Η Τζέιν Κάμπιον απεχθάνεται τις ταινίες με υπερήρωες

Δεν θεωρείται απλώς μια από τις σίγουρες υποψηφιότητες για το Όσκαρ σκηνοθεσίας του 2022, όταν με το καλό ανακοινωθούν οι διεκδικητές των βραβείων στις 8 Φεβρουαρίου. Κάμποσοι κριτικοί, αλλά και μπούκερς –διότι όσα ξέρει ο τζογαδόρος δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος– πάνε ήδη ένα βήμα παραπέρα. Και λένε, πως στα 67 της η Νεοζηλανδέζα Τζέιν Κάμπιον πιθανότατα θα γίνει η (μόλις) τρίτη σκηνοθέτρια στην 94χρονη ιστορία του θεσμού που θα κερδίσει το επίχρυσο αγαλματάκι.

Το δραματικό γουέστερν «Η εξουσία του σκύλου», που έγραψε και σκηνοθέτησε η Κάμπιον, είναι όντως καταπληκτική ταινία. Τουλάχιστον την υποψηφιότητα για το Όσκαρ σκηνοθεσίας, δηλαδή, την έχει σίγουρη. Με συνεργό την υπέροχη διεύθυνση φωτογραφίας της Αυστραλέζας Άρι Ουέγκνερ, και φόντο ένα υποβλητικά γυμνό φυσικό τοπίο (της σημερινής Νέας Ζηλανδίας στην θέση της Μοντάνα του 1925), η Κάμπιον βουτάει κανονικά στο βλέμμα, κι από κει στα σώψυχα των χαρακτήρων. Και το κάνει με χειρουργική προσήλωση, αλλά και καντάρια συναισθήματος. Με σεβασμό κι επιμονή ταυτόχρονα, εκμαιεύοντας αξιομνημόνευτες ερμηνείες από το καστ της (υπέρτατος Τζέσι Πλέμονς στην σκηνή του χορού –κι ας το αφήσουμε εδώ).

Προφανώς βοηθάει και το ίδιο το στόρι. Ανομολόγητοι πόθοι και ανέξοδη βαρβατίλα σε ένα ράντσο, δυο αγαπημένα μα τέρμα διαφορετικά αδέλφια, μια χήρα κι ο εμφανώς θηλυπρεπής έφηβος γιός της, μια τριχιά από δέρμα, γελάδια και γελαδάρηδες ατάκτως ερριμμένα… Όλα τους υποταγμένα σε μια συναισθηματική ανημπόρια που αδυνατεί να βάλει σε λόγια όσα την ταλανίζουν.

Εν αρχή, ην ο (γραπτός) λόγος

Το ομότιτλο μυθιστόρημα του 1967 και του Αμερικανού συγγραφέα, Τζον Σάβατζ (1915-2003), πάνω στο οποίο βασίστηκε το σενάριο, αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος σούπερ εύστοχη επιλογή για την Κάμπιον. Στην πραγματικότητα, είναι πολλά παραπάνω. Γιατί, όπως εξομολογήθηκε η σκηνοθέτρια σε πρόσφατη συνέντευξή της στον Guardian, ήταν χάρη σε αυτό το μυθιστόρημα που αποφάσισε να ξανασκηνοθετήσει μετά από 12 χρόνια απουσίας (από την μεγάλη οθόνη, στην μικρή είχε κάνει κάποια πράματα). Ξεκίνησε, λέει, να το διαβάζει και δεν μπορούσε να το αφήσει.

«Βασικά, πριν κάνω αυτό το φιλμ, σκεφτόμουνα σοβαρά να αποσυρθώ,» ξεφούρνισε η ούτως ή άλλως ολιγογραφότατη Κάμπιον, που έχει γυρίσει μόλις οκτώ (ναι, 8) μεγάλου μήκους ταινίες στην ζωή της. Βέβαια, μια εξ αυτών, τα «Μαθήματα πιάνου», λογίζεται πια ως κλασικό αριστούργημα, που το 1994 της χάρισε το Όσκαρ σεναρίου, την έφερε στην πεντάδα για το Όσκαρ σκηνοθεσίας, και την έχρισε την μοναδική γυναίκα που απέσπασε ποτέ Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες (1993) –πριν έρθει φέτος η Γαλλίδα Ζουλιά Ντικουρνό με το αρχέγονα φουτουριστικό της «Titane» και επαναλάβει το… κατόρθωμα.

Επιστροφή στην συνέντευξη, όμως, όπου η Κάμπιον δηλώνει πως, με το που τέλειωσε το βιβλίο, αφενός δεν μπορούσε να πάρει το μυαλό της από πάνω του, αφετέρου διαισθανόταν πως με τέτοιο υλικό μπορεί να γίνει «κάτι μεγάλο». Ε, κι όταν ρώτησε κι έμαθε πως κανείς δεν έχει τα δικαιώματα για την σινεματική μεταφορά του βιβλίου, «ήξερα ότι έπρεπε να είμαι εγώ εκείνη που θα το κάνει.» Και φυσικά, το έκανε. Με τους δικούς της όρους και τον δικό της τρόπο, όπως πάντα.

Τα χούγια μιας επίμονης δημιουργού

Και ο τρόπος της Κάμπιον είναι παροιμιώδης για την σχολαστικότητα με την οποία προετοιμάζει τα πράματα πριν καν αρχίσει γύρισμα. Έβαλε, ας πούμε, κάποια στιγμή την Κίρστεν Ντανστ να της καθαρίσει ενδελεχώς το διαμέρισμα με παλιομοδίτικα καθαριστικά παραφερνάλια, έτσι ώστε να μπει καλύτερα στο πετσί της χήρας Ρόουζ που υποδύεται.

Μολαταύτα, όλοι οι ηθοποιοί της έχουν να λένε για την γενναιοδωρία της Κάμπιον στο γύρισμα: για το πόσο χώρο και χρόνο τους δίνει να ξεδιπλώσουν τα εντός τους μέσω του ρόλου, ή για το ότι, σε αντίθεση με πολλούς ομότεχνούς της, εκείνη αφουγκράζεται προσεκτικά και ενσωματώνει τυχόν προτάσεις και εμπνεύσεις της στιγμής από πλευράς ηθοποιού.

Μια αντισυμβατική διανοούμενη

Γεννημένη στην πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας σε μια οικογένεια θεατρική και εν γένει καλλιτεχνική, η Ελίζαμπεθ Τζέιν Κάμπιον σπούδασε Ανθρωπολογία στο Ουέλινγκτον, ζωγραφική στο Λονδίνο, κι εκεί γύρω στα 1980, κάπως αβέβαιη για το μέλλον της στα εικαστικά, γύρισε την πρώτη μικρού μήκους ταινία της. Αυτό ήταν! Εγκαταστάθηκε στο Σίντνεϊ, όπου ζει έως σήμερα, κι άρχισε να σπουδάζει κινηματογράφο.

Το αγαπάει πολύ το σινεμά, η κινηματογραφίστρια με τα λευκά μακριά μαλλιά και την σπίθα στο γαλανό το βλέμμα. Οκέι, το σινεμά που αγαπάει είναι εκείνο που σκύβει πάνω από αληθοφανείς ανθρώπους με αισθήματα, απωθημένα, πολλά πάθη, πολλές εσωτερικές συγκρούσεις, ανθρώπους που ενδεχομένως βρίσκονται μακριά από την πολλή συνάφεια του κόσμου, αλλά κοντά σε ψυχολογικές παρεκκλίσεις… Α, και δεν γουστάρει κ α θ ό λ ο υ τις ταινίες με υπερήρωες! «Βασικά, τις απεχθάνομαι!» έλεγε τις προάλλες στο Variety. «Νομίζω ότι με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι δεν πρόκειται ποτέ να κάνω τέτοια ταινία. Είναι τόσο φασαριόζικες, και, έτσι, γελοίες! Καμιά φορά βγάζουν κάνα καλό χάχανο, αλλά δεν καταλαβαίνω τι είναι όλο αυτό με τις κάπες και τα κολάν για ενήλικες…» Άουτς!

Διαλογισμός και… δωρεάν παιδεία

Όχι τόσο αναπάντεχα, εκτός πεπατημένης πορεύεται και η προσωπική ζωή της Κάμπιον. Κατ’ αρχάς, διαλογίζεται καθημερινά από τα 20 της «γιατί το μυαλό είναι πάντα ένα βήμα πίσω από το ένστικτο». Σ’ ωραία και καλά τα λες, κυρία Κάμπιον μου… Ύστερα, λίγο πριν το μιλένιουμ, ας πούμε, πήρε το καπελάκι της, παράτησε τα πάντα και κάθισε έξι χρόνια σπίτι διδάσκοντας κατ’ οίκον την Άλις, την κόρη που απέκτησε το 1994 με τον τέως σύζυγο και συνάδελφο, Κόλιν Ένγκλερτ (η νεαρή είναι ανερχόμενη ηθοποιός). Αλλά και πιο πρόσφατα, όπως λέγαμε παραπάνω, είχε 12 χρόνια να γυρίσει καινούρια ταινία. Λες «Η εξουσία του σκύλου» να την κάνει να αλλάξει γνώμη περί απόσυρσης και τίτλων τέλους στην σκηνοθετική της καριέρα;

Μμμμ, για να δούμε τι λέει η ίδια. «Είναι σίγουρο ότι από δω και πέρα θα διοχετεύσω αλλού την ενέργειά μου,» δηλώνει εμφατικά η Τζέιν Κάμπιον. Ωωω, δηλαδή; «Κατ’ αρχάς, ξεκινάω σύντομα μια κινηματογραφική σχολή pop-up [σ.σ. χωρίς συγκεκριμένη έδρα και με ταξιδιάρικη διάθεση], γιατί πραγματικά απεχθάνομαι το πόσο άνιση είναι η παιδεία για εκείνους που έχουν χρήμα και για κείνους που δεν έχουν. Οπότε, με την στήριξη του Netflix, ξεκινάω αυτήν την κινηματογραφική σχολή και θα δουλεύω αμισθί.»

Μωρέ, σπουδαία σκηνοθέτρια είναι, κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό. Αλλά με κάτι τέτοια «αμισθί» χαλάει την πιάτσα, ρε συ…

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις