Ο Βλάντιμιρ Πούτιν έκανε ζωή την τέχνη της εξαπάτησης

Η Πέμπτη 17/12 ήταν η ημέρα της ετήσιας συνέντευξης Τύπου του Βλάντιμιρ Πούτιν. Τη Δευτέρα 14/12 είχε δημοσιευθεί το προϊόν της έρευνας που έκαναν το CNN με την ιστοσελίδα ερευνητικής δημοσιογραφίας, Bellingcat, σύμφωνα με το οποίο η Federal Security Service (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας) της Ρωσίας είχε δημιουργήσει ειδική ομάδα για να παρακολουθεί τον Αλεξέι Νάβαλνι, για χρόνια. Ο αντιπολιτευόμενος πολιτικός του Τσάρου δηλητηριάστηκε τον περασμένο Αύγουστο, στο Ομσκ της Σιβηρίας, σώθηκε από θαύμα και διεκομήσθη σε κλινική του Βερολίνου όπου εξακολουθεί να βρίσκεται. Κατά τον Πούτιν ‘απολαμβάνει την υποστήριξη των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ’. Όταν τον ρώτησαν για το εύρημα της έρευνας, αρνήθηκε κάθε ανάμειξη των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του με το συμβάν. Αν έβαζε και τελεία εκεί, μάλλον δεν θα έγραφα και αυτό που ακολουθεί. Συνέχισε όμως, με το ‘αν οι ρωσικές ειδικές δυνάμεις ήθελαν να τον σκοτώσουν, θα είχαν τελειώσει τη δουλειά‘.

Και κάπως έτσι, πήρα την ασίστ για το νέο ‘κεφάλαιο’ της στήλης ‘Ιστορία’ του News24/7, που ‘πάτησε’ σε αυτό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Δηλαδή, όσα έζησε ο Πούτιν πριν πάρει το πρώτο αξίωμα. Ήταν αυτό του προσωρινού Πρωθυπουργού της χώρας, πόστο που του παρέδωσε ο Μπόρις Γέλτσιν, στις 9/8 του 1999. Στις 31/12 του ίδιου έτους ο Γέλτσιν εγκατέλειψε την προεδρία και την ανέλαβε προσωρινά ο άνθρωπος μας -παρέχοντας στον προκάτοχο ασυλία από διώξεις. Στις 26/3 του 2000 έκανε και επίσημα δικό του τον προεδρικό θώκο. Το 2004 επανεξελέγη με συντριπτική πλειοψηφία και έως και σήμερα δενέχει αμφισβητηθεί η πρωτοκαθεδρία του στη Ρωσία. Δηλαδή, έχει ‘κλείσει’ 20 χρόνια επιτυχίας και συνεχίζει.

Ας ξεκινήσουμε με τα επίσημα στοιχεία.

Επισήμως έχει γεννηθεί στις 7/10 του 1952, στο Λένινγκραντ, ως ο βενιαμίν της πενταμελούς οικογένειας που ‘έφτιαξαν’ ο Vladimir Spiridonovich Putin και η Maria Ivanovna Putina. Πριν γεννηθεί αυτός, οι γονείς του είχαν ‘χάσει’ δυο παιδιά. Το ένα όταν ήταν βρέφος. Το άλλο από διφθερίτιδα, κατά την πολιορκία του Λένινγκραντ από τους Ναζί. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος του ‘πήρε’ και άλλους συγγενείς του. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ο παππούς του ήταν μάγειρας του Vladimir Lenin. Η μάνα του δούλευε σε εργοστάσιο και ο πατέρας του είχε επιστρατευτεί -υπηρετούσε στο ναυτικό, στο τάγμα καταστροφής του Υπουργείο Εσωτερικών. Αργότερα πήρε απόσπαση σε άλλο σώμα, τραυματίστηκε σοβαρά το 1942 και αποστρατεύτηκε. Ο μικρός γιος του άρχισε σάμπο και τζούντο, στα 12. Διακρίθηκε και στα δύο. Όταν πρωτοείδε στον κινηματογράφο κατασκοπική ταινία, ονειρεύτηκε πως είναι ο ίδιος πρωταγωνιστής.

Πάμε τώρα και σε όσα ανακάλυψε το Frontline, όπως αναζητούσε υλικό για την ταινία ‘Putin’s Revenge’.

To μέσο έκανε 56 συνεντεύξεις με πρώην επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, διπλωματών, Ρώσων και Αμερικανών insiders στα πολιτικά δρώμενα, δημοσιογράφους, ιστορικούς και άλλους, σε Ουάσινγκτον, Μόσχα, Νέα Υόρκη και Καλιφόρνια, σε διάστημα έξι μηνών. Τριάντα τρεις συνεντεύξεις υπάρχουν on camera και 23 έχουν ηχητικά ντοκουμέντα. Αυτή της Yevgenia Albats θα τη βρεις και σε video και σε γραπτό.

Η Albats εργάζεται ως ερευνήτρια δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης στους New Times, εβδομαδιαίο ανεξάρτητο πολιτικό μέσο που έχει έδρα στη Μόσχα. Έχει γράψει και τέσσερα βιβλία. Το ένα είχε τίτλο ‘Το κράτος μέσα στο κράτος: η KGB και τι σημαίνει για τη Ρωσία-παρελθόν, παρόν και μέλλον’. Είπε στο Frontline πως “οι γονείς του είχαν επιβιώσει του Β’ Παγκοσμίου πολέμου όπου ο πατέρας του υπηρέτησε στη διεύθυνση αντικατασκοπείας. Μετά τον πόλεμο δεν άνηκε καν στην εργατική τάξη. Ήταν πολύ φτωχός -όπως οι περισσότεροι μετά τον πόλεμο, όπως ‘ξανάχτιζαν’ τη Σοβιετική Ένωση. Η οικογένεια ζούσε σε κοινόχρηστο διαμέρισμα -μαζί με άλλες οικογένειες-, όταν απέκτησαν το γιο τους. Ήταν γύρω στα 40”.

Σύμφωνα με άλλες αφηγήσεις, άνθρωποι θυμούνταν τον Πούτιν ως ένα ετερόκλητο, κάπως ισχνό μικρό παιδί, μικρότερο από ό,τι θα περιμέναμε ‘αλλά σίγουρα και ως κάποιον που θα έμπαινε στη μάχη ανεξάρτητα από το πόσο πιο μεγάλος ήταν αυτός που είχε απέναντι του’. Από τότε είχε τη συνήθεια να γράφει σε ημερολόγιο όσα ζούσε κάθε μέρα.

Έχει πει αναρίθμητες φορές πως ‘ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που πήρα στη ζωή είναι να μη δείχνω αδυναμία, γιατί ο αδύναμος χάνει πάντα’.

Σε μια εποχή που δεν υπήρχαν πολλές επιλογές (απαγορεύονταν η επιχειρηματικότητα και το προσωπικό κέρδος), η είσοδος στο Κομμουνιστικό Κόμμα ή την KGB που προστάτευε το Κόμμα ήταν το ιδανικό. ‘Το πρώτο πράγμα που μάθαινε κάθε πράκτορας της KGB ήταν να είναι καχύποπτος για όλους και για όλα. Να υποψιάζεται πως όλοι μπορούν να κάνουν κακό στη χώρα. Ακόμα ‘κουβαλάει’ αυτήν την πεποίθηση, κάτι που δεν είναι καλό για έναν πρόεδρο’, λέει η Irina Borogan, ερευνήτρια δημοσιογράφος και εκ των συγγραφέων του ‘Red Web: η πάλη μεταξύ των ψηφιακών δικτατόρων της Ρωσίας και των νέων online επαναστατών’.

“Η ζωή του Πούτιν άλλαξε όταν μπήκε στην KGB ο Πούτιν, οργάνωση-κάστα της Σοβιετικής Ένωσης για τα παιδιά των αριστοκρατών, δηλαδή των μελών της κεντρικής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος ή των κορυφαίων επιπέδων του στρατού” συνεχίζει η Albats, “αυτά γίνονταν κυρίως αποδεκτά, στο Τμήμα Μυστικών Πληροφοριών, καθώς διορίζονταν εκτός χώρας -και τότε όνειρο κάθε Σοβιετικού ήταν να ζήσει μακριά από τις ‘απολαύσεις’ που πρόσφερε το κομμουνιστικό κράτος“.

Η Αlbats εξήγησε πως “η KGB ήταν το πιο δυνατό ίδρυμα της Σοβιετικής Ένωσης. Αν το συγκρίνω με ό,τι έχει η Αμερική, θα πω ότι ήταν το FBI, η CIA, το NSA και ό,τι άλλο έχετε σε επίπεδο πληροφοριών, μαζί. Όλα σε ένα. Ένα μονοπώλιο που παρήγαγε βία. Υπήρχε τμήμα που ήλεγχε τους πολίτες, άλλο για τους διανοούμενους, διαφορετικό για τις επιστήμες, ξεχωριστό για την εκκλησία ή τα media ή τα σπορ και ούτω καθ’ εξής. Αστυνόμευε τους πολιτικούς, το χρήμα, τις επιχειρήσεις -τα πάντα. Και την ίδια ώρα είχε πρόσβαση παντού”.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα φοβόταν τα φωτοτυπικά, γιατί ήθελαν τον πλήρη έλεγχο των πληροφοριών -και να είναι βέβαιο πως δεν υπάρχει τρόπος διαμοίρασης της όποιας πληροφορίας Ακόμα και αν υπήρχε κάποιο σε ένα εργοστάσιο (που έφτιαχνε ας πούμε, σωλήνες) αν υπήρχε κάποιο, ήταν κλειδωμένο σε ένα δωμάτιο και το κλειδί το είχε ένας δικός τους άνθρωπος.

“Η μεγαλύτερη εταιρία πετρελαίου που υπάρχει τώρα στον κόσμο, η Rosneft ανήκει, τυπικά, στο κράτος. CEO είναι ο Igor Sechin, άνθρωπος του περιβάλλοντος του Πούτιν και απόφοιτος της KGB. H Rostec, τεράστια βιομηχανική κρατική εταιρία με περισσότερες από 500 επιχειρήσεις που εμπλέκονται σε όλα, έχει για επικεφαλής έναν κολλητό του Πούτιν, τον Sergey Chemezov. Έκαναν μαζί την περιοδεία στη Δρέσδη της Ανατολικής Γερμανίας, το ’80. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αυτό που έχουμε τώρα στη Ρωσία είναι το κράτος που προέκυψε, από το κράτος που είχαμε μέσα στο κράτος”.

Εν αντιθέσει με ό,τι έχουμε διαβάσει “ο Πούτιν δεν έχει πτυχίο δικηγόρου.

Όντως φοίτησε στο Δικαστικό Τμήμα του πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, εν τούτοις αυτό δεν ‘έβγαζε’ νομικούς και δικηγόρους. ‘Έβγαζε’ υπάκουους γραφειοκράτες της Σοβιετικής Ένωσης”. Έχουμε διαβάσει και ότι μετά την αποφοίτηση (1975), έγινε αποδεκτός στα αρχηγεία της KGB, στην Αγία Πετρούπολη, που τότε λεγόταν Λένινγκραντ. “Εκεί δούλεψε στην αντικατασκοπεία. Κάποια από τα καθήκοντα του συνδέονταν στενά με την ιδεολογική αντικατασκοπεία που ήταν υπεύθυνη για την εποπτεία και την αντιμετώπιση των αντιφρονούντων”. Μετά έγινε φοιτητής της Ακαδημίας Πληροφοριών “που τότε λεγόταν σχολείο”, γιατί ήθελε να περάσει σε αυτόν τον τομέα. “Δεν κατάφερε να το κάνει ποτέ”.

Έως τα μέσα του ’80 η KGB είχε δύο ιδιαίτερα ‘φυλάκια’ εκτός συνόρων. Ένα ήταν στην Ευρώπη -στο Βερολίνο- και ένα στο Αφγανιστάν. Σε δευτερεύοντα ρόλο είχε ένα ‘παράρτημα’ και στη Δρέσδη της Ανατολικής Γερμανίας. Εκεί έστειλαν τον Πούτιν, όταν αποφοίτησε από το Σχολείο Πληροφοριών. Πριν περάσουμε στα της Γερμανίας, δες ένα περιστατικό που είχε πει ότι είχε ζήσει στα πρώτα του χρόνια στην υπηρεσία. “Eίχαν έλθει κάποιοι αντιφρονούντες και ήθελαν να κάνουν μια μικρή διαδήλωση, σε ένα μνημείο του Λένινγκραντ. Η KGB είχε ενημερωθεί. Τι έκανε; Προσέλαβε μια μικρή μπάντα και εμφάνισε ως μέλη της κατασκόπους που είχαν φορέσει τις στολές. Είχαν και στεφάνια να καταθέσουν, πριν εμφανιστούν οι διαδηλωτές τους οποίους ‘μπλόκαραν’. Και δεν αποκαλύφθηκε ποτέ ότι όλο αυτό ήταν έργο της KGB“, που χρησιμοποιούσε συχνά τέτοια μικρά τρικ εξαπάτησης και ελέγχου.

Επισήμως πήγε στη Δρέσδη γιατί τα γερμανικά του ήταν πολύ καλά -ήταν σχολικό μάθημα. “Από όσο γνωρίζω εστάλη εκεί από το τμήμα προσωπικού της KGB και η δουλειά του ήταν αυτή του διευθυντή. Στην ουσία ήταν υπεύθυνος για την παρακολούθηση ξένων επιχειρηματιών και σοβιετικών γραφειοκρατών που πήγαιναν στη Δρέσδη για διαφόρων τύπων διαπραγματεύσεις. Προς το τέλος της καριέρας του στάθηκε λίγο άτυχος, γιατί ‘έπεσε’ στην πτώση του τείχους του Βερολίνου. Το πλήθος είχε εισβάλει στα γραφεία της Stasi και οι Σοβιετικοί κατάσκοποι τράπηκαν σε φυγή, για να σωθούν”. Παρακολούθησε από τη Δρέσδη την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όπως προσπαθούσε να καταστρέψει όλα τα έγγραφα που είχε στη διάθεση του, πριν τρέξει για να σώσει τη ζωή του.

Ο Πούτιν αιτήθηκε μιας θέσης στην υπηρεσία πληροφοριών της Μόσχας, των 800.000 καταγεγραμμένων μελών -ουδείς ξέρει τον ακριβή αριθμό. Του την αρνήθηκαν.

Αυτό σήμαινε πως εκεί είχε τελειώσει και η καριέρα του. Γύρισε στο Λένινγκραντ και έγινε αναπληρωτής κοσμήτορα, στο Πανεπιστήμιο -υπεύθυνος για την παρακολούθηση των ξένων φοιτητών ή ό,τι άλλου υπήρχε στο ίδρυμα και ήταν ξένο. Ήταν ακόμα νέος. Στα 40 του. Δεν είχε παραιτηθεί από τα ‘θέλω’ του. Είχε βρει άλλο δρόμο να φτάσει σε αυτά. “Είναι πολύ έξυπνος. Ευφυής, ικανός και εξαιρετικά εκπαιδευμένος χάριν της φοίτησης του στη Σχολή, όπου είχε μάθει και πώς να ‘στρατολογεί’ τους σωστούς ανθρώπους. Αυτά χρησιμοποίησε. Αν μιλήσετε με ανθρώπους που τον ξέρουν, θα σας πουν ότι είναι πολύ γοητευτικός και λέει όσα θέλετε να ακούσετε.

“Σε κάνει να νιώσεις φίλος του και ότι μαζί μπορείτε να κάνετε τα πάντα. Πως είναι ένας από εμάς, παρ’ ότι ήταν από την KGB. Αυτό το αφήγημα το πίστεψαν όλοι όσοι τον συνάντησαν στα μέσα του ’90. Έπεισε τους πάντες πως είναι δημοκράτης. Δεν είναι. Είναι επαγγελματίας ψεύτης, ο οποίος κατέχει άριστα την τέχνη της προσποίησης”.

Ο Boris Yeltsin τον είχε καταλάβει. “Και δεν τον συμπαθούσε. Είχε προτιμήσει για να έχει κοντά του τον Nikolai Aksenenko, ο οποίος δεν είναι πια κοντά μας. Ήταν επικεφαλής του μονοπωλίου του σιδηρόδρομου. Μετά έγινε Υπουργός Μεταφορών. Οι άνθρωποι που ήταν γύρω στον Γέλτσιν -και ειδικά αυτοί που ασκούσαν μεγάλη επιρροή- του έλεγαν για τον Πούτιν. Με πρώτη και καλύτερη την κόρη του, Tatyana, τον γαμπρό του και πρώην πρωσοπάρχη Valentin Yumashev και τον πρώτο προσωπάρχη που είχε ποτέ ο Πούτιν, τον Alejander Voloshin”. Τότε ο Yeltsin ήταν και άρρωστος και είχε περιορισμένη συνοχή. Τον έπεισαν να ξανασκεφτεί τον Πούτιν, ο οποίος είχε παρακολουθήσει από πολύ κοντά τον ηγέτη της χώρας του να γίνεται φίλος με τον Bill Clinton ‘και είχε διαπιστώσει πως δεν φέρονταν στη Ρωσία ως μεγάλη δύναμη. Για αυτό και θεωρούσε τον Yeltsin ντροπή για τη Ρωσία‘

Η Αlbats κατέληξε σε μια ανάμνηση:”Θυμάμαι μια συζήτηση που είχα με ένα εκ των μελών της ‘αυλής’ του Yeltsin, στην πρώτη ορκωμοσία του Πούτιν, το Μάιο του 2000. Τον είχα πει ‘δεν καταλαβαίνετε πως δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος, αλλά ένας εκπρόσωπος της KGB, ο οποίος αναλαμβάνει την ηγεσία της χώρας; Η KGB την αναλαμβάνει’. Είχα υψώσει τον τόνο της φωνής μου. Εκείνος που ήξερε πως μας παρακολουθούν, μου απάντησε, με ένα σημείωμα στο οποίο είχε γράψει ‘τον ελέγχουμε πλήρως’. Ήταν το μεγαλύτερο λάθος που μπορούσαν να κάνουν, γιατί κανείς πολίτης δεν μπορεί να ελέγξει μια υπηρεσία πληροφοριών. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο από άλλη ειδική υπηρεσία”.

Ο Tikhon Dzyadko, επίσης Ρώσος δημοσιογράφος, στάθηκε σε μια άλλη παρανόηση. “Για τους περισσότερους Ρώσους είναι ένας τύπος που ξεκίνησε από το πουθενά και έγινε δυνατός, πραγματικός ηγέτης. Οι δημοσιογράφοι ξέρουν πως ήταν στις μυστικές υπηρεσίες και προ αυτού δούλευε για τον τότε Δήμαρχο Αγίας Πετρούπολης, Anatoly Sobchak”, ο οποίος επηρέασε την καριέρα του και όλη του τη ζωή Ο ίδιος εξήγησε ότι “δεν ξέρουμε πολλά για την οικογένεια του, τις κόρες του. Μας είπαν πως έγινε παππούς, αλλά όχι τα ονόματα ή όποια άλλη πληροφορία. Ό,τι αφορά την προσωπική του ζωή μένει κρυφό”, κάτι που έχει απαιτήσει ο Πούτιν, λέγοντας ‘έχω προσωπική ζωή και δεν επιτρέπω σε κανέναν να ασχολείται με αυτή’.

“Στη λίστα ανήκουν και πληροφορίες για την παιδική του ηλικία και τα χρόνια που έζησε στη Γερμανία. Μας έχουν πει πως ήταν στην Ανατολική Γερμανία και πως υπήρξε καλός πράκτορας, πριν πάει στη Μόσχα και επιλεγεί για επόμενος πρόεδρος της Ρωσίας. Η βιογραφία του έχει ελεγχθεί πλήρως, πριν μας δοθεί”. Για αυτό και μην πολυπιστεύεις την ιστορία για τη μάχη που έδωσε με ένα ποντίκι που είχε μπει στο σπίτι του και τον κοιτούσε ‘πριν καταλάβω ότι έπρεπε να παλέψω, να ξεχάσω πως φοβάμαι‘. Την αποδίδουν σε προσπάθεια παρουσίας του ως θαρραλέου.

Το Δεκέμβρη του 2018 είχε πει πως σκέφτεται να ξαναπαντρευτεί.

Χωρίς να πει και ποια ήταν η εκλεκτή της καρδιάς του. Είχε χωρίσει με την Lyudmila Putina από το 2013, έπειτα από 20 χρόνια γάμου. Μετά το διαζύγιο προέκυψαν ουκ ολίγες ιστορίες που αφορούσαν τις σχέσεις του. Είχε προσδιοριστεί ως σύντροφος του η Αlina Kabaeva, χρυσή Ολυμπιονίκης της ενόργανης γυμναστικής και μητέρα διδύμων που απέκτησε με τον Τσάρο -σύμφωνα με πληροφορίες που δεν επιβεβαιώθηκαν από τον ίδιο. Φήμες τον θέλουν και να ‘χει παντρευτεί την Alina, την οποία ‘συνέλαβε’ φωτογραφικός φακός να φορά δαχτυλίδι αρραβώνων. Έκτοτε δεν την έχουν ξαναδεί -να κάνει δημόσια εμφάνιση.

Ο Gennady Gudkov υπηρέτησε στο ρωσικό κοινοβούλιο από το 2001 έως το 2012. Υπήρξε και πράκτορας της KGB, πριν γίνει από τους πιο γνωστούς κριτικούς του Πούτιν. Διαβεβαιώνει πως “δεν έχουν δίκιο όσοι λένε πως δεν ήταν καλός πράκτορας. Έκανα την ίδια διαδρομή. Αποφοίτησα από την ίδια σχολή και ξέρω πώς γίνεται η επιλογή. Περνάμε από πολύ δύσκολες και σοβαρές εξετάσεις. Μόνο η ελίτ επιβιώνει όλων των απαιτήσεων. Και μόνο το γεγονός ότι αποφοίτησε σημαίνει ότι ήταν καλός πράκτορας“.

Έως το 1988 όποιος έμπαινε στην KGB δεν έβγαινε, πριν το πέρας 25ετιας. Εννοώ δεν έλεγε ‘θέλω να φύγω’ και του έλεγαν ‘εντάξει’. Από τότε επετράπη να ‘σπάνε’ τα συμβόλαια. Το 1991 έγινε μαζική έξοδος που δεν σταμάτησε έως το 1993. Οι αποχωρήσαντες απασχολήθηκαν σε νέες επιχειρήσεις. Πολλοί ‘χάθηκαν’. Άλλοι έγιναν πολύ επιτυχημένοι σε τράπεζες, ασφαλιστικές, εταιρίες εξαγωγών κλπ. Ο Gudlkov αναφέρθηκε και στον Yeltsin “που έκανε πάρα πολλά λάθη και δημιούργησε πολλά προβλήματα για τη Ρωσία, αλλά ήταν ο πρώτος ηγέτης που έφυγε μόνος. Ο πρώτος που είχε δύναμη και την άφησε. Για την ακρίβεια, την έδωσε στο διάδοχο του. Εξέτασε πολλές περιπτώσεις και διάλεξε τον Πούτιν. Ξέρω πως η οικογένεια του το έχει μετανιώσει πολλές φορές. Ήταν η εποχή που η χώρα φαινόταν ότι διαλυόταν. Υπήρχε αστάθεια, οπότε χρειαζόταν έναν άνθρωπο που ήξερε εκ των έσω την κατάσταση, τα προβλήματα και τις αιτίες. Πιστέψαμε πως ο Πούτιν ήξερε να συγκεντρώνει πληροφορίες και θα μπορούσε να σταματήσει της φυγόκεντρες δυνάμεις που ήταν επικίνδυνες.

“Στην αρχή ανταποκρίθηκε των προσδοκιών και τον υποστηρίξαμε. Πιστέψαμε πως ήταν αυτός που χρειαζόμασταν”.

Ο Πούτιν έχει πει πως ανέλαβε όταν η χώρα ήταν σχεδόν διαλυμένη. Ο David E. Hoffman γράφει στην Washington Post και ήταν υπεύθυνος του γραφείου της εφημερίδας στη Μόσχα, από το 1995 έως το 2001. Έχει βραβευτεί με Pulitzer, ενώ είναι ο συγγραφέας τριών βιβλίων που έχουν θέμα την πολιτική ζωή της Ρωσίας. Εξηγεί ότι “ο Πούτιν πέρασε όλη του την καριέρα σε ένα ίδρυμα που χρησιμοποιούσε την απάτη και την υπονόμευση, ως εργαλεία του κράτους. Πέρασε 17 χρόνια μελετώντας αυτές τις μεθόδους, πριν μπει στην πολιτική -χωρίς να αφήσει στην άκρη ό,τι είχε μάθει. Όταν ανέλαβε έκανε ό,τι ήξερε καλύτερα. Προσπάθησε να διεκδικήσει δήναμη, για να ανταγωνιστεί τις μεγάλες, πλούσιες χώρες του κόσμου. Δεν είχε πόρους και εστίασε στο να βρει τρόπους να καλύψει τις αδυναμίες του. Χρησιμοποίησε ασύμμετρες μεθόδους, όπως το διαδίκτυο.

Εκπαιδεύτηκε με τρόπο που πίστεψε πως η Σοβιετική Ένωση ήταν υπερδύναμη, παγκόσμια δύναμη που απολάμβανε του σεβασμού όλου του κόσμου και επηρέαζε τις εξελίξεις για μισό αιώνα. Το 1989, 1990 μια ολόκληρη αυτοκρατορία διαλυόταν γύρω του. Ό,τι ήξερε, ό,τι είχε περάσει από γενιά σε γενιά και έδειχνε γερή σαν βράχος, γκρεμιζόταν μπροστά στα μάτια του, χωρίς εκείνος να είναι στα κέντρα αποφάσεων.

Ο Gorbachev άρχισε την επανάσταση από τα ψηλά, ενθαρρύνοντας τον κόσμο να δει πως το απολυταρχικό καθεστώς έφτανε στο τέλος του και εκείνος έδινε στους ανθρώπους ελευθερίες -τις οποίες πήραν. Μπορούσαν να ψηφίσουν, να έχουν κάποιου τύπου δημοκρατία, κάποιου τύπου σοσιαλισμό. Αργότερα άρχισαν να ‘βγαίνουν’ τα σκοτεινά μυστικά που ήταν κρυμμένα μέσα στην ιστορία της χώρας.

“Το 1989 πήγε στην Ανατολική Γερμανία όπου ήταν ο Πούτιν, ο οποίος είχε χάσει όλον τον ενθουσιασμό που υπήρχε στη Ρωσία. Δεν έζησε τις αλλαγές, δεν πίστεψε σε αυτές, δεν συμφώνησε με αυτές. Τον υποδέχθηκαν με τιμές. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης καταλάβαιναν πως πια δεν είχαν τη στήριξη της Μόσχας. Τότε ο Πούτιν ήταν junior πράκτορας της KGB στη Δρέσδη που ήταν το high tech εργοστάσιο του ανατολικού μπλοκ. Δεν συγκρινόταν με αυτά της Δύσης. Δεν ήταν το επίκεντρο κάποιου πράγματος, γεγονός που σημαίνει πως ο Πούτιν δεν ήταν ο James Bond.

Οι καθημερινές υποχρεώσεις του δεν ήταν τόσο ενδιαφέρουσες. Για παράδειγμα, αν κάποιος καθηγητής της Ανατολικής Γερμανίας επρόκειτο να ταξιδέψει στη Δυτική, τον ενημέρωνε για το τι έπρεπε να αναζητήσει για να μελετήσει και να τα μεταδώσει, με την επιστροφή του”.

“Κάποιος μπορεί να ήθελε ένα πλαστό δίπλωμα ή μια μεταμφίεση. Ό,τι έκανε ο Πούτιν ήταν διοικητική δουλειά. Ήταν και δίπλα στα αρχηγεία της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ανατολικής Γερμανίας (Stasi), που ήταν πολύ μεγαλύτερη σε δυναμική. Ισχύει πως στη Δρέσδη η δουλειά του ήταν αδιάφορη. Αλλά πίστευε στην αποστολή που υπήρχε, ότι προστάτευε το κράτος. Στην πραγματικότητα δεν ήταν κάτι περισσότερο από ένας αντισυνταγματάρχης στα 17 χρόνια στην KGB”.

Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία (1991) και ενώ προσπαθούσε να βρει τον τρόπο του, έβλεπε πως είχαν δημιουργηθεί ρωγμές στους θεμέλιους λίθους της KGB. “Yπήρχε ένα μέρος συλλογής ξένων πληροφοριών που γινόταν κάτι άλλο. Κάποια στιγμής, ο Boris Yeltsin είχε ‘σπάσει’ την KGB σε εννέα διαφορετικούς οργανισμούς, δημιουργώντας νέες, διαφορετικές υπηρεσίες για πράγματα όπως οι τρόποι επιβολής του νόμου εντός της χώρας. Η αλήθεια είναι πως τα κορυφαία στελέχη βρήκαν πολύ καλές δουλειές, τις οποίες τους έδωσαν οι νέοι ολιγάρχες που άρχισαν να εμφανίζονται το ’90. Εισχώρησαν στον ολιγαρχικό καπιταλισμό. Πολλοί άλλοι, του επιπέδου του Πούτιν ένιωσαν πως είχαν ‘χαθεί’, αφού δεν ήξεραν τίποτα για εκείνη τη νέα κοινωνία. Έγινε δύσκολο να βρουν τη θέση τους σε αυτήν, κάτι στο οποίο να πιστέψουν, ενώ είχε καταρρεύσει αυτό που ήξεραν έως τότε: πως το κράτος ‘τρέχει’ τα πάντα.

Ο Πούτιν φάνηκε ρεαλιστικής και πραγματιστής. Δεν έχασε χρόνο να αναρωτιέται τι συνέβη στη μεγάλη Σοβιετική Ένωση. Βγήκε εκεί έξω και επιχείρησε να βρει τη δική του θέση, στη νέα πραγματικότητα. Δεν είχε ψευδαισθήσεις πως ας πούμε σύντομα θα άλλαζαν όλα, με την επιστροφή σε αυτό που ήξερε ως κανονικό. Ήξερε πως δεν υπάρχει επιστροφή και έψαξε να βρει από πού μπορεί να πιαστεί, χωρίς να χρειαστεί να φύγει από το Λένινγκραντ“.

Η γνωριμία με τον καπιταλισμό ήταν αποτυχημένη

Σε διάφορες πόλεις υπήρχαν νέοι δημοκράτες. Στην πόλη του ήταν ο Anatoly Sobchak, ο οποίος όπως και όλοι οι άλλοι ήταν εξαιρετικοί στις ομιλίες τους και στις θεωρίες, αλλά δεν ήξεραν πώς να κάνουν πράγματα. Πώς να λύνουν βασικά προβλήματα, όπως ήταν ας πούμε τότε το φαγητό -το οποίο κάπως έπρεπε να μεταφερθεί στις πόλεις από τις επαρχίες. “O κόσμος πεινούσε και ο Πούτιν έγινε η λύση στο πρόβλημα του Sobchak, αφού ήταν εκείνος που έκανε πράγματα”. Ξεκίνησε με ένα deal που έγινε μεταξύ 19 διαφορετικών εταιριών -μεταξύ τους ήταν και πολλές ξένες- και αφορούσαν όλες τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων. Μόνο που το ‘πλάνο’ τσάκισε, όταν χάθηκαν χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Κάτι που τότε ήταν συχνό φαινόμενο.

“Για τον Πούτιν ήταν η πρώτη του εμπειρία από τον καπιταλισμό της νέας Ρωσίας. Πρέπει να τον άφησε με την εντύπωση πως ο καπιταλισμός ήταν ένα πραγματικά περίεργο και άγριο μέρος, ενδεχομένως πιο αυθαίρετο και ίσως πιο χειραγωγήσιμο από ό,τι καταλάβαιναν τότε οι κάτοικοι της Σοβιετικής Ένωσης”.

Ο Sobchak δεν επιβίωσε για πολύ ως πολιτικός. Ο Πούτιν του έμεινε πιστός, ενώ σκεφτόταν και τον εαυτό του. Δηλαδή, τι μπορεί να κάνει στη ζωή του. Τότε τον κάλεσαν στη Μόσχα.“Όχι γιατί ήταν γνωστός, τουναντίον ήταν ντροπαλός, αλλά επειδή ήταν γνωστός ως γραφειοκράτης ικανός να κάνει πράγματα. Αρχικά ανέλαβε κάποιες μικρές θέσεις στο Κρεμλίνο (πχ την ανακαίνιση των κτιρίων του) και πρόκληση στην πρόκληση αναρριχήθηκε στην κορυφή, γιατί ήταν απρόσωπος. Ήταν αυτός που ‘ναι μεν είναι πρώην πράκτορας της KGB, αλλά επίσης κάνει ό,τι δουλειά του αναθέτουμε’. Έτσι βρέθηκε στην Federan Security Service, τη διάδοχο κατάσταση της KGB και έγινε επικεφαλής για ένα χρόνο. Ήταν αυτός της μάξιμουμ ελευθερίας, των νέων ιδεών, του υπερμεγέθους πλούτου, των ολιγαρχών που άρχισαν να παίρνουν δύναμη και να ορίζουν -παρασκηνιακά- τις εξελίξεις. Δεν υπήρχε ο κανόνας του νόμου. Τον έφτιαξε και το Μάρτιο του 1999 ανέλαβε τα ηνία της Επιτροπής Ασφαλείας του έθνους. Μετά έγινε διάδοχος του Yeltsin, ο οποίος είχε πιστέψει πως είχε βρει το συνεχιστή του έργου του”.

Το be continued