Άσκηση και διατροφή, τα «κλειδιά» για τους μαθητές ενόψει των εξετάσεων

Είναι δύσκολο να είσαι έφηβος, πόσο μάλλον όταν πλησιάζουν και οι, τόσο σημαντικές για την σχολική σου πορεία, εξετάσεις σε όλα τα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας.

Και είναι δύσκολο να είσαι έφηβος, γιατί το σώμα σου αλλάζει διαρκώς, η διάθεσή σου επίσης, οι ορμόνες κάνουν την εμφάνισή τους και μαζί αυξάνονται οι διατροφικές ανάγκες και αντίστοιχα η ανάγκη για φυσική άσκηση, η οποία λειτουργεί επικουρικά στην γενικότερη ευεξία του σώματος και της ψυχής –και μετά από όλα αυτά, υπάρχει και ως… κερασάκι στην τούρτα και η κατάλληλη ψυχοσωματική προετοιμασία για τις τόσο επίπονες, σε όλα τα επίπεδα, εξετάσεις του τέλους τη χρονιάς.

Πολλοί έφηβοι, ωστόσο, και υπό αυτό το ιδιότυπο καθεστώς του άγχους προ των εξετάσεων, εμφανίζονται προβληματισμένοι ως προς το τι ακριβώς αποφάσεις πρέπει να πάρουν για ζητήματα που αφορούν στην ανάπτυξη και την όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τους σε όλα τα επίπεδα. Και ερωτήσεις όπως «τι ρόλο παίζει η διατροφή στην υγεία μου σε μια τόσο απαιτητική περίοδο;», «πόσο νερό πρέπει να πίνω;» και «πόση φυσική δραστηριότητα είναι αρκετή πριν τις εξετάσεις;» βρίσκονται στο καθημερινό τους λεξιλόγιο.

Απαντήσεις υπάρχουν –και μάλιστα υπεύθυνες και σαφέστατες. Για τον λόγο αυτό, τρεις καθηγητές Φυσικής Αγωγής των Εκπαιδευτηρίων Δούκα αναλαμβάνουν να λύσουν όλες τις απορίες παιδιών και γονέων, μέσα από το πρόγραμμα «Εν Σώματι» που έχει εκπονήσει εδώ και χρόνια το σχολείο.

«Εκτός από μαθητής, είμαι και αθλητής. Και εκτός από αθλητής, στις ελεύθερές μου ώρες βγαίνω και για καφέ με τους φίλους μου. Ειδικά τώρα που θα πρέπει να “ξελαμπικάρω” και λίγο από τα διαβάσματα των εξετάσεων», μας λέει ο 16χρονος Βασίλης Γ. «Οπότε, πάντα αναρωτιόμουν τι είδους ρόλο παίζουν τα ενεργειακά ποτά και ο καφές στη γενικότερη απόδοσή μου, τόσο σε μαθητικό, όσο και σε αθλητικό επίπεδο», τονίζει.

«Το τρίπτυχο μιας “έξυπνης” διατροφής ειδικά σε μια εξεταστική περίοδο είναι η ποικιλία, το μέτρο και η ισορροπία για να έχει ο έφηβος σωστή ανάπτυξη, καλύτερη διάθεση, ευεξία, μνήμη και απόδοση στα μαθήματά του ειδικά ενόψει εξεταστικής περιόδου, καλύτερο έλεγχο του βάρους του και βελτιωμένη φυσική κατάσταση», επισημαίνει, απαντώντας στον Βασίλη, ο Μάκης Τσιτσόπουλος, καθηγητής Φυσικής Αγωγής και υπεύθυνος του προγράμματος «Εν Σώματι» των Εκπαιδευτηρίων Δούκα.

Πρόκειται για ένα ειδικό πρόγραμμα το οποίο καταγράφει και αξιολογεί τον ρυθμό ανάπτυξης, τις διατροφικές συνήθειες, τη σωματική δραστηριότητα και το επίπεδο της φυσικής κατάστασης των μαθητών του σχολείου, ενώ ταυτόχρονα παρέχει διαρκή συμβουλευτική ενημέρωση σε εφήβους και γονείς.

«Οι συμβουλές που δίνουμε εμείς, ως καθηγητές φυσικής αγωγής, είναι απλές: Σε περιόδους τόσο απαιτητικές όσο αυτή των εξετάσεων, καταναλώνετε τουλάχιστον πέντε (5) μερίδες φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα, προτιμήστε είδη ολικής άλεσης και γαλακτοκομικά με χαμηλότερα λιπαρά και λιγότερη ζάχαρη, επιλέγετε λιγότερο συχνά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη και πίνετε οπωσδήποτε 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα», μας λέει ο κ. Τσιτσόπουλος, προσθέτοντας ότι «μία ισορροπημένη διατροφή περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων μέσα από μια ποικιλία γευμάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε να τρώμε το γεύμα μας αργά και με ηρεμία μόνο όταν πεινάμε πραγματικά και να σταματάμε όταν έχουμε χορτάσει».

«Αν δε, αποφεύγετε να τρώτε μπροστά στην τηλεόραση ή σε ένα λάπτοπ, αλλά προτιμάτε να το κάνετε σε ένα τραπέζι καθιστοί και με μαχαιροπίρουνα και πάντοτε συζητώντας, τότε είναι μαθηματικά σίγουρο ότι θα απολαύσετε πολύ περισσότερο το γεύμα σας», συνοψίζει.

Όταν οι γονείς αθλούνται, τότε αθλούνται και τα παιδιά

Η Δάφνη Μ. είναι 17 ετών. Είναι κοινωνική και δραστήρια, πραγματοποιεί πολλές εξόδους, προετοιμάζεται σωστά για τις εξετάσεις της σε μερικές ημέρες, αλλά τώρα τελευταία που ανακάλυψε τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, άρχισε να περιορίζει ακόμη και αυτούς τους μικρούς και σύντομους περιπάτους που έκανε γύρω από την γειτονιά της, μαζί με τις φίλες της από το σχολείο, με αποτέλεσμα οι γονείς της να γκρινιάζουν.

«Είμαι 17 ετών και, όταν τελειώνω τα διαβάσματά μου για τις εξετάσεις, περνάω αρκετό χρόνο μαζί με τις φίλες μου, συνομιλώντας στα chat groups που χρησιμοποιούμε μεταξύ μας», παραδέχεται η Δάφνη, τονίζοντας ότι «οι γονείς μου αναρωτιούνται πώς μπορώ να γίνω πιο δραστήρια, αλλά και ακόμη καλύτερη μαθήτρια. Η αλήθεια είναι ότι τα social networks απασχολούν αρκετό από τον ελεύθερό μου χρόνο, ειδικά τώρα που περνάω περισσότερο καιρό μέσα στο σπίτι, προετοιμαζόμενη για τις εξετάσεις».

«Και όμως, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, η άσκηση βελτιώνει όχι μόνο τη λειτουργία του εγκεφάλου αλλά και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις – και ένας οιοσδήποτε παιδίατρος μπορεί να το επιβεβαιώσει αυτό», μας λέει ο Μανώλης Γκούφας, υπεύθυνος Φυσικής Αγωγής στα Εκπαιδευτήρια Δούκα.

Ο κ. Γκούφας υποστηρίζει ότι όλα τα σπορ βοηθάνε, αλλά υπάρχουν και κάποιες συγκεκριμένες φυσικές δραστηριότητες που φέρνουν χαρά και καλή φυσική κατάσταση, όπως το rafting, η αναρρίχηση, το ski, το windsurfing και η ιππασία.

«Καλό είναι να θυμόμαστε τον εξής γενικό κανόνα: Όταν οι γονείς αθλούνται, τότε αθλούνται και τα παιδιά. Εσείς, οι γονείς, μπορείτε να τα πείσετε να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα από τα διαβάσματά τους και να διασκεδάσετε μαζί τους κάνοντας περίπατο, πεζοπορία ή ποδήλατο», συνοψίζει ο κ. Γκούφας, με την επισήμανση ότι τόσο ο ίδιος, όσο και οι συνάδελφοί του στα Εκπαιδευτήρια μπορούν να εντοπίσουν τι ταιριάζει καλύτερα στο παιδί και από την πλευρά τους οι γονείς να το βοηθήσουν να ξεκινήσει κάποιο άθλημα ή δραστηριότητα.

«Αν του αρέσει, θα το συνεχίσει. Ειδικά όταν βλέπει ότι μπορεί να τα καταφέρει», επισημαίνει εμφατικά, δίνοντας μια ακόμη συμβουλή στους γονείς των έφηβων μαθητών: «Βρείτε τους χρόνο για άσκηση παρά το υπερφορτωμένο τους πρόγραμμα, ειδικά σε αυτή την τόσο απαιτητική περίοδο. Μην το παρακάνετε όμως, γιατί η άσκηση και η σωματική δραστηριότητα πρέπει να είναι χαρά και όχι υποχρέωση».

Δασικά «λουτρά» για όλη την οικογένεια

«Η αλήθεια είναι ότι βαριέμαι υπερβολικά τα αθλήματα», μας λέει ο 15χρονος Τάσος Ν. «Κουράζομαι ήδη αρκετά αυτές τις ημέρες από τα διάφορα διαβάσματα ενόψει των εξετάσεων και δεν έχω το κουράγιο να αφιερώσω χρόνο και κόπο σε ένα άθλημα όπως το μπάσκετ ή το βόλεϊ. Το μόνο που μου αρέσει να κάνω είναι να βρίσκομαι, κάθε σαββατοκύριακο, κοντά στη φύση. Και με βοηθάει το ότι μένω στον Άγιο Στέφανο, με τόσες δασικές εκτάσεις που προσφέρονται για περπάτημα».

«Πράγματι, είναι πλέον κοινό μυστικό ότι όσοι άνθρωποι εκτίθενται στη φύση έστω και για λίγα λεπτά την ημέρα, παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες, ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξημένα επίπεδα ενέργειας και ευεξίας», υποστηρίζει με την σειρά της η Μαρία Λυμπέρη, καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής στα Εκπαιδευτήρια Δούκα, προσθέτοντας ότι «οι άνθρωποι αυτοί τείνουν να νιώθουν πιο γενναιόδωροι, περισσότερο συνδεδεμένοι με τους άλλους γύρω τους και με μια πολύ πιο θετική θεώρηση του εαυτού τους».

Η ίδια η καθηγήτρια των Εκπαιδευτηρίων μάλιστα, δίνει σε μαθητές και γονείς μια πολύ εύκολη, αλλά ταυτόχρονα διασκεδαστική δραστηριότητα, που μπορούν να κάνουν πανεύκολα μικροί και μεγάλοι, όσο γυμνασμένοι ή αγύμναστοι ενδέχεται να είναι: «ονομάζεται “forest bathing”, δηλαδή… “λουτρό στο δάσος” και πρόκειται για μια ιαπωνική διαδικασία χαλάρωσης, μια απλή μέθοδο ηρεμίας και ησυχίας ανάμεσα στα δέντρα».

Η κ. Λυμπέρη συμβουλεύει «σε τόσο απαιτητικές περιόδους όπως αυτές των εξετάσεων, μπορείτε κάλλιστα να κάνετε ένα περίπατο σε φυσικό περιβάλλον ή απλά να καθίσετε με ηρεμία για λίγα λεπτά δίπλα σε δέντρα και να απολαύσετε τη ζεστασιά μιας ηλιόλουστης ημέρας ή ενός δροσερού ανοιξιάτικου απογεύματος. Νιώστε με όλες σας τις αισθήσεις τους ήχους, τις μυρωδιές, τις εικόνες που ίσως δε σας δίνεται συχνά η ευκαιρία να παρατηρήσετε μαζί. Συνδεθείτε με τη φύση αλλά και με το παιδί σας απολαμβάνοντας τη γαλήνη», υπερτονίζει, καταλήγοντας με νόημα πως «τα οφέλη του “forest bathing” είναι εμφανή και ξεκάθαρα από την πρώτη στιγμή. Είναι μια δραστηριότητα τόσο απλή και το αποτέλεσμα θα σας εκπλήξει!»

Η διαμόρφωση ενός συνολικά πιο ισορροπημένου τρόπου ζωής βελτιώνει τη συγκέντρωση και την απόδοση των εφήβων μέσα στο σχολικό περιβάλλον, ειδικά όσο πλησιάζει το φινάλε της χρονιάς και το τελικό… ντεμαράζ στην «πίστα» των εξετάσεων που κρίνουν τόσα πολλά για την μελλοντική πρόοδο των παιδιών.

Περισσότερες πληροφορίες για τα Εκπαιδευτήρια Δούκα μπορείτε να δείτε εδώ.