Μεταπτυχιακά προγράμματα: ποια έχουν ζήτηση, ποια έχουν δίδακτρα και ποια όχι

Καλό το πανεπιστημιακό πτυχίο αλλά το μεταπτυχιακό καλύτερο! Κάπως έτσι σκέφτονται σήμερα όλοι οι πτυχιούχοι των ΑΕΙ, οι οποίοι επιθυμούν με αυτό τον τρόπο να αποκτήσουν εξειδίκευση, να πλουτίσουν το βιογραφικό τους και έτσι να καταφέρουν ευκολότερα να κατακτήσουν μια θέση στην αγορά εργασίας ξεπερνώντας ταυτόχρονα τα εμπόδια του τεράστιου ανταγωνισμού που έχουν ν΄αντιμετωπίσουν στο δρόμο προς την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Η ανάγκη αυτή φαίνεται και από την τεράστια αύξηση που παρουσιάζουν τα μεταπτυχιακά προγράμματα στην Ελλάδα. Ο αριθμός των μεταπτυχιακών, που σήμερα προσφέρουν τα ελληνικά πανεπιστήμια έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα 1100 και διαρκώς αυξάνονται προκειμένου να καλυφθούν οι μεγάλες ανάγκες από την πλευρά των φοιτητών. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστική Αρχή, στα ελληνικά πανεπιστήμια το 2016-2017 φοιτούσαν 409.413. Ο αριθμός αυξήθηκε κατά 3,2% σε σχέση με τους 396.814 εγγεγραμμένους προπτυχιακούς φοιτητές το 2015-2016. Στους εγγεγραμμένους φοιτητές περιλαμβάνονται και εκείνοι που βρίσκονται ακόμη εντός του ελάχιστου χρόνου σπουδών της σχολής τους (π.χ. τέσσερα χρόνια για τη νομική, πέντε για το πολυτεχνείο, έξι για ιατρική), αλλά και εκείνοι που τον έχουν ξεπεράσει.

Οι αριθμοί αυτοί είναι πολύ μεγαλύτεροι σε σύγκριση με μία πενταετία νωρίτερα. Το 2011-2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι εγγεγραμμένοι φοιτητές εντός του ελάχιστου χρόνου σπουδών ήταν 168.804, ενώ οι φοιτητές που είχαν ολοκληρώσει τα προβλεπόμενα από τον νόμο έτη σπουδών ήταν περισσότεροι των πρώτων: 183.986. Το σύνολο των φοιτητών ήταν 352.790. Το 2016-2017 πήραν πτυχίο 33.380 φοιτητές, κατά 3,2% λιγότεροι σε σχέση με το 2015-2016 όταν είχαν πάρει πτυχίο 34.491. Από αυτά τα στοιχεία και μόνο φαίνεται η εκρηκτική ζήτηση για μεταπτυχιακές σπουδές . Οι εγγεγραμμένοι μεταπτυχιακοί φοιτητές κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ήταν 66.295, και παρουσίασαν αύξηση κατά 25,2% σε σχέση με το 2015-2016, όταν ήταν 52.946. Πέντε χρόνια νωρίτερα, το 2011-2012 ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών ήταν μισός (32.255). Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρουσιάζονται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο Παν. Δυτικής Μακεδονίας κατά 66,4%, 53,4% και 45,6% αντίστοιχα. Αντίθετα, μείωση παρατηρείται στο Γεωπονικό Παν. Αθηνών (25,4%) και στο ΕΜΠ (5,8%). Οι εγγεγραμμένοι μεταπτυχιακοί φοιτητές που πήραν πτυχίο κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 σε σχέση με το 2015-2016, εμφάνισαν αύξηση κατά 15,2%, από 13.276 σε 15.292. Ο αντίστοιχος αριθμός πέντε χρόνια νωρίτερα ήταν 9.695.

Διδακτορικοί φοιτητές

Οι εγγεγραμμένοι διδακτορικοί φοιτητές κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ήταν 28.682, και σε σχέση με το 2015-2016 παρουσίασαν μείωση κατά 14,3%, δεδομένου ότι στα διδακτορικά προγράμματα σπουδών δεν υπάρχει σταθερός αριθμός εισακτέων ανά έτος. Το 2011-2012 διδακτορικό έκαναν 23.371 απόφοιτοι ΑΕΙ. Οι διδακτορικοί φοιτητές που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ήταν 1.877 και σε σχέση με το 2015-2016, παρουσίασαν μείωση κατά 6,3% (ήταν 2.003). Το 2011-2012 έλαβαν τον διδακτορικό τους τίτλο 1.726 επιστήμονες. Ειδικότερα, τόσο στους προπτυχιακούς φοιτητές όσο και στους μεταπτυχιακούς οι γυναίκες υπερτερούν των ανδρών. Το 2016-2017 οι άρρενες εγγεγραμμένοι προπτυχιακοί φοιτητές ήταν 198.617 έναντι 203.878 των γυναικών. Οι αντίστοιχοι αριθμοί μεταξύ των μεταπτυχιακών φοιτητών ήταν 26.110 και 40.185 υπέρ των γυναικών. Ωστόσο, στα διδακτορικά η αναλογία αλλάζει. Έτσι, το 2016-2017 έκαναν διδακτορική διατριβή 15.066 άνδρες έναντι 13.616 γυναικών.

Γιατί να αποκτήσεις μεταπτυχιακό τίτλο;

Η απόκτηση ενός μεταπτυχιακού τίτλου θα σου δώσει μια πιο εμπεριστατωμένη κατανόηση της ειδικότητας και του αντικειμένου σου. Αποκτάς έτσι τεχνογνωσία, εξειδίκευση και αξιοπιστία σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Δυστυχώς ένα πτυχίο δεν αρκεί για να βρεις εύκολα δουλειά κάποιος στην εποχή μας. Άρα όσοι αποκτούν έναν μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών,εξελίσσονται γρηγορότερα στην καριέρα τους και έχουν προβάδισμα έναντι των υπολοίπων. Επίσης το μεταπτυχιακό θα σε στείλει γρηγορότερα σε καλύτερη εργασιακή θέση και βέβαια με καλύτερες απολαβές. Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών σου δεν χάνεις απαραίτητα επαφή με την εργασία. Πολλές εταιρείες επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους.

Επιπλέον, πολλά πανεπιστήμια θα υποστηρίξουν την απόκτηση ενός μεταπτυχιακού διπλώματος μέσω διδακτορικών ή ερευνητικών καθηκόντων. Θα έχεις την ευκαιρία να εφαρμόσεις τη θεωρία στην πράξη, ενώ ταυτόχρονα θα εκπαιδευτείς μέσω μαθητείας, πρακτικής εξάσκησης και έργων. Στη σημερινή εποχή περισσότερο από ποτέ ο μέσος ενήλικας αλλάζει θέσεις απασχόλησης περίπου 12 φορές και σταδιοδρομία από 3 έως 7 φορές στη διάρκεια της ζωής του. Συνεπώς όσο περισσότερα προσόντα έχεις τόσο αυξάνονται και οι πιθανότητες πάντα να μπορείς να βρεις μια θέση εργασίας.

Γενικότερα το μεταπτυχιακό σου αλλάζει τη ζωή καθώς συνήθως θα πρέπει και να μετακινηθείς σε άλλη πόλη σε άλλο πανεπιστήμιο ή ακόμη και σε άλλη χώρα . Αυτό σημαίνει και περισσότερες εμπειρίες και γνώσει για τη ζωή και τον κόσμο. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό μπορεί κάποιος να εντοπίσει μεταπτυχιακά προγράμματα σε δημόσια ή ιδιωτικά πανεπιστήμια με σημαντικά μειωμένο κόστος ή και δωρεάν. Αυτό όμως είναι κάτι που απαιτεί σοβαρή έρευνα και μελέτη προκειμένου να εντοπίσεις το καλύτερο για σένα.

Δίδακτρα και χωρίς δίδακτρα

Περισσότερα από 1.100 μεταπτυχιακά προγράμματα προσφέρονται από τα Δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Τα 273 από αυτά δεν έχουν δίδακτρα. Μέχρι το 2008 τα έξοδα λειτουργίας των δωρεάν μεταπτυχιακών καλύπτονταν από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ σήμερα επιχορηγούνται από το Υπουργείο Παιδείας μέσω των προϋπολογισμών των ιδρυμάτων καθώς και από έσοδα ερευνητικών προγραμμάτων. Μεταπτυχιακά χωρίς δίδακτρα προσφέρονται σε όλους τους κλάδους και τα γνωστικά αντικείμενα. Τα περισσότερα δωρεάν μεταπτυχιακά είναι σε θετικές και τεχνολογικές επιστήμες, ενώ αρκετά είναι σε ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. Όσον αφορά στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν δωρεάν μεταπτυχιακά προγράμματα, τα πρωτεία κατέχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με περισσότερα από 58 δωρεάν μεταπτυχιακά και ακολουθούν το Πανεπιστήμιο Κρήτης με 38 δωρεάν μεταπτυχιακά, το Πανεπιστήμιο Πατρών με 30, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με 29 δωρεάν μεταπτυχιακά και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 23 δωρεάν μεταπτυχιακά.

Αφιερώστε χρόνο για ψάξιμο

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 35 του Ν. 4485/2017, ποσοστό (30%) του συνολικού αριθμού των φοιτητών που εισάγονται σε κάθε μεταπτυχιακό πρόγραμμα Δημοσίων ΑΕΙ, δικαιούνται δωρεάν φοίτηση, εφόσον πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια , για τα οποία θα πρέπει να ενημερωθείτε επαρκώς. Όσον αφορά στα μεταπτυχιακά με δίδακτρα, σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα περισσότερα από 860 προγράμματα. Στα περισσότερα από τα προγράμματα αυτά το κόστος συμμετοχής κυμαίνεται από 1000 έως 4000 ευρώ. Επίσης, καλό είναι να γνωρίζετε ότι υπάρχουν μεταπτυχιακά που ζητούν από τους φοιτητές να συμβάλλουν στα διαχειριστικά έξοδα καταβάλλοντας εν είδει διδάκτρων ένα ποσό της τάξης των 400 έως 1000 ευρώ για όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

Αξίζει τον κόπο να δείτε και τα μεταπτυχιακά αυτά προγράμματα, καθώς τα χρήματα καταβάλλονται σε δόσεις μέσα σε διάστημα συνήθως 2 ετών. Αν βρείτε ακριβώς το μεταπτυχιακό που σας ενδιαφέρει, και, εφόσον έχει δίδακτρα, μπορείτε να δείτε το ποσό των δόσεων, τις εκπτώσεις που μπορεί να δίνονται σε φοιτητές με οικονομική αδυναμία (αρκετά προγράμματα προσφέρουν μειωμένα δίδακτρα ή ακόμη και απαλλαγή διδάκτρων), καθώς και τις υποτροφίες που πιθανόν έχουν εξασφαλιστεί για τους φοιτητές. Για παράδειγμα, πολλά μεταπτυχιακά, κυρίως σε χρηματοοικονομικά ή στη διοίκηση επιχειρήσεων (που τείνουν να έχουν υψηλά δίδακτρα) εξασφαλίζουν κάθε χρόνο υποτροφίες από μεγάλες εταιρείες, χρηματοοικονομικούς οργανισμούς κτλ. Επίσης, κάθε χρόνο προκηρύσσονται υποτροφίες από κοινωφελή ιδρύματα, κληροδοτήματα, και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.