Ο ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΣ ΒΑΝ ΓΚΟΓΚ ΠΡΟΑΥΛΙΖΕΤΑΙ- Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΕΙ

Ελάχιστοι γνωρίζουν τον αριστουργηματικό πίνακα του Βίνσεντ Βαν Γκογκ “Walk of the Prisoners” και γι αυτό όσοι στέκονται μπροστά του και τον παρατηρούν στο Fondation Louis Vuitton, στο Παρίσι – όπου εκτίθεται στο πλαίσιο της έκθεσης “The Morozov Collection, Icons Of Modern Art”- μένουν άναυδοι, καθώς το τελευταίο που περιμένουν να δουν είναι τον διάσημο Ολλανδό ζωγράφο να αυτοπροσωπογραφείται και μάλιστα φυλακισμένος!

Μάλιστα, πρόκειται για τη μοναδική φορά που ο εμβληματικός ζωγράφος ζωγραφίζει τόσο καθαρά τον ίδιο τον εαυτό του ως έναν από τους ήρωες της “ιστορίας” του. Αν παρατηρήσει κάποιος προσεκτικά την εικόνα, θα δει πως όλοι οι φυλακισμένοι έχουν κεκλιμένα κεφάλια και φορούν καπέλο, εκτός από έναν- τον ιδιο δηλαδή- που μάλιστα έχει σηκώσει το κεφάλι του και κοιτά τον θεατή.

Η εικόνα μαγνητίζει με το ασφυκτικό κλίμα που δημιουργεί, καθώς οι τοίχοι της φυλακής είναι τόσο ψηλοί που ο προαυλισμός των κρατουμένων μοιάζει να λαμβάνει χώρα στον πάτο ενός τεράστιου πηγαδιού. Στο πάνω μέρος, μάλιστα, της εικόνας μπορείτε να δείτε δύο μικρά λευκά πουλιά -ή πεταλούδες;- συμβολικό του πόσο μακριά αισθάνεται ο ζωγράφος την ελευθερία του. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι ο Βαν Γκογκ αποφάσισε να παρουσιαστεί ως φυλακισμένος, καθώς την περίοδο εκείνη ζούσε εσώκλειστος σε ίδρυμα για άτομα με ψυχικές ασθένειες. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι πως 6 μήνες μετά τη δημιουργία του συγκεκριμένου πίνακα, ο διάσημος ζωγράφος “έφυγε” από τη ζωή.

Πιο συγκεκριμένα, το όψιμο αυτό έργο δημιουργήθηκε το 1890 στο ίδρυμα Saint-Paul Asylum στο Saint-Rémy, και είναι εμπνευσμένο από ένα χαρακτικό του 1872 του Gustave Doré – η πρωτότυπη ελαιογραφία φυλάσσεται στο Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα. Ο Βαν Γκογκ υπέστη κρίση ψυχικής ασθένειας το 1888 και κρατήθηκε στο ψυχιατρικό νοσοκομείο από τον Μάιο του 1889 έως τον Μάιο του 1890. Ο διευθυντής του νοσοκομείου και ο αδελφός του Βαν Γκογκ, Τεό, τον ενθάρρυναν να ζωγραφίζει έτσι ώστε να αναρρώσει πιο γρήγορα. Μην μπορώντας ωστόσο αυτός να βγει έξω και να ζωγραφίσει κάτι που βλέπει, στράφηκε στην αντιγραφή άλλων έργων, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών και χαρακτικών.

Πρώτη φορά εκτός Ρωσίας

Το συγκεκριμένο έργο του Βαν Γκογκ εκτίθεται στο Fondation Louis Vuitton, στο Παρίσι, όπου μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου λαμβάνει χώρα -για πρώτη φορά εκτός Ρωσίας- η παρουσίαση της Συλλογής Μορόζοφ, μια από τις κορυφαίες μοντέρνας τέχνης και έργων του ιμπρεσιονισμού στον κόσμο.

Ως δεύτερο μέρος της σειράς «Icons Of Modern Art» του ιδρύματος, η έκθεση περιλαμβάνει 200 έργα Γάλλων ζωγράφων όπως οι Manet, Rodin, Renoir, Monet, Matisse και Gauguin, μαζί με Ρώσων δημιουργών όπως οι Repin, Vrubel, Korovin, Golovin, Serov, Larionov, Goncharova, Malevich, Mashkov, Konchalovsky, Outkine, Saryan και Konenk.

Επιπλέον, το ίδρυμα συνεργάστηκε με τον Les Éditions Gallimard για να δημοσιεύσει έναν κατάλογο 520 σελίδων που διερευνά πολλά άγνωστα αρχεία, εικόνες και πληροφορίες για την οικογένεια Μορόζοφ.

Οι αδελφοί Μιχαήλ Αμπράμοβιτς Μορόζοφ (1870-1903) και Ιβάν Αμπράμοβιτς Μορόζοφ (1871-1921) γεννήθηκαν στη Μόσχα και κυριάρχησαν στην πολιτιστική ζωή της ρωσικής πρωτεύουσας στις αρχές του 20ού αιώνα, υπήρξαν προστάτες της ρωσικής και ευρωπαϊκης Τέχνης και συνέβαλαν σημαντικά στην ενίσχυση της διεθνούς φήμης των σύγχρονων Γάλλων ζωγράφων.

Η φιλοτεχνη μητέρα τους τους έμαθε να ζωγραφίζουν και μάλιστα επιστράτευσε και μεγάλους Ρώσους καλλιτέχνες να τους εκπαιδεύσουν. Η επιμελήτρια της έκθεσης, Anne Baldassari, αναφέρει πως αυτή ακριβώς η εκπαίδευση που έλαβαν συνέβαλε στην εντυπωσιακή επιλογή των έργων Τέχνης που έκαναν. Μετά τα 20 του, ο Μιχαήλ, ο μεγαλύτερος αδελφός, ταξίδεψε στο Παρίσι και αγόρασε τους πρώτους του πίνακες. Ο Βαν Γκογκ και ο Γκωγκέν ήταν άγνωστοι τότε και αυτός ήταν που εισήγαγε έργα αυτών των δύο ζωγράφων στη Ρωσία για πρώτη φορά. Παρά τον πρόωρο θάνατό του στα 33 του, η συλλογή του ήταν εκτεταμένη και περιελάμβανε έργα σημαντικών καλλιτεχνών όπως ο Μονέ, η Τουλούζη-Λωτρέκ και ο Ρενουάρ.