλος της ημέρας, άλλοι 40.000 πεζοναύτες ρίχτηκαν στο πεδίο της μάχης.

Το πρωί της τέταρτης μέρας το βουνό Σουριμπάτσι αποκόπηκε από το υπόλοιπο νησί και οι πεζοναύτες ξεκίνησαν για την κατάληψή του. Παρότι πίστευαν ότι θα συναντήσουν ισχυρή αντίσταση από τους Ιάπωνες, έφθασαν στην κορυφή του χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Εκεί ύψωσαν σ’ ένα κομμάτι σωλήνα την αμερικάνικη σημαία και την έμπηξαν στο έδαφος. Οι Αμερικανοί πήραν κουράγιο, οι Ιάπωνες κατάλαβαν ότι το τέλος πλησίαζε.

Το στιγμιότυπο απαθανάτισε ο φωτογράφος του «Associated Press» Τζο Ρόζενταλ, σε μία φωτογραφία που έμεινε στην ιστορία. Οι κακές γλώσσες λένε ότι οι στρατιώτες επανέλαβαν πολλές φορές τη σκηνή, μέχρις ότου ο Ρόζενταλ πετύχει μία φωτογραφία με δυνατά συναισθήματα.

Παρά την απώλεια του Σουριμπάτσι και την πτώση του ηθικού τους, οι Γιαπωνέζοι πολέμησαν γενναία μέχρις ενός για ένα ακόμη μήνα, προκαλώντας μεγάλες απώλειες στους Αμερικανούς. Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν το πρωί της 26ης Μαρτίου 1945, όταν επί του πεδίου της μάχης είχαν απομείνει μια χούφτα από τους υπερασπιστές του.

Και για του λόγου το αληθές, από τους 22.000 Γιαπωνέζους υπερασπιστές της Ιβοζίμα, 20.703 έπεσαν επί του πεδίου της μάχης, ανάμεσά τους και ο διοικητής τους αντιστράτηγος Κουριμπαγιάσι, ενώ 216 αιχμαλωτίσθηκαν. Οι Αμερικανοί είχαν και αυτοί μεγάλες απώλειες: 5.598 νεκρούς, 494 αγνοούμενους και 19.189 τραυματίες. Πρόκειται για τη μοναδική μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την οποίαν οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν περισσότερα θύματα (νεκρούς και τραυματίες) απ’ ό,τι οι γιαπωνέζοι.

Η κατάληψη της Ιβοζίμα απετέλεσε ένα ακόμη βήμα για την προώθηση των Αμερικανών προς την ιαπωνική ενδοχώρα και τη λήξη των επιχειρήσεων στο Μέτωπο του Ειρηνικού. Πάντως, πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές, υπό το πρίσμα των μεγάλων απωλειών για τους Αμερικανούς, αμφισβήτησαν την αναγκαιότητα της κατάληψης της νήσου. Η Ιβοζίμα έμεινε υπό αμερικανική κυριαρχία έως το 1968, οπότε επεστράφη στην Ιαπωνία.

Η Μάχη της Ιβοζίμα στον Κινηματογράφο

Οι Σημαίες των Προγόνων μας και Γράμματα από την Ιβοζίμα. Δίπτυχο ταινιών του Κλιντ Ίστγουντ, παραγωγής 2006, που αναφέρονται στη Μάχη της Ιβοζίμα. Η πρώτη από αμερικανική σκοπιά και η δεύτερη από ιαπωνική.