Ράτσα και ρατσισμός: Δυστυχώς, επίκαιρες λέξεις

Πρόσφατα, νεαρός Πακιστανός που περπατούσε αμέριμνος σε κεντρικό δρόμο του Περιστερίου έπεσε θύμα ξυλοδαρμού από πέντε νεαρούς, οι οποίοι, αφού τον εξύβρισαν απρόκλητα, τον τραυμάτισαν με γροθιές και  κλοτσές στο κεφάλι. Το περιστατικό διερευνά το Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας. Να θυμίσω εδώ και την επίσης πρόσφατη λεκτική αντιπαράθεση στη Βουλή, μεταξύ της Τασίας Χριστοδουλοπούλου και προβεβλημένου βουλευτή της Χρυσής Αυγής, ο οποίος τη «στόλισε» κατά ένα εξόχως ρατσιστικό τρόπο, μαζί με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες συλλήβδην. Όμως, η απάντηση  που έλαβε από τη βουλευτή ήταν πληρωμένη: τον είπε «νεοναζί κανίβαλο»…

Τέλος πάντων, να πούμε πως ο ρατσισμός είναι η βάση της Ναζιστικής θεωρίας, οπότε ας δούμε μερικά πράγματα για το θεμέλιο λίθο αυτής της θεωρίας. Λοιπόν, η λέξη «ράτσα», που σημαίνει «γενιά, φυλή», είναι μια πολύ φορτισμένη λέξη. Η πολιτική ορθότητα στη γλώσσα σχεδόν απαγορεύει τη χρήση της, καθώς από τη ράτσα παράγεται η άσχημη, πραγματικά, λέξη «ρατσισμός», που δηλώνει, σύμφωνα με το Λεξικό Τεγόπουλου Φυτράκη, εκείνη τη θεωρία που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και που αποβλέπει στη διατήρηση της καθαρότητάς της και την κυριαρχία της επί των άλλων.

Το πόσο ολέθριο είναι να θεωρεί μια φυλή, δηλαδή ένα σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή, πως είναι ανώτερη από οιαδήποτε άλλη, η ανθρωπότητα το έμαθε καλά στα Κρεματόρια των Ναζί. Ωστόσο δεν φταίνε οι λέξεις για το Κακό στον κόσμο. Ποτέ δεν φταίνε οι λέξεις, αλλά οι άνθρωποι που τις χειρίζονται.

Να, η ράτσα που λέγαμε. Οι λευκοί ρατσιστές, που θεωρούν τη φυλή τους ανώτερη της αραβικής, για παράδειγμα, ίσως εκπλαγούν όταν μάθουν πως η λέξη «ράτσα» παράγεται μεν από το ιταλικό «razza», το οποίο όμως, για κοίτα, προέρχεται από το αραβικό «ra’s», που σημαίνει «κεφάλι» ή «καταγωγή»…

Να πω τελειώνοντας, πως ασφαλώς και δεν υπάρχουν μόνο λευκοί ρατσιστές – αρκετοί, δυστυχώς, άνθρωποι από κάθε φυλή πιστεύουν πως η δική τους φυλή είναι η ανώτερη όλων. Θα ήταν κωμική, παιδαριώδης, όλη αυτή η υπόθεση της φυλετικής ανωτερότητας, εάν δεν είχε  φέρει τόση φρίκη στον κόσμο.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.