Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, πόσες μεταμφιέσεις αντέχει ένα μυθιστόρημα;

Η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη – ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Θεάτρου «Θέρος»- τα τελευταία πέντε χρόνια μελετά και δουλεύει πάνω στο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου η «Γραμμή του Ορίζοντος». Γι΄αυτήν είναι ένα κείμενο-πρόσκληση και μέσω αυτού αναζητά νέους τρόπους και δρόμους στη θεατρική τέχνη.

Το 2016 σκηνοθέτησε την πρώτη μικρού μήκους ταινία της “Η Ομορφότερη Ιστορία του Κόσμου” κι έκτοτε έχει συνυπογράψει το σενάριο για άλλες δύο ταινίες μικρού μήκους. Έχει εργαστεί ως σύμβουλος σεναρίου σε δύο μικρού μήκους ταινίες: «Η Σιγή των Ψαριών Όταν Πεθαίνουν» (επίσημη συμμετοχή στα φεστιβάλ Sundance, Locarno) και «Η Απόσταση Ανάμεσα Στον Ουρανό κι Εμάς» (Χρυσός Φοίνικας 2019).

Σκέφτεται πως όσοι επιμένουν να κάνουν θέατρο, το οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή και πως, όταν υπήρχε ακόμα αυτό το θέατρο στο πτώμα του οποίου έχουν γαντζωθεί οι σημερινές παραστάσεις, η θεατρικότητα ήταν άγνωστη στους δημιουργούς. Και πως -συνεχίζει τη σκέψη της- τώρα μπορούν να παίζουν ό,τι θέλουν, να ανεβάζουν όσα έργα θέλουν, να σκηνοθετούν σε όσα θέατρα θέλουν: αυτός είναι ο νικηφόρος πολιτισμός και έχει όλο το δίκιο με το μέρος του.

Εμείς μιλήσαμε με την Ηλέκτρα Ελληνικιώτη με αφορμή την παράσταση αυτή που εμπνευσμένη από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου, κάνει πρεμιέρα στο πλαίσιο των «Μεταμφιέσεων», την Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου στην Κάμιρο, σε σκηνοθεσία της ίδιας, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Εταιρείας Θεάτρου Θέρος.

Οι «Μεταμφιέσεις» είναι μια σειρά έργων από όλο το φάσμα των τεχνών, που συνθέτουν ένα μωσαϊκό αποτύπωσης της θεματικής και μορφικής πληθωρικότητας του σπουδαίου έργου του Χρήστου Βακαλόπουλου. Φέρνοντας κοντά 14 ραδιοφωνικούς παραγωγούς, 11 εικαστικούς, 15 κινηματογραφιστές, 15 μουσικούς, φιλολόγους, λογοτέχνες και μελετητές σε ισάριθμα έργα βασισμένα στη Γραμμή του Ορίζοντος κι εγκαινιάζοντας καλλιτεχνικά την Κάμιρο, τον νεοσύστατο χώρο της ομάδας στην Κυψέλη, η Γραμμή του Ορίζοντος μεταμφιέζεται σε ραδιοφωνική εκπομπή, σε έκθεση, σε ταινία, σε μουσική, σε συζητήσεις, σε θεατρική παράσταση.

Μιλήστε μας για τη Γραμμή του Ορίζοντος και τι πραγματεύεται το ομώνυμο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου

Η Γραμμή του Ορίζοντος αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας 32 χρόνων, της Ρέας Φραντζή, η οποία ξαφνικά και χωρίς καμία εξήγηση φεύγει μόνη της για ένα ελληνικό νησί την Πάτμο. Κατά τη διάρκεια της ολιγοήμερης παραμονής της εκεί, ανατρέχει στη ζωή της και στις επιλογές της ενόσω παρακολουθεί, σαν ταινία, να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια της η ετερόκλητη και μωσαϊκή ταυτότητα της Ελλάδας. Στο μυθιστόρημα του Βακαλόπουλου, μια χώρα μεταμφιέζεται σε γυναίκα και ταυτόχρονα μια γυναίκα αντιλαμβάνεται ότι η δική της πολύ προσωπική ιστορία συνδιαλεγόταν πάντα με την Ιστορία, της οποίας αποτελεί και αναπόσπαστο κομμάτι. Κατ’ επέκταση, εύκολα γεννιέται στον αναγνώστη το ερώτημα «αν η Ρέα Φραντζή έφυγε, η Ελλάδα γιατί δεν φεύγει»;

Τι σας γοήτευσε ιδιαίτερα στο έργο αυτό και γιατί πιστεύετε πως μας αφορά σήμερα;

Αυτό είναι και το πιο σημαντικό στη «γραμμή του ορίζοντος», ότι κατορθώνει να κοιτάξει την Ιστορία από το ύψος του ανθρώπινου βλέμματος. Δεν την ατενίζει σαν έναν απροσπέλαστο ογκόλιθο, σαν έναν κρυπτικό φαινόμενο δύσκολο να κατανοηθεί που συντελείται έξω από τον άνθρωπο. Η Ρέα Φραντζή, με την αγαπημένη της συνοικία, τα αγόρια που ερωτεύτηκε, τα ταξίδια της στην Ευρώπη, τις σπουδές στις πολιτικές επιστήμες, τις ταινίες που είδε και τα βιβλία που διάβασε, είναι η Ελλάδα. Και η ζωή της όλη εν τέλει είναι η ελληνική Ιστορία. Μια αλλόκοτη, εναλλακτική παράστασή της, αλλά είναι. Ο Βακαλόπουλος αφηγείται την ελληνική Ιστορία σαν ένα καθημερινό φαινόμενο, που θα μπορούσε να συμβεί, που συμβαίνει στον καθένα. Γίνεται πολύ προσωπικός και γι’ αυτό καταλήγει να τους αφορά όλους.

Τι σας οδήγησε στη δημιουργία των ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΩΝ; Πόσο δύσκολο ήταν αυτό το εγχείρημα να συνομιλήσουν όλα αυτά τα είδη τέχνης με το εν λόγω έργο;

Μας οδήγησε το ίδιο το μυθιστόρημα και ο Βακαλόπουλος. Όπως και ο ίδιος ο Βακαλόπουλος είχε πολλαπλές ιδιότητες, που όλες συνομιλούσαν μεταξύ τους, έτσι και στη Γραμμή του Ορίζοντος, κάνει μια ελεύθερη χρήση των εργαλείων διάφορων τεχνών, χωρίς να εγκλωβίζεται στις δυνατότητες της τεχνολογίας. Γράφει ένα μυθιστόρημα, όπως θα έγραφε μουσική με την μπάντα του, όπως θα έκανε μια ραδιοφωνική εκπομπή ή μια ταινία, όπως θα έγραφε ένα άρθρο ή ένα σενάριο. Ήταν πολύ απελευθερωτικό για εμάς και ταυτόχρονα πολύ δύσκολο. Από τη μία, μας δόθηκε η δυνατότητα να σκεφτούμε έξω από τα θεατρικά όρια στα οποία εώς εκείνη τη στιγμή κινούμασταν, κι από την άλλη αποδείχτηκε τρομακτικά δύσκολο να κρατάς τον πυρήνα αυτού που θες να πεις ζωντανό χωρίς να παρασύρεσαι από τις ευκολίες σου. Και μέχρι και αυτή τη στιγμή, είναι εξίσου απελευθερωτικό και δύσκολο. Έχουμε βιώσει ασύλληπτες στιγμές (όπως τα γυρίσματα στην Πάτμο), στιγμές που θα μας μετατοπίζουν εφ’ όρου ζωής κι από την άλλη έχουμε πέσει και πάνω σε αδιανόητους τοίχους με πολύ απογοητευτικό τρόπο.

Στο δελτίο Τύπου σας διαβάζω: Μπορεί άραγε το θέατρο να καλέσει τον θεατή, με τρόπο αντίστοιχο, σε μια συνάντηση όπου δεν θα έχουν σημασία τα ίδια τα γεγονότα αλλά τα σημεία ένωσής τους; Ποια είναι αυτά τα σημεία ένωσης των γεγονότων;

Ειλικρινά δεν γνωρίζω με απόλυτη βεβαιότητα. Γιατί αυτό είναι και το ζητούμενο στη συγκεκριμένη δουλειά μας. Έχω εντοπίσει κάποια, μέσα από τη διαδικασία των γυρισμάτων και των προβών. Για παράδειγμα, ένα σημείο ένωσης δύο γεγονότων, αποτελεί το να μιλάς για το ένα ενόσω βιώνεις το άλλο. Ή να μετέρχεσαι υλικά και μέσα του ενός, στο άλλο. Και σε κάθε περίπτωση, να μην αντιμετωπίζεται η αναπαράσταση των συμβάντων σαν αυτοσκοπός. Ένα σημείο ένωσης άλλωστε είναι και η παράσταση, γιατί όντας το μόνο που βιώνουν σε κοινό χρόνο οι ηθοποιοί και οι θεατές, το δημιουργούν μαζί.

Πώς θα περιγράφατε το σύγχρονο θεατρικό τοπίο; Τι είναι αυτό που σας λείπει από αυτό σήμερα;

Δε θα το περιέγραφα, νομίζω πως είναι αρκετά αυτοπεριγραφικό από μόνο του. Μου λείπει η δυναμική σχέση με το κοινό, σε βαθμό κοινωνικής και οντολογικής επικινδυνότητας. Αλλά αυτό μου λείπει από τη σύγχρονη ζωή εν γένει. Κι ίσως επίσης να μου λείπει και μια άνευ όρων γνήσια αυτογελοιοποίηση.

Η Κάμιρος είναι ο νεοσύστατος χώρος της ομάδας σας στην Κυψέλη. Πώς προέκυψε η ανάγκη της δημιουργίας του;

Προέκυψε από την ίδια την Γραμμή του Ορίζοντος και την ιδέα μας για τους διακαλλιτεχνικούς κύκλους εκδηλώσεων. Μας ήταν πολύ δύσκολο να τα τοποθετήσουμε μέσα σε κάποιο ήδη υπάρχον θεατρικό πλαίσιο, από τη στιγμή που και εμείς οι ίδιες διαπραγματευόμασταν το τι είναι θέατρο και τι θέατρο θέλουμε (ιδανικά) να κάνουμε. Συνέβαλε και η πανδημία, η οποία δημιούργησε πολύ ελεύθερο χρόνο και ενέτεινε την ανάγκη για δημιουργική απασχόληση. Επενδύσαμε αυτή την ανάγκη μας και τον ελεύθερο χρόνο μας στη δημιουργία της Καμίρου, επένδυση που έχει ήδη λειτουργήσει ευεργετικά, καθώς μας επέτρεψε να μεταγράψουμε σε κάτι απτό την αγωνία και το θυμό μας για την απαξίωση του θεατρικού πεδίου από την Πολιτεία και από μια μερίδα επαγγελματιών σε αυτό.

Πόσο σας επηρεάζει η περιρρέουσα ανασφάλεια στον χώρο του πολιτισμού λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού στο νέο αυτό ξεκίνημα;

Αν εξαιρέσουμε την ανασφάλεια του καθενός μας σε ό,τι αφορά την υγεία μας και των κοντινών μας προσώπων, η πανδημία δεν ευθύνεται παραπάνω για την ανασφάλεια στον χώρο του πολιτισμού. Αφ’ ενός, η απαξίωση του πολιτισμού (που εντείνει το αίσθημα ανασφάλειας) δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων δύο χρόνων, κι αφ’ ετέρου η ανασφάλεια είναι εγγενές χαρακτηριστικό του θεάτρου και της τέχνης συνολικά. Ζεις με αυτήν και δοκιμάζεις να την υπερνικήσεις -όχι με την ελπίδα να τα καταφέρεις. Αλλά ακριβώς επειδή ξέρεις ότι αυτό είναι ανέφικτο. Ακόμα κι αν υπερνικήσεις την οικονομική ανασφάλεια, δεν καταφέρνεις ποτέ να νικήσεις την πνευματική ανασφάλεια. Το μόνο λυπηρό είναι ίσως ότι την πρώτη καταφέρνουν να την υπερνικήσουν όσοι δεν βιώνουν την δεύτερη, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

Συντελεστές: Κείμενο: Χρήστος Βακαλόπουλος/Σύλληψη ιδέας – Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη/Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Δήμητρα Λιάκουρα/Φωτισμοί: Ισμήνη Σταρίδα/Μουσική: Γρηγόρης Ελευθερίου/Βίντεο – Διεύθυνση φωτογραφίας: Μαρίλη Ζάρκου/Επιστημονικός συνεργάτης: Δήμητρα Δερμιτζάκη/Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Ελεάννα Γεωργίου/Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Κούρτη/Βοηθός Σκηνοθέτιδος: Ηρώ Σοφία Σμυρνιούδη/Βοηθός Σκηνογράφου – Artwork: Έλενα Μπούγου/Φωτογραφίες: Μαρίλη Ζάρκου/Παίζουν: Στέλλα Βογιατζάκη, Γιώργος Κριθάρας, Μαρία Μαμούρη, Άννα Μαρία Παπαϊωάννου, Ηρώ Σοφία Σμυρνιούδη.

Info παράστασης: Παραστάσεις: 23-26 Σεπτεμβρίου 2021, 30 Σεπτεμβρίου 2021, 1-2 Οκτωβρίου 2021, 14-17 Οκτωβρίου 2021/Ώρα Έναρξης: 21:00/Διάρκεια: 110 λεπτά/Τιμές εισιτηρίων: 8 ευρώ (μειωμένο), 12 (Κανονικό)/Προπώληση εισιτηρίων: www.grammiorizontos.com/Τηλεφωνικές κρατήσεις – Πληροφορίες: 2117251384, 6989945228 (10:00 – 18:00)/Κάμιρος,Ιθάκης 32, 11257, Κυψέλη

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις