“Το δικαίωμα στη γη είναι δικαίωμα στη ζωή. Αλλά πώς να το πεις αυτό στους χιλιάδες πρόσφυγες;”

Η ομάδα Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project, γνωστή για τις συμμετοχικές δράσεις της σε γειτονιές και χώρους μη – θεατρικούς, επιστρέφει στο χώρο του θεάτρου για να παρουσιάσει αυτήν τη φορά ένα σπονδυλωτό project με τον γενικό τίτλο «Σε ποιον ανήκει η γη;».

Μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2022, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, στο θέατρο Σημείο,οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δυο ξεχωριστές, αλλά αλληλένδετες παραστάσεις: Τον “Θάνο Βλέκα” μία διασκευή και σκηνική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Παύλου Καλλιγά, που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1855/56, και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο και τον “Κάτω από Καθαρό Ουρανό” μία σύνθεση κειμένων, ντοκουμέντων και σύγχρονων προφορικών μαρτυριών, με κεντρικό άξονα το ερώτημα: «Σε ποιον ανήκει η γη;».

Με αφετηρία την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως πράξη «απελευθέρωσης εθνικής γης» οι δύο παραστάσεις ανατρέχουν στις απαρχές του ελληνικού κράτους για να αναγνώσουν μέσα από αυτήν την προοπτική τη σύγχρονη πραγματικότητα, θέτοντας στο επίκεντρο το ερώτημα: «Σε ποιον ανήκει η γη;»

Η Παναγιώτα Πανταζή που ανέλαβε τη διασκευή, επεξεργασία και τη σύνθεση κειμένων αναφέρει χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7: “Έμπνευση και αφετηρία του projec «Σε ποιον ανήκει η γη;» είναι το μυθιστόρημα του Παύλου Καλλιγά «Θάνος Βλέκας». Με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, ανατρέξαμε σε αυτό το λησμονημένο κείμενο-ντοκουμέντο, για να περιηγηθούμε στην πραγματικότητα των πρώτων δεκαετιών του νέου ελληνικού κράτους, όπως την αποτυπώνει, μέσα από βαθιά και οξυδερκή παρατήρηση, ο Καλλιγάς.

Έτσι, το πρώτο μέρος του project, η παράσταση «Θάνος Βλέκας», παρακολουθεί, σ’ ένα ντόμινο επεισοδίων, τις περιπέτειες του ομώνυμου ήρωα, που γίνεται θύμα των καλών του προθέσεων και των κακώς κειμένων της εποχής του: ανοργάνωτη διοίκηση, στρεβλή στρατιωτική πολιτική, συναλλαγές των ληστών με το επίσημο κράτος, πολιτική συναλλαγή και διαφθορά, δυσλειτουργία της δικαιοσύνης και του σωφρονιστικού συστήματος…

Κεντρική θέση στον «Θάνο Βλέκα» έχει το ζήτημα της γης – δεν είναι τυχαίο ότι ο κεντρικός ήρωας είναι ένας γεωργός, «δεμένος» με τη γη. Ένα μεγάλο μέρος του μυθιστορήματος αφιερώνεται στο αγροτικό ζήτημα και την τραγική κατάσταση των γεωργών, μέσα από την ιστορία των κατοίκων του χωριού Τριβές, οι οποίοι προσπαθούν μάταια να γίνουν κύριοι της γης που καλλιεργούν από αιώνες. Στο δεύτερο μέρος του project, με τίτλο «Κάτω από Καθαρό Ουρανό», η περιπέτεια των κατοίκων του χωριού Τριβές δίνει το έναυσμα για μια αναδρομή στο καθεστώς της γαιοκτησίας στην Ελλάδα, και για ένα άλμα στο σήμερα: τι διακυβεύεται ως προς τη γη στις σύγχρονες Τριβές;

Οι παραστάσεις «Θάνος Βλέκας» και «Κάτω από Καθαρό Ουρανό» παρουσιάζονται σε μια ενιαία θεατρική βραδιά, ενώ το project ολοκληρώνεται με μια σειρά από ομιλίες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται κάθε φορά πριν από την πρώτη παράσταση, και κατά τις οποίες προσκεκλημένοι της Ομάδας από διαφορετικούς χώρους (ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό, ακτιβιστικό, επιχειρηματικό κλπ), θα προσεγγίζουν το ερώτημα «Σε ποιον ανήκει η γη;», ο καθένας από τη δική του σκοπιά, αναδεικνύοντας διαφορετικές «όψεις» της γης: η γη ως ιστορία, ως φαντασιακή κατασκευή, ως κοινότητα, ως εμπόρευμα, ως πολιτική, ως οικολογία…

Ο Γιώργος Σαχίνης εξηγεί πώς επικοινωνούν τα δύο αυτά κείμενα μεταξύ τους: “Στο έργο “Θάνος Βλέκας” ένας γεωργός, που η μόνη του έγνοια είναι να φροντίζει τη γη, ακόμα και αν δεν του ανήκει, περιδινείται κωμικοτραγικά σε μια περιπέτεια που του επιβάλλει το χάος οργάνωσης του ελληνικού κράτους, που δεν του επιτρέπει να ριζώσει πουθενά, ούτε στο κομμάτι της ελεύθερης Ελλάδας ούτε «στο Τούρκικο». Στο έργο “Κάτω από το Καθαρό Ουρανό” ιστορίες γύρω από το ρίζωμα στη γη, μας ταξιδεύουν από το 1850 στην σύγχρονη Ελλάδα. Εδώ ο τόπος μένει ο ίδιος, η Αρκαδία, και αλλάζει ο χρόνος. Το έργο καταλήγει με σύγχρονες διηγήσεις από την περιοχή, που αναδεικνύουν τη σημερινή σχέση με την αγροτική γη στην επαρχία. Ο “Θάνος Βλέκας” του Παύλου Καλλιγά, ένα έργο μυθοπλασίας, αποτελεί ακτινογραφία του ελαττωματικού συστήματος διαχείρισης της γης των απαρχών του ελληνικού κράτους σε τέτοιο βαθμό που βάζοντας το δίπλα δίπλα με πραγματικές σύγχρονες μαρτυρίες γύρω από το θέμα της ιδιοκτησίας της γης σήμερα, παίρνει κανείς μια ενιαία αφήγηση της εξέλιξης στο ζήτημα. Ο συνδυασμός των δύο έργων δημιουργεί μια πορεία από έξω προς τα μέσα: Στην αρχή ψυχαγωγούμαστε με μια έντονα θεατρική απόδοση μιας ιστορίας 200 χρόνων. Στο τέλος συμμετέχουμε στην αναρώτηση του τί συμβαίνει σήμερα στο ίδιο ζήτημα και στην ανακάλυψη της απάντησης μέσα από ιστορίες συνανθρώπων μας”.

Πού όμως συναντά το θέατρο το ντοκιμαντέρ στην παράσταση; “Η Παναγιώτα Πανταζή αναφέρει πως συνολικά το project «Σε ποιον ανήκει η γη;» αποτελεί έναν συνδυασμό μυθοπλασίας και έρευνας. Το δεύτερο μέρος του, η παράσταση «Κάτω από Καθαρό Ουρανό», βασίζεται σε μεγάλο μέρος σε ιστορική αλλά και σε σύγχρονη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τις ερευνήτριες της ομάδας Μεταξία Μαρκάκη και Ειρήνη Ηλιοπούλου στην περιοχή της Κάτω Γορτυνίας (εκεί όπου τοποθετήσαμε τις «σύγχρονες Τριβές»). Η παράσταση συναντά το ντοκιμαντέρ στο βαθμό που ενσωματώνει τα στοιχεία της έρευνας είτε επεξεργασμένα, είτε ως αυτούσια ντοκουμέντα και μαρτυρίες”.

Ο Γιώργος Σαχίνης μάς εξηγεί πώς συνομιλεί η παράσταση αυτή με το σήμερα λέγοντας “200 χρόνια μακριά τοποθετείται η ιστορία του Θάνου Βλέκα, 200 χλμ μακριά από το Αθηναϊκό κοινό τοποθετούνται οι σύγχρονες μαρτυρίες ανθρώπων της Αρκαδίας στο έργο “Κάτω από Καθαρό Ουρανό”. Μικραίνουμε τις αποστάσεις αυτές, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε τη σχέση με τη γη. Η παράσταση “Θάνος Βλέκας” μιλά στις στιγμές του εαυτού μας σε σύνδεση με τη γη, με το χώμα, που για τους ανθρώπους της Αθήνας κατά κανόνα δεν είναι πολλές. Η δίνη της ζωής του Θάνου και η προκρούστεια σχέση του με συστήματα εξουσίας δεν μας ξενίζουν, συντονιζόμαστε με την επιθυμία του να φροντίζει ένα κομμάτι γης που να του ανήκει, και να του δίνει αυτά που χρειάζεται.

Από αυτό το σημείο κοινής αφετηρίας το “Κάτω από τον Καθαρό Ουρανό” εμβαθύνει στη σχέση με την αγροτική γη στην Ελλάδα, προσεγγίζοντας διαχρονικά το θέμα της ιδιοκτησίας της. Τώρα που όλο και εξαπλώνεται η “ποίηση ακίνητης περιουσίας” (“real estate poetry”) όπως την αποκαλεί η Marija Maric, δηλαδή η παρουσίαση της γης ως προϊόν μελλοντικής «ανάπτυξης» περισσότερο από σημερινός χώρος ζωής, έχει σημασία να κατανοήσουμε περισσότερο τη σχέση μας με τη γη. Εστιάζουμε στην ύπαιθρο γιατί εκεί υπάρχει σήμερα γη παρατημένη, εγκαταλειμμένη, εκεί θα δει κανείς εμφανέστερα τις ουρές του οργανωτικού χάους που ξεκίνησε 200 χρόνια πριν, εκεί υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα συνδέονται με το χώμα στην καθημερινότητά τους. Αυτή η σύνδεση με το χώμα μοιάζει η ουσία, στο “μη παρέκει” της διάστασής μας από το φυσικό περιβάλλον”.

Ποια είναι η σημασία της γης για εσάς και τελικά σε ποιον ανήκει; ”Παρόλα τα φανερά και αφανή τείχη, τα κάθε είδους σύνορα και όρια που κατατέμνουν την επιφάνειά της, παρόλες τις αιματηρές συγκρούσεις χιλιάδες χρόνια τώρα για τον έλεγχο του πλούτου της, παρόλο το συνδυασμό ισχύος και απληστίας που παραμορφώνει το ανάγλυφο και το υπέδαφός της, το ερώτημα «σε ποιον ανήκει η γη;» ακούγεται παράλογο. Αν το καλοσκεφτούμε, μάλλον εμείς της ανήκουμε. Χους ει… Η γη είναι ζωή. Το δικαίωμα στη γη είναι δικαίωμα στη ζωή. Αλλά πώς να το πεις αυτό στους χιλιάδες πρόσφυγες που δεν έχουν στην κυριολεξία τόπο να σταθούν; Ας πούμε, λοιπόν, ως ευχή, ότι η γη (θα έπρεπε να) ανήκει σε όλους και όλα όσα την κατοικούν με μέτρο και με οικονομία, σύμφωνα με το πνεύμα του τόπου. Και με δικαιοσύνη” καταλήγει η Παναγιώτα Πανταζή.

Παράλληλα με τις παραστάσεις, θα πραγματοποιηθεί μια σειρά σύντομων ομιλιών, κατά τις οποίες προσκεκλημένοι της Ομάδας από διαφορετικούς χώρους (ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό, ακτιβιστικό, επιχειρηματικό κλπ), θα προσεγγίσουν το ερώτημα «Σε ποιον ανήκει η γη;», ο καθένας από τη δική του ιδιαίτερη σκοπιά. Οι σύντομες αυτές (διάρκειας 20΄) ομιλίες θα πραγματοποιούνται στον χώρο του θεάτρου πριν από την έναρξη της πρώτης παράστασης, ενώ θα παρουσιάζονται και στο διαδίκτυο μέσω live-streaming στη σελίδα youtube του UrbanDig Project.

Δείτε το πρόγραμμα των ομιλιών στη σελίδα: www.urbandigproject.org

Οι παραπάνω δράσεις εγκαινιάζουν το νέο UrbanDig Project της Ομάδας με τίτλο «Σε ποιον ανήκει η γη» γύρω από θέματα συμμετοχικότητας των πολιτών στην διαχείριση του χώρου και των περιβαλλοντικών / πολιτιστικών πόρων της περιοχής όπου ζουν.

Συντελεστές: Διασκευή, επεξεργασία & σύνθεση κειμένων: Παναγιώτα Πανταζή /Σκηνοθέτης: Γιώργος Σαχίνης/Χορογράφος: Ειρήνη Αλεξίου /Μουσικός συνθέτης: Θάνος Κοσμίδης /Σκηνογράφος / Ενδυματολόγος: Άννα Μαγουλιώτη/Σχεδιάστρια Φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα/Βοηθός σχεδιάστριας φωτισμών: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου /Βίντεο: Αγγελική Μπόζου/Φωτογραφίες: Μαρία Τούλτσα/Ερευνητές (“Κάτω από Καθαρό Ουρανό”) – οργάνωση ομιλιών: Ειρήνη Ηλιοπούλου, Μεταξία Μαρκάκη /Οργάνωση Παραγωγής: Στέλλα Ράπτη/ Ερμηνεύουν:Γιώργος Φριντζήλας, Γρηγόρης Μπαλλάς, Γιάννης Ασκάρογλου

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Παραστάσεις: 23 Δεκεμβρίου και μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2022, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή/‘Ωρες παραστάσεων: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ & ΣΑΒΒΑΤΟ: Ομιλίες: Ώρα έναρξης 20:00/Θάνος Βλέκας: Ώρα έναρξης 20:45 (50΄)/«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»:Ώρα έναρξης 21:45 (40΄)/ΚΥΡΙΑΚΗ: Ομιλίες:Ώρα έναρξης 19:00/Θάνος Βλέκας: Ώρα έναρξης 19:45 (50΄)/«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»:Ώρα έναρξης 20:45 (40΄)

Τιμές εισιτηρίων: 1 παράσταση:10 ευρώ κανονικό, 8 ευρώ μειωμένο /2 παραστάσεις:15 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ μειωμένο/ Θέατρο ΣΗΜΕΙΟ: Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα, 2109229579/Προπώληση: viva.gr

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις