Σαν σήμερα δολοφονήθηκε ο Τσε Γκεβάρα

Στις 9 Οκτωβρίου του 1967, δολοφονείται από τον υπαξιωματικό του Βολιβιανού στρατού Μάριο Τεράν, μετά από αιχμαλωσία δύο ημερών, ο αντάρτης Αργεντίνος γιατρός και μαρξιστής επαναστάτης Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Πριν ο μεθυσμένος λοχίας πυροβολήσει τον κρατούμενο στον κρόταφο, ο πληγωμένος Τσε, που δεν έχει πει κουβέντα αν και ανακρίνεται συνεχώς, φέρεται να δηλώνει: «Ήρθατε να με σκοτώσετε. Ρίξε, δειλέ, έναν άντρα θα σκοτώσεις». Ο Τεράν τραβάει τη σκανδάλη, κι εκείνη τη στιγμή γεννιέται ένας θρύλος.

Ο Τσε Γκεβάρα, ο πρόμαχος της γης των κολασμένων, ο απροσκύνητος εχθρός των απανταχού εκμεταλλευτών, ο ορκισμένος εχθρός του ιμπεριαλισμού, γίνεται αμέσως σύμβολο: ο 39χρονος Τσε θα μείνει πάντα νέος και άφθαρτος, η φωτογραφία του θα στολίζει τα εφηβικά δωμάτια και τα πανό των ριζοσπαστικών οργανώσεων, θα γράφονται τραγούδια γι’ αυτόν, και το όνομά του θα λειτουργεί σαν ξόρκι: θα απωθεί τους καπιταλιστές, και θα εμψυχώνει όσους πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη στον κόσμο.

Ο Ερνέστο Γκεβάρα ναι μεν γεννήθηκε σε μια καθώς πρέπει, ευκατάστατη οικογένεια στο Ροσάριο της Αργεντινής, (αρχιτέκτονας ο πατέρας του), πλην όμως η αληθινή πατρίδα του ήταν ολόκληρη η Λατινική Αμερική.  Σε νεανική ηλικία έκανε, με ένα συμφοιτητή του στην Ιατρική, ένα μεγάλο ταξίδι με μοτοσικλέτα, κατά το οποίο περιηγήθηκε σε πολλές χωρες της Λατινικής Αμρικής.

Ήταν κάτι σαν την περιπλάνηση του Ινδού πρίγκιπα Σιντάρτα, ο οποίος, βλέποντας για πρώτη φορά έξω από το παλάτι του, την αρρώστια, τη φθορά, τη φτώχεια και το θάνατο, φωτίστηκε και έγινε Βούδας… Ο Τσε, είδε με τα μάτια, την καρδιά και το μυαλό του πεντακάθαρα τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των λαών της Νότιας Αμερικής. Και τότε κατάλαβε πως ο δικός του δρόμος για να αλλάξει η ζωή των φτωχών και των καταπιεσμένων, δεν είναι ο διαλογισμός αλλά η επανάσταση. Αυτός ήταν, για τον Τσε, ο μόνος τρόπος για γλιτώσουν οι λαοί από τα διεφθαρμένα καθεστώτα τους, που διορίζονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να εξασφαλίζουν αυτές την απρόσκοπτη εισροή των αγαθών της νοτιοαμερικανικής ηπείρου στο έδαφός τους, από μπανάνες μέχρι πετρέλαιο. Η Λατινική Αμερική, που είδε ο Ερνέστο Γκεβάρα, ήταν η πίσω αυλή των ΗΠΑ – ε, αυτό αποφάσισε να το αλλάξει.

Έτσι, στρατεύτηκε στην υπόθεση της παγκόσμιας επανάστασης, που τον οδήγησε στο να γίνει το δεξί χέρι του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα, και μετά στην Αφρική, στο Κονγκό, για να καταλήξει και πάλι, κλείνοντας τον κύκλο του, στην αγαπημένη του Λατινική Αμερική.

Οι πράκτορες της CIA, που τον κυνηγούσαν σε ολόκληρη την ήπειρο, για να τον στριμώξουν τελικά στη Βολιβία, εξαπολύοντας εναντίον του τον βολιβιανό στρατό, νόμισαν ότι απαλλάχθηκαν από αυτόν και τις ιδέες του, όταν τα τσιράκια τους σκότωσαν τον Τσε. Όμως έκαναν λάθος – την πάτησαν μεγαλοπρεπώς, γιατί εκείνη η σφαίρα αγιοποίησε, δικαίως ή αδίκως, τον Ερνέστο Γκεβάρα, τον γνωστό αρχικά στους οι συντρόφους του, και μετά στον κόσμο όλο, ως «Τσε».

Παρεμπιπτόντως, αυτό το «che», το διάσημο παρατσούκλι του, είναι μια λεξούλα την αργεντίνικης  καθομιλουμένης, που μπαίνει παντού, και σημαίνει, χοντρικά, είτε το «έ!» και το «γειά σου!» στον χαιρετισμό που απευθύνει κάποιος σε κάποιον άλλο, ή το «φίλε!». Για παράδειγμα η φράση «Che! Como estas?”, σημαίνει «Ε! Πώς είσαι;», ή «Ε, φίλε! Πώς είσαι;».

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.