ΦΕΡΝΤΙΝΑΝΤ ΜΑΡΚΟΣ JR: Ο ΝΕΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΙΝΩΝ ΧΡΩΣΤΑΕΙ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ

Είναι ασφαλές να πούμε πως ο όρος ‘νεποτισμός‘ αποκτά νέo -ανανεωμένο- νόημα, μετά τη διαφαινόμενη εκλογή του Φέρντιναντ Μάρκος Jr, ως προέδρου των Φιλιππίνων -λίγο πριν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση, είχε εξασφαλίσει το 58.7% των ψήφων.

Είναι ο γιος του Φέρντιναντ Μάρκος Sr., πρώην δικτάτορα της χώρας, ο οποίος -επιβεβαιωμένα- παρέα με την οικογένεια του, καταχράστηκε δισεκατομμύρια δολαρίων των πολιτών. Είναι το πρόσωπο δίπλα στη λέξη ‘κλεπτοκρατία’, καθώς είναι και ο recordman στην ειδική κατηγορία των ρεκόρ Guinness. Είχε εκβιαστεί σε έξοδο από τη χώρα, προ 36ετιας, κατόπιν σχετικής απαίτησης του λαού. Που μάλλον έχει ξεχάσει.

Ας δούμε το παρελθόν, πριν προσπαθήσουμε να καταλάβουμε το παρόν και το μέλλον.

Ο παππούς του σημερινού προέδρου των Φιλιππίνων ήταν δικηγόρος, δημοσιογράφος, κυβερνήτης επαρχίας και μέλος του Κογκρέσου. Εκτελέστηκε από τους αντάρτες της χώρας, το 1945 ως ‘προπαγανδιστής των Ιαπώνων και συνεργάτης τους, κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο”. Τα λείψανα του αφέθηκαν να κρέμονται από ένα δέντρο.

Η πρώτη φορά που έμαθε ο λαός της χώρας του την ύπαρξη του Ferdinand Emmanuel Edralin Marcos Sr. (του δικτάτορα που λέγαμε), ήταν στις 21/9 του 1935. Αφορμή ήταν η δολοφονία του Χούλιο Ναλούντασαν, πολιτικού αντιπάλου του πατέρα του: είχε δολοφονηθεί με πυροβολισμούς, μια ημέρα μετά τη νίκη του επί του Μάρκος, για δεύτερη φορά, στη διεκδίκηση μιας θέσης στην Εθνοσυνέλευση.

Ο Φέρντιναντ διώχθηκε για τη δολοφονία, μαζί με τον πατέρα του και δυο θείους του. Σύμφωνα με δυο μάρτυρες οι τέσσερις αυτοί είχαν συνωμοτήσει για να ‘τελειώσουν’ τον Ναλούντασαν και ο Φέρντιναντ είχε πατήσει την σκανδάλη. Υπήρχαν ισχυρά στοιχεία εναντίον του. Δεν βοηθούσε ότι στο πανεπιστήμιο όπου φοίτησε νομική, ήταν και μέλος της ομάδας σκοποβολής (μαζί με εκείνες της κολύμβησης, της πυγμαχίας, της πάλης -παρεμπιπτόντως, έγραφε στην εφημερίδα του σχολείου και ήταν ξακουστός ρήτορας και συζητητής). Είχε αναδειχθεί και πρωταθλητής στο τουφέκι.

Το δικό του βρέθηκε στο σπίτι του. Ήταν όμως, ο μόνος -εκ των κατηγορουμένων- που είχε πρόσβαση στο χώρο που φυλάσσονταν εκείνα του σώματος εκπαίδευσης έφεδρων αξιωματικών του κολεγίου του -από όπου πήρε ο δολοφόνος το όπλο. Καταδικάστηκε σε θανατική ποινή, με έναν εκ των θείων του. Ο πατέρας του και ο έτερος θείος κρίθηκαν ένοχοι για περιφρόνηση του δικαστηρίου.

Η οικογένεια Μάρκος προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο και οι δικαστές, όπως είχαν γραφτεί στα μέσα, είχαν δει στον Φέρντιναντ το νεαρότερο -οξύθυμο- εαυτό τους. Έτσι πρότειναν να του δοθεί άλλη μια ευκαιρία και ήλθε η ανατροπή της απόφασης, στις 22/10 του 1940 -όταν απαλλάχθηκε των κατηγοριών, όπως και όλοι οι άλλοι.

Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, σπούδαζε νομική. Ήταν μέλος και αδελφότητας (Ύψιλον, Σίγμα, Φι) όπου γνώρισε τους μετέπειτα συνεργάτες του στην κυβέρνηση. Το 1939 πέρασε τις εξετάσεις για να πάρει άδεια εξάσκησης του επαγγέλματος, με άριστα (93.35%), ενώ αργότερα έγινε και επίτιμος Διδάκτωρ της Νομικής. Έγινε και δικαστής.

Η περίεργη απελευθέρωση του από τους Ιάπωνες

Ένα χρόνο μετά την απαλλαγή του από την κατηγορία της δολοφονίας, επιστρατεύτηκε για να υπηρετήσει στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως μέλος των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ στις Φιλιππίνες -μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Τον Απρίλιο του 1942 έγινε αιχμάλωτος του ιαπωνικού στρατού. Κατά τον ίδιο, απελευθερώθηκε στις 4/8. Τα στρατιωτικά αρχεία δείχνουν πως επέστρεψε στην υπηρεσία του, το Δεκέμβριο του 1944.

Πουθενά δεν αναφέρεται πώς απελευθερώθηκε ή τι έκανε στη διετία του χάσματος μεταξύ της ‘δικής’ του απελευθέρωσης και της επίσημης. Έχει αποδειχθεί πως οι ισχυρισμοί του για παρασημοφορίες του (είχε δηλώσει στο λαό πως ήταν “ο πιο παρασημοφορημένος ήρωας πολέμου των Φιλιππίνων” με 33 απονομές) ήταν αναλυθείς. Όπως ψέματα είχε πει και για πολλά άλλα στρατιωτικά ‘επιτεύγματα’ του.

Το 1986 η The Washington Post αποκάλυψε ότι οι Ιάπωνες τον άφησαν ελεύθερο, αφότου ο πατέρας του συμφώνησε να συνεργαστεί μαζί τους, ως δημοσιογράφος.

Υποστήριζε πως ήταν απόγονος του πειρατή του 16ου αιώνα, Λιμ Α Χονγκ, ο οποίος έκανε επιδρομές στις ακτές της Νότιας Κίνας. Το βέβαιο ήταν πως είχε ρίζες στην Κίνα -όπως και πολλοί άλλοι πρόεδροι των Φιλιππίνων.

Μέχρι να προκύψουν τα στοιχεία που τον εξέθεταν ανεπανόρθωτα, είχε πείσει το λαό πως έλεγε αλήθειες. Έτσι όταν κέρδισαν την ανεξαρτησία τους οι Φιλιππίνες (με την υποχώρηση της Ιαπωνίας και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου -και τη βοήθεια των ΗΠΑ), έγινε ένας από τους 11 δικηγόρους που ενέκρινε η νέα κυβέρνηση. Διορίστηκε ειδικός εισαγγελέας και είχε ως αποστολή να φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης, όσους συνεργάστηκαν με τους Ιάπωνες.

Αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση του πατέρα του στη Βουλή των Αντιπροσώπων και την έκανε δική του, από το 1949 έως το 1959. Εκείνο το έτος κέρδισε θέση στη Γερουσία, το 1961 ήταν πρόεδρος του Φιλελεύθερου Κόμματος και το 1963 πρόεδρος της Γερουσίας.

Το 1949, όταν ο πρωταγωνιστής μας άρχιζε την πολιτική του καριέρα, η Κάρμεν Ορτέγκα αναδείχθηκε Miss Press Photography. Έγινε πρώτη σύζυγος του Φέρντιναντ Sr. Απέκτησαν τρία παιδιά. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το πώς έληξε αυτή η σχέση ή τι απέγιναν τα παιδιά. Μόνο ότι “μετά το γάμο του Φέρντιναντ με την Ιμέλντα, η Ορτέγκα έπρεπε να απομακρυνθεί αθόρυβα, από τη δημοσιότητα”.

Ο Φέρντιναντ παντρεύτηκε την Ιμέλντα Ρομουάλντεζ, έντεκα ημέρες μετά τη γνωριμία τους -τον Απρίλιο του 1954. Γνωρίστηκαν σε ακρόαση του Κογκρέσου, όπου η νυν καταδικασμένη εγκληματίας είχε συνοδεύσει τον ξάδελφο της -Πρόεδρο της Βουλής.

Απέκτησε και μαζί της τρία παιδιά: τους Μπόνγκμπονγκ (Φέρντιναντ Jr), Ίμε και Ιρένε. Ο μετέπειτα ηγέτης καλωσόρισε στον κόσμο ένα ακόμα παιδί. Το έκανε με την Ορτέγκα, ενώ ήταν παντρεμένος με την Ιμέλντα. Έγινε γνωστό και ότι από το 1968 έως το 1970 είχε σχέση με την Αμερικανίδα ηθοποιό, Ντόβι Μπιμς, ενώ σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα είχε συνάψει σχέσεις και με μοντέλο του Playboy, Έβελιν Χέγκισι με την οποία απέκτησε άλλο ένα παιδί (Αναλίσα Γιοσέφα -το Γιοσέφα ήταν το όνομα της μητέρας του).

Το 1965 έγινε πρόεδρος της χώρας, επανεξελέγη το 1969 και τρίτη φορά βγήκε το 1981. Στο διάστημα που σου λείπει, η χώρα τελούσε υπό στρατιωτικό νόμο. Μάντεψε ποιος την αποφάσισε και την εκτέλεσε.

Για να κάνουμε μια τεράστια ιστορία κάπως πιο μικρή, στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του η οικονομία της χώρας βελτιώθηκε, πριν καταποντιστεί και προκύψει τεράστιο χρέος. Όταν προέκυψαν οι διαμαρτυρίες του κόσμου, έθεσε τις Φιλιππίνες υπό στρατιωτικό νόμο που επικυρώθηκε με νοθεία. Αναθεώρησε το Σύνταγμα, φίμωσε τα media, καταπάτησε ό,τι υπήρχε σε ανθρώπινο δικαίωμα και τα έβαλε με τους μουσουλμάνους, την αντιπολίτευση και τους ‘ύποπτους κομμουνιστές’.

Εκείνος βέβαια, διαφήμιζε όλη αυτήν την περίοδο ως “χρυσή εποχή ευημερίας, χωρίς εγκλήματα”.

Η βία με την καταπίεση, έγιναν οι τρόποι που επιστράτευσε για να κάνει ό,τι θέλει. Δυο χρόνια μετά την εκλογή του για την τρίτη θητεία (1981), ήλθε μετά την οικονομική κατάρρευση της χώρας, η δολοφονία του ηγέτη της αντιπολίτευσης (Μπενίνιο Ακίνο Jr) και η δημόσια οργή.

Το 1984 αποκαλύφθηκαν τα ψέματα του, μαζί με έγγραφα για λογαριασμούς που είχε σε όλον τον κόσμο. Τα στοιχεία έδειχναν πως είχε κλέψει έως 10 δισεκατομμύρια δολάρια, από την Κεντρική Τράπεζα των Φιλιππίνων. Κατηγορήθηκε για εξαπάτηση -μεταξύ πολλών άλλων.

Προκειμένου να αποφευχθεί ο εμφύλιος πόλεμος, δέχθηκε να κάνει αυτό που του είχε προτείνει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρίγκαν και να φύγει. Απέδρασε στη Χαβάη και την προεδρία των Φιλιππίνων ανέλαβε η χήρα του Ακίνο, Κορασόν. Ο δικτάτορας πέθανε στις 28/11 του 1989, σε ηλικία 72 χρόνων.

Δυο από τα παιδιά του Φέρντιναντ Sr, ο Φέρντιναντ Jr (γνωστός ως Μπόνγκμπονγκ) και ο Ίμε έκριναν πως ενώ είχαν γίνει όλα αυτά, ήταν φανταστική ιδέα να συνεχίσουν την παράδοση της οικογένειας και να ασχοληθούν με την πολιτική, όταν θα επέστρεφαν στη χώρα τους.

Ο Φέρντιναντ Sr και η σύζυγος του, Ιμέλντα (που έκανε ακρότητες με το πολυτελές lifestyle της, προκαλώντας το πλήθος -περίφημη είναι η ιστορία των χιλιάδων ζευγαριών παπουτσιών, συν τα extravagant πάρτι) υπήρχαν στα κιτάπια των Guinness World Record, ως οι έχοντες την πρώτη θέση στην κατηγορία “μεγαλύτερη κλοπή που έγινε ποτέ από κυβέρνηση”.

Εξαφανίστηκε το Μάρτιο του 2022, για τους λόγους που φαντάζεσαι. Η οικογένεια Μάρκος είπε πως δικαιώθηκε. Οι άνθρωποι που χειρίζονται τα ρεκόρ, διευκρίνισαν πως εξακολουθεί να είναι ιστορικό γεγονός, αλλά προχώρησαν στην αφαίρεση για να επανεξετάσουν όλα τα στοιχεία “όπως κάνουμε με κάθε άλλο ρεκόρ που αφορά αρχεία τα οποία δεν έχουν επαληθευτεί πρόσφατα”.

“Η μητέρα μου ήθελε να γίνω πρόεδρος από όταν ήμουν 3 χρόνων”

Όπως γράφει το BBC, ο Μπόνγκμπονγκ άρχισε την προσπάθεια για αυτό που απολαμβάνει τώρα, προ δεκαετίας όταν έγινε το rebranding της οικογένειας Μάρκος. Πώς; Μέσω των social media και βίντεο που έδειχναν πόσα καλά είχε κάνει ο ‘πρώην ηγέτης’ και πόσο άδικη ήταν η πτώση του. Τονιζόταν και ότι επουδενί υπήρξε άπληστος. Θα σκέφτεσαι ‘μα υπάρχουν στοιχεία για όλα αυτά’. Ε και; Πες, πες ο Μπόνγκμπονγκ ποντάρισε στο ότι θα πείσει ένα ποσοστό.

Ο άσος στο μανίκι του ήταν ο ισχυρισμός πως τα κλεμμένα υπήρχα ακόμα, προκειμένου να επιστραφούν στο λαό των Φιλιππίνων, μόλις αναλάβει την εξουσία.

Μετρήσεις έδειξαν πως το 92% της διαδικτυακής παραπληροφόρησης τον ευνοούσε, έναντι του κύριου ανταγωνισμού (της Αντιπροέδρου Λένι Ρομπρέδο), με το κοινό να είναι ήδη απογοητευμένο από τις κυβερνήσεις μετά τον Μάρκος, ως προς την αδυναμία που επέδειξαν να βελτιώσουν τη ζωή των φτωχών. Όχι, δεν σκέφτονταν πως οι φτωχοί υπήρχαν εξαιτίας του Μάρκος Sr. Ή της συζύγου του, που όπως είπε ο νέος πρόεδρος το 2015 “ήθελε να γίνω πρόεδρος από όταν ήμουν 3 χρόνων”.

Ο Μπόνγκμπονγκ, ο οποίος λέει πως αποφοίτησε από το Oxford University κάτι που δεν αποδεικνύεται, παρουσίασε τον εαυτό του αποφασισμένο για να κάνει την αλλαγή. Υποσχέθηκε καλύτερες ημέρες και ενότητα. Απέφυγε τα ντιμπέιτ και τις συνεντεύξεις (γενικά δεν εκτέθηκε πολύ, ώστε να μην αποδυναμωθεί το αφήγημα του), ενώ ευνοήθηκε από το γεγονός ότι απέναντι του είχε εννέα διαφορετικούς υποψηφίους -και άρα διάσπαση δυνάμεων αυτών που δεν τον ήθελαν.

Υπέρ του λειτούργησε και κάτι άλλο: “Οι ψηφοφόροι στις Φιλιππίνες χρόνια μια τάση να προτιμούν ως κυρίαρχους, ισχυρούς άνδρες, αδίστακτους χαρακτήρες που υπόσχονται να ξεφορτωθούν προβληματικούς συμβιβασμούς της δημοκρατίας και να κάνουν τη δουλειά που πρέπει να κάνουν”. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν ο απερχόμενος Πρόεδρος, Ροντρίγκο Ντουτέρτε (με αδίστακτο τρόπο κέρδισε τον έλεγχο του νομοθετικού σώματος -μεταξύ άλλων), ο οποίος στήριξε τον Μπόνγκμπονγκ.

Ειρήσθω εν παρόδω, στην προεκλογική του εκστρατεία δεν είπε και φοβερές λεπτομέρειες για το πώς θα σώσει τη χώρα.

Ο νέος πρόεδρος χρωστάει στην εφορία εκατομμύρια

Εκ των κλεμμένων χρημάτων της χώρας, από τον πατέρα του, έχει ανακτηθεί το 1/3 από την Προεδρική Επιτροπή Καλής Διακυβέρνησης (Presidential Commission on Good Governance -PCGG) που δημιουργήθηκε το 1986. Επισήμως, εξακολουθεί να διεκδικεί τα υπόλοιπα.

Ο Μπόνγκμπονγκ πρότεινε ότι θα διεύρυνε τις αρμοδιότητες του PCGG, για να συμπεριλάβει και άλλες οικογένειες. Δεδομένης ωστόσο, των πόσο λίγων έγιναν για τη λογοδοσία των Μάρκος, όταν δεν ήταν στην εξουσία, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μεγάλη πρόοδο τώρα που επέστρεψαν.

Εκτός των παραπάνω, υπάρχει και το θέμα του απλήρωτου φόρου της ακίνητης περιουσίας της οικογένειας (3 δισεκατομμύρια δολάρια). Ο νέος πρόεδρος είχε κριθεί το 1995 ένοχος, για παράλειψη υποβολής φορολογικής δήλωσης. Το όνομα του είναι και σε ετυμηγορία των ΗΠΑ για “περιφρόνηση δικαστηρίου, καθώς δεν κατέβαλε αποζημιώσεις στα θύματα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του πατέρα του (σχεδόν 2.000.000.000 δολάρια)”.