Ο κορονοϊός, η Μόσχα και μια εκκλησιαστική διαμάχη από το μέλλον

Όσο και αν ακούγεται περίεργο η πανδημία του κορονοϊού έχει κάνει ένα μεγάλο καλό στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Έχει μπλοκάρει τις κινήσεις του Πατριαρχείου της Μόσχας κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και προσωπικά κατά του κ. Βαρθολομαίου.

Με ποιο τρόπο; Δεν είναι εύκολο για τους ηγέτες των Αυτοκέφαλων Ορθόδόξων Εκκλησιών οι μετακινήσεις, αλλά και η ανάληψη πρωτοβουλιών και κινήσεων από τη Μόσχα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Οι φιλοδοξίες της Ρώσου ιεράρχη Κύριλλου είναι γνωστές από την πρώτη ημέρα που ανέβηκε στον Πατριαρχικό θρόνο. Αξιοποιώντας την πολιτική και οικονομική ισχύ της Ρωσίας θέλει να μετατρέψει τη Μόσχα σε «Τρίτη Ρώμη».

Πώς προσπαθεί να το πετύχει; Μειώνοντας την επιρροή και τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και του ίδιου του κ. Βαρθολομαίου.

Μάλιστα, η Μόσχα φρόντισε να δείξει τις προθέσεις της από τον Ιούνιο του 2016, όταν η Ρωσική Εκκλησία απείχε από την Πανορθόδοξη Σύνοδο, που έγινε στην Κρήτη, από το Φανάρι, προβάλλοντας δήθεν… θεολογικές διαφορές!

Όμως η επίσημη κήρυξη «πολέμου» από τον Κύριλλο στον Βαρθολομαίο έγινε με αφορμή το θέμα του Αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας. Ήταν η ευκαιρία που περίμενε ο Ρώσος Πατριάρχης για να προκαλέσει σχίσμα στην Ορθοδοξία.

Το Πατριαρχείο της Σερβίας

Η πρώτη κίνηση της Μόσχας ήταν η ισχυροποιήση τη συμμαχία της με το Πατριαρχείο της Σερβίας. Φρόντισε, με παρέμβασή της, στην εκλογή του Πορφύριου στον Θρόνο του Σέρβικου Πατριαρχείου.

Πρόκειται για έναν, Ελληνόφωνο, δυναμικό ιεράρχη, ο οποίος ταυτίζεται απόλυτα με την Ρωσική Εκκλησία.

Ο Πορφύριος είναι αντίθετος με την απόδοση της Αυτοκεφαλίας σε Μαυροβούνιο, Σκόπια και Κόσσοβο. Η Μόσχα τον στηρίζει σε αυτό. Επίσης στο πλευρό του είναι πλέον και ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης, της κανονικής Εκκλησίας των Σκοπίων, ο οποίος όχι μόνο είναι με τη Μόσχα, αλλά για πρώτη φορά δεν αναγνωρίζει τα πρωτεία στο Φανάρι.

Ο Πορφύριος φρόντισε η πρώτη του ενέργεια ως Πατριάρχης να είναι μια κίνηση κατά του ίδιου του Βαρθολομαίου.

Στην πρώτη του συνέντευξη κατηγόρησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη πως το ουκρανικό ζήτημα ταλανίζει την Ορθοδοξία καθώς οι ενέργειες της Κωνσταντινούπολης δεν είναι σύμφωνες με την παράδοση της Εκκλησίας. Προειδοποίησε δε, ότι δεν θα γίνει καμία ανάλογη κίνηση στα Βαλκάνια, «απαγορεύοντας» στην ουσία στον κ. Βαρθολομαίο να ασχοληθεί με τις Εκκλησίες των Βαλκανίων.

Στα Βαλκάνια το Πατριαρχείο της Μόσχας -με την πολιτική στήριξη του Κρεμλίνου- τα τελευταία χρόνια, στηρίζει τη σερβική Εκκλησία με κάθε τρόπο και κυρίως στην κόντρα της με το Μαυροβούνιο, τα Σκόπια και το Κόσσοβο. Το ονειρό της για να ηγηθεί και πνευματικά των Σλαύων αναζωπυρώθηκε. Και οι τρείς παραπάνω χώρες έδωσαν μια ακόμη αφορμή για εντατικοποίηση των δράσεων της Ρωσίας στην περιοχή.

Εμπλοκή και των ΗΠΑ

Το θέμα στα Βαλκάνια παρακολουθούν και οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν θέλουν συγκρούσεις, προς το παρόν, για τα εκκλησιαστικά.

Η Βουλγαρία πάντα ήθελε να είναι αυτή που θα ελέγξει πνευματικά τα Σκόπια και για το λόγο αυτό είναι αντίθετη στη διατήρηση του σημερινού καθεστώτος.

Η Εκκλησία της Ελλάδος μοιραία στηρίζει το Φανάρι αλλά δεν επιθυμεί να διαταράξει και τις σχέσεις της με τη Σερβία.

Η Εκκλησία της Αλβανίας είναι υπέρ του διαλόγου, επί της ουσίας διαφωνεί με το θέμα της αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας αλλά δεν μπορεί να πάει κόντρα στο Φανάρι.

Τα Πατριαρχεία της Αντιόχειας και των Ιεροσολύμων

Η δεύτερη κίνηση της Μόσχας ήταν δέσει απόλυτα στο άρμα της το Πατριαρχείο της Αντιόχειας, ενώ σταδιακά πήρε με το μέρος του και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

Η Μόσχα προσπαθεί να κάνει μια νέα συνάντηση των Ιεραρχών των Ορθόδοξων Εκκλησιών ανάλογη με την «Σύνοδο στο Αμμάν», η οποία όμως δεν μπορεί να γίνει λόγω των περιορισμών από την πανδημία του κορονοϊού.

Να θυμίσουμε οτι στο Αμμάν με πρωτοβουλία στο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλου συμαντήθηκαν τα Πατριαρχεία της Μόσχας, της Αντιόχειας, της Σερβίας και οι Εκκλησίες της Πολωνίας, της Τσεχίας και τις Σλοβακίας, προκαλώντας την οργή του Φαναρίου.

Όμως παρά την ένταση ο κ. Θεόφιλος -ο οποίος να πούμε ότι έγινε Πατριάρχης με τη βοήθεια του Βαρθολομαίου- σχεδιάζει και εφέτος ανάλογη συνάντηση, παρά τις αντιρρήσεις των περισσότερων Ορθόδοξων Εκκλησιών και τον κίνδυνο να συγκρουστεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη! Γιατί; Οι λόγοι σίγουρα δεν είναι θεολογικοί…

Σχολιάζοντας την κίνηση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου να καλέσει τους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών σε μια Σύνοδο, ουσιαστικά κατά του Φαναρίου, όπως πριν από ένα χρόνο στο Αμμάν, ο υπεύθυνος των Εξωτερικών υποθέσεων του Πατριαρχείου της Μόσχας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, εξέφρασε την ελπίδα ότι «μια τέτοια συνάντηση θα πραγματοποιηθεί».

Ελλάδα, Κύπρος και Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας

Ταυτόχρονα με τις παραπάνω κινήσεις, η Μόσχα διέκοψε την κοινωνία με την Ελλαδική Εκκλησία και την Εκκλησία της Κύπρου επειδή αναγνώρισαν την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας.

Στη συνέχεια προχώρησε σε ένα οργανωμένο σχέδιο υπονόμευσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, παίρνοντας με το μέρος της μεμονωμένους ιεράρχες σε Ελλάδα, Κύπρο και στο Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας.

Είδικά για το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας (του οποίου ο Πατριάρχης Θεόδωρος έχει αναγνωρίσει την νέα Ουκρανική Εκκλησία) χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Ρώσου Ιεράρχη Ιλαρίωνα, οποίος δήλωσε πως «κληρικοί του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας δεν συμφωνούν με την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας (σ.σ. από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας) και ζητούν να ενταχθούν στους κόλπους της Ρωσικής Εκκλησίας».

«Δεν μιλάμε για μεμονωμένες υποθέσεις, αλλά για μαζικές εκκλήσεις κληρικών από διαφορετικές αφρικανικές χώρες» τόνισε ο ρώσος μητροπολίτης Ιλαρίων.

Στη Συρία

Μετά τα Βαλκάνια η Μόσχα επειδή έχει χρήματα και πολιτική ισχύ παίζει το δικό της παιχνίδι στη Μέση Ανατολή. Στη Συρία κτίζει ναούς, στηρίζει αρχιερείς και συμμετέχει σε όλα τα εκκλησιαστικά πράγματα της χώρας.

Στο πλευρό της Μόσχας και η Ορθόξη Εκκλησία της Πολωνίας

Η Μόσχα έχει κατορθώσει να πάρει με το μέρος της και την Ορθόδοξη Εκκλησία της Πολωνίας. Το Συμβούλιο των Επισκόπων της, συζήτησε το θέμα της Ουκρανίας, οι οποίοι τόνισαν ότι «δεν μπορεί να υπάρξει Ουκρανική αυτοκεφαλία χωρίς τη μετάνοια των σχισματικών» και ότι «η είσοδος των σχισματικών στην Εκκλησία είναι επίθεση κατά της Ευχαριστιακής ενότητας της Εκκλησίας».

Είναι βέβαιο ότι είναι η πρώτη φορά που το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωσταντινούπολης αντιμετωπίζει τέτοιο σοβαρό κίνδυνο. Και όχι αυτή τη φορά από τους Τούρκους, αλλά από την υπερμετρη φιλοδοξία του Ρώσου Πατριάρχη Κύριλλου και τα γεωπολιτικά σχέδια του Κρεμλίνου.

Μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοϊού έχει βοηθήσει το Φανάρι και τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Όταν λήξουν οι περιορισμοί, τότε τα σχέδια της Μόσχας θα μπουν σε εφαρμογή και η σύγκρουση θα είναι το κυρίαρχο θέμα.