Πόσο σημαντική είναι για την Ελλάδα η συμφωνία με την Αίγυπτο για ΑΟΖ – Πώς ενισχύεται έναντι της Τουρκίας

Η υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας- Αιγύπτου για οριοθέτηση της ΑΟΖ από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια και τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός για τη χώρα, αλλά και μία εξέλιξη που έρχεται να αλλάξει τις ισορροπίες στη Μεσόγειο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για ένα χαρτί που ενισχύει τη θέση της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας και του τουρκο-λιβυκού συμφώνου και μάλιστα σε ένα πολύ ευνοϊκό, όπως φαίνεται, timing για τη χώρα μας, λίγο καιρό πριν την έναρξη των διαβουλεύσεων με τη γειτονική χώρα.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης εξηγεί στο News247.gr πώς ενισχύεται η Ελλάδα απέναντι στο παράνομο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο και ενόψει των διερευνητικών επαφών, από μία συμφωνία που έρχεται να ισχυροποιήσει τη -διαπραγματευτική- θέση της και να επικυρώσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Τι σημαίνει και πόσο σημαντική είναι για την Ελλάδα η συμφωνία με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της ΑΟΖ;

“Αυτή η συμφωνία είναι η πρώτη κανονική συμφωνία στη συγκεκριμένη περιοχή της Μεσογείου, η οποία είναι προϊόν μίας διαπραγμάτευσης, ενός συμβιβασμού και ενός αποτελέσματος μεταξύ δύο κρατών, σε αντίθεση με την πλήρως αντικανονική συμφωνία Τουρκίας και Κυβέρνησης Τρίπολης, που ήταν προϊόν εξαναγκασμού, δεν προηγήθηκε διαπραγμάτευση και ήταν μία συμφωνία η οποία δεν έχει καμία σχέση με το δίκαιο της θάλασσας. Αυτή είναι η πρώτη σημασία.

Επίσης, είναι μία σημαντική συμφωνία γιατί έρχεται μία πολύ σημαντική χώρα της περιοχής αυτής όπως είναι η Αίγυπτος και με τη συμφωνία αυτή επικυρώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας όπως εμείς τα αντιλαμβανόμαστε. Δεν αρκεί μόνο να λες ότι εγώ έχω το τάδε δικαίωμα, πρέπει και κάποιος να στο αναγνωρίζει. Η συμφωνία με την Αίγυπτο αυτό ακριβώς κάνει”.

Πώς σχετίζεται η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο;

“Είναι ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της συμφωνίας, γιατί προφανώς διεμβολίζει το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο. Ουσιαστικά δηλαδή, εννέα μήνες μετά τη συμφωνία Τουρκίας και Κυβέρνησης Τρίπολης, έρχεται η Ελλάδα και στην πράξη διεμβολίζει τη συμφωνία αυτή, δημιουργώντας ένα νέο νομικό καθεστώς. Γιατί δημιουργείται ένα νομικό καθεστώς; Γιατί έχουμε δύο συμφωνίες που επικαλύπτουν η μία την άλλη, άρα έχουμε μία νομική διαφορά. Με βάση αυτή τη νομική διαφορά θα μπορούσαν ενδεχομένως τα τέσσερα μέλη να κατέληγαν στο δικαστήριο της Χάγης και αυτό να έκρινε τι ανήκει σε ποιον. Γιατί εμείς θεωρούμε, και ορθά κατ’ εμέ, ότι το δίκαιο της θάλασσας είναι με το μέρος μας, άρα δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε από μία από κοινού προσφυγή των τεσσάρων μερών στη Χάγη. Αυτό βέβαια είναι κάτι προοπτικό, αλλά είναι κάτι που για την Ελλάδα θα ήταν το θεμιτό.

Πόσο κομβική είναι η χρονική συγκυρία στην οποία επήλθε αυτή η συμφωνία και πώς ισχυροποιείται η θέση της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας;

“Είναι πολύ σημαντική γιατί ετοιμάζονται να ξεκινήσουν οι διερευνητικές. Ναι μεν είναι βολιδοσκόπηση προθέσεων, αλλά αν μετά τις διερευνητικές ακολουθούσε κάποια ουσιαστική διαπραγμάτευση με την Τουρκία, εμείς θα μπαίναμε από θέση αδυναμίας, εφόσον θα είχαν το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, όσο παράνομο και να είναι, ενώ εμείς αντιστοίχως δεν θα είχαμε μία δική μας συμφωνία με την Αίγυπτο. Τώρα, μπαίνουμε σε αυτή τη διαβούλευση -η οποία ξαναλέω δεν είναι διαπραγμάτευση, είναι διάλογος- και αν μπούμε αργότερα σε διαπραγμάτευση, αν μη τι άλλο, θα έχουμε κι εμείς μια συμφωνία και μάλιστα ισχυρή και νόμιμη απέναντι στην Τουρκία η οποία θα επικαλείται το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο. Άρα, με κάποιο τρόπο, η συμφωνία αυτή εξισορροπεί την κατάσταση σε σχέση με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο και με τις όποιες διαβουλεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Για να το πω πιο απλά, η συμφωνία αυτή ενισχύει τη διαπραγματευτική μας θέση έναντι της Τουρκίας”.

Κατ’ επέκταση τις ελληνοτουρκικές σχέσεις πώς αλλιώς θα μπορούσε να τις επηρεάσει;

“Εφόσον είναι κάτι που πλήττει την Τουρκία θα μπορούσε να τις επηρεάσει αρνητικά. Μπορεί να έχουμε κάποιες αντιδράσεις από πλευράς Τουρκίας. Θα δούμε τι αντιδράσεις. Μπορεί η Τουρκία να πει ότι εφόσον εξαιρείται το Καστελόριζο δεν είναι κακή συμφωνία και να την παρουσιάσει ότι είναι δήθεν μία καλή συμφωνία γι’ αυτήν. Αυτό βέβαια δεν ισχύει γιατί ξαναλέω ότι η συμφωνία αυτή διεμβολίζει το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο. Θα μπορούσε να την επηρεάσει αρνητικά στον βαθμό που η Τουρκία αισθάνεται ότι χάνει ουσιαστικά την όποια δυναμική δημιούργησε με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο. Αλλά και πάλι, επειδή οι χώρες έχουν μπει σε μία φάση διαλόγου, δεν θα ήταν εύκολο για την Τουρκία να αποσυρθεί από τον διάλογο, επικαλούμενη τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου. Άλλωστε έχει κι αυτή μία συμφωνία, η οποία είναι παράνομη μεταξύ αυτής και της Κυβέρνησης της Τρίπολης”.

Πώς ερμηνεύετε την αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Χάγη και σε μία ενδεχόμενη προσφυγή στο Δικαστήριο; Είναι μέτρο πίεσης ή επίσπευσης;

“Δεν μπορώ να ξέρω τι έχει ο Πρωθυπουργός στο μυαλό του, αλλά στο δικό μου μυαλό, είναι κάτι που προφανώς θα τεθεί αν δεν υπάρξει επιτυχής έκβαση των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Αυτές βέβαια, ξαναλέω, είναι στο επόμενο στάδιο, το οποίο θα ακολουθήσει τις διερευνητικές και μόνο αν αυτές παράξουν κάποιο αποτέλεσμα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κάποια φάση διαπραγμάτευσης. Επειδή αυτή τη στιγμή δεν είμαστε ακόμη εκεί, θεωρώ ότι η κουβέντα αυτή είναι σχετικά πρόωρη.

Από την άλλη, όμως, η αλήθεια είναι ότι εφόσον δεν καταλήξουν με ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, προφανώς αυτό που μας μένει είναι η Χάγη. Το άλλο που μας μένει είναι η πολεμική σύγκρουση αλλά αυτή, αν καταλαβαίνω σωστά, δεν την επιθυμεί καμία από τις δύο πλευρές”.