Πολ Γλάστρις: Ισχυροί στρατιωτικοί, οικονομικοί και πολιτικοί δεσμοί Ελλάδας – ΗΠΑ

Ο ομογενής Πολ Γλάστρις (Paul Glastris) είναι από τους λίγους που γνωρίζουν καλά πως λειτουργεί η αμερικανική πολιτική σκηνή και μάλιστα εκ των έσω, αφού διετέλεσε λογογράφος του προέδρου Μπιλ Κλίντον από το Σεπτέμβριο του 1998 έως και το τέλος της προεδρίας του στις αρχές του 2001. Μετέπειτα είναι διευθυντής του Washington Monthly και πολιτικός αρθρογράφος. Κάποιοι ίσως καταλάβουν καλύτερα σε ποιον άνθρωπο αναφερόμαστε αφού δώσουμε ακόμη ένα στοιχείο για εκείνον. Ήταν ο άνθρωπος λοιπόν που ως ο μοναδικός Ελληνοαμερικανός μεταξύ των λογογράφων του προέδρου Κλίντον κλήθηκε να γράψει το λόγο που θα εκφωνούσε ο Αμερικανός Πρόεδρος κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα. Έτσι, είχε έρθει αντιμέτωπος μέσω του κομβικού ρόλου του, με την ένταση που υπήρχε εκείνη την περίοδο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και γενικότερα στην περιοχή των Βαλκανίων.

“Ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο είχε λήξει μόλις έξι μήνες νωρίτερα και στην Ελλάδα επικρατούσε ακόμη εκνευρισμός. Εκείνο το καλοκαίρι είχε γίνει η αρχή της λεγόμενης «διπλωματίας των σεισμών» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μετά την εκδήλωση καταστροφικών σεισμών και στις δύο χώρες. Ύστερα από δεκαετίες έντασης, το διπλωματικό άνοιγμα υποσχόταν καλυτέρευση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, ωστόσο τίποτα δεν ήταν προκαθορισμένο. Μόλις τρία χρόνια νωρίτερα οι στρατοί Ελλάδας και Τουρκίας είχαν σχεδόν συγκρουστεί εξαιτίας μιας ακατοίκητης νησίδας του Αιγαίου και είχε αναγκαστεί να παρέμβει ο ίδιος ο κ. Κλίντον ώστε να αποκλιμακωθεί η ένταση” θυμάται ο Γλάστρις σε παλαιότερο άρθρο του στον ελληνικό Τύπο για εκείνες τις μέρες.

Τα χρόνια πέρασαν, οι σχέσεις των ΗΠΑ, της Ελλάδας και της Τουρκίας έχουν περάσει από πολλά στάδια, άλλοτε πιο θετικά άλλοτε πιο αρνητικά και ο Κλίντον δεν είναι πια ο τελευταίος Πρόεδρος που πάτησε στην Αθήνα, αφού ο Μπαράκ Ομπάμα σε μία κίνηση υψηλού συμβολισμού διάλεξε στο τελευταίο ταξίδι του ως Πρόεδρος των ΗΠΑ στο εξωτερικό να αδράξει την ευκαιρία και να περπατήσει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, ενώ στην ιστορία θα περάσει ο λόγος του από την αίθουσα της Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Πως βλέπει άραγε σήμερα τα πράγματα ο Πολ Γλάστρις; Με την ευκαιρία της παρουσίας του και πάλι στην Ελλάδα ως ένας εκ των ομιλητών στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών θελήσαμε να το μάθουμε.

– Κύριε Γλάστρις, υπάρχουν ορισμένοι που υποστηρίζουν πως οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ βρίσκονται σήμερα στο καλύτερο τους σημείο εδώ και δεκαετίες. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη; Υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ είναι τόσο ισχυρές και με τη λιγότερη ένταση που μπορώ τουλάχιστον να θυμηθώ κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής μου καριέρας. Αυτή η βελτιωμένη σχέση έχει οικοδομηθεί εδώ και αρκετό καιρό – ξεκινώντας αρχικά από τη διακυβέρνηση του Κλίντον, αλλά σίγουρα από τότε που η κυβέρνηση Ομπάμα πήγε να υπερασπιστεί την Ελλάδα έναντι των Ευρωπαϊκών δυνάμεων κατά τη διάρκεια της κρίσης του χρέους. Η Κυβέρνηση Τραμπ έχει διατηρήσει την καλή σχέση και από την πλευρά της η κυβέρνηση Τσίπρα στην Ελλάδα κάνει πράγματα για να την ενισχύσει. Οι δεσμοί μεταξύ των χωρών είναι πολλοί. Στρατιωτικοί, οικονομικοί, πολιτικοί, πολιτιστικοί – και είναι αρκετά ανθεκτικοί αυτή τη στιγμή. Αλλά ένα ή περισσότερα από αυτά τα σκέλη θα μπορούσαν εύκολα να σπάσουν ή να σπάσουν ως αποτέλεσμα μελλοντικών γεγονότων και το γεγονός που με απασχολεί περισσότερο είναι μια επιθετική κίνηση της Τουρκίας που θα οδηγούσε σε στρατιωτικές συγκρούσεις. Ωστόσο, από αυτό που ακούω, αυτή η πιθανότητα δεν είναι αυτή που οι ανώτεροι ηγέτες στο Λευκό Οίκο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν. Αν συμβαίνει, αυτό θα είναι ένα πραγματικό πρόβλημα, γιατί αν η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει φανταστεί και δεν έχει προετοιμαστεί για το χειρότερο – όπως συνέβη και μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου – είναι πιο πιθανό να απαντήσει “ανόητα”. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο βλέπω τα περισσότερα περιθώρια βελτίωσης.

– Πέρα από την πολιτική, είστε άνθρωπος που έχετε μεγάλη εμπειρία στα ΜΜΕ. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε ραγδαία αύξηση της παραπληροφόρησης και των fake news παγκοσμίως που στα χέρια ορισμένων γίνονται εργαλεία ανάδειξης ηγετών ακόμα και στα πιο ισχυρά κράτη του κόσμου; Ο Τύπος πως πρέπει να σταθεί απέναντι σ’ αυτά τα φαινόμενα;

Πρώτον, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ορισμένοι πολιτικοί και πολιτικά κόμματα χαιρετίζουν αυτήν την παραπληροφόρηση και προσπαθούν να την χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους – μάλιστα δημιουργούν περισσότερα fake news – ενώ άλλοι πολιτικοί καταδικάζουν αυτά τα φαινόμενα και εργάζονται για να τα μειώσουν ή και να τα εξαλείψουν αν γίνεται. Επομένως, το πρώτο καθήκον των μέσων ενημέρωσης είναι να τονίζουν με ακρίβεια αυτή τη διαφορά. Δεύτερον, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις συνθήκες που οδήγησαν στην ικανότητα των επιτήδειων να διαδώσουν τα fake news ευρέως και τόσο εύκολα. Δεν ήταν μόνο η εφεύρεση των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά το ότι επιτρέψαμε στους ιστότοπους κοινωνικών μέσων όπως το Facebook να αναπτυχθούν ως μη ρυθμιζόμενα και μη επιτηρούμενα μονοπώλια. Δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να διορθώσουμε το πρόβλημα αν δεν ασχοληθούμε με αυτό το μέρος του προβλήματος.

– Πώς είδαν οι Έλληνες του εξωτερικού την κρίση που βιώσαμε τα τελευταία χρόνια εδώ;

Μπορώ να σας απαντήσω για τους ομογενείς Ελληνοαμερικανούς. Η αίσθηση μου είναι ότι υπήρξε μια στροφή. Αρχικά, λυπάμαι που το λέω αλλά οι περισσότεροι Ελληνοαμερικανοί που γνωρίζω δεν ήταν πολύ συμπονετικοί. Θεωρούσαν ότι η κρίση οφείλεται κυρίως στην αλλοτρίωση της Ελλάδας και ίσως η κρίση ήταν ένα απαραίτητο κίνητρο μεταρρυθμίσεις από την κυβέρνηση ώστε να καταστεί η χώρα πιο φιλική προς την οικονομική ανάπτυξη. Θυμηθείτε, πολλοί από αυτούς έχουν προσπαθήσει όλα αυτά τα χρόνια να κάνουν επενδύσεις στην Ελλάδα – να ανοίξουν επιχειρήσεις, να αγοράσουν ακίνητα κ.λπ. – και να είχαν εφιαλτικές εμπειρίες. Αλλά καθώς η κρίση προχώρησε, νομίζω ότι οι Έλληνες- Αμερικανοί γενικά γνώρισαν περισσότερα για τη συμφωνία που προσέφεραν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στην Ελλάδα και τα υπερβολικά δεινά που προκάλεσε η κρίση στον ελληνικό λαό. Σήμερα πιστεύω ότι οι Ελληνοαμερικανοί αισθάνονται υπερήφανοι για το πώς η Ελλάδα έχει ξεπεράσει αυτήν την πολύ δύσκολη περίοδο – όχι μόνο να μένει στην Ευρώπη και να κάνει εσωτερικές μεταρρυθμίσεις αλλά να φροντίσει γενναιόδωρα τους πρόσφυγες.

– Γράψετε την ομιλία του Μπιλ Κλίντον το 1999 στην Αθήνα. Στο υποθετικό σενάριο ότι αυτή η επίσκεψη γινόταν με τις σημερινές συγκυρίες, πώς θα ξεκινούσατε την ομιλία του;

Σε οποιαδήποτε ομιλία, είναι πάντα καλό να κολακεύετε το κοινό εάν μπορείτε να το κάνετε ειλικρινά. Επομένως, ένα από τα πράγματα στα οποία θα επικεντρωνόμουν είναι το γεγονός ότι τόσο η Ελλάδα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί σοβαρές οικονομικά “σκαμπανεβάσματα” –εν μέρει λόγω δικών τους χειρισμών- και έχουν δοκιμαστεί από την παράνομη μετανάστευση. Και στις δύο περιπτώσεις (οικονομία-μετανάστευση) η Ελλάδα βρέθηκε στη χειρότερη μοίρα και στην δεύτερη η Ελλάδα ενήργησε πολύ πιο γενναιόδωρα. Θα ήθελα ίσως να άρχιζα την ομιλία και με μια προβλέψιμη αλλά ακαταμάχητη παρατήρηση ότι για χιλιετίες οι άνθρωποι έρχονται εδώ στους Δελφούς για να μάθουν τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον και γι’ αυτό είμαστε όλοι εδώ.

– Τελικά τι θα κάνετε εσείς στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών;

Περισσότερο θα απευθύνω ερωτήματα, παρά θα μιλάω ο ίδιος, και νομίζω ότι θα “κλέψω” μερικά από τα δικά σας!

Οικονομικό Φόρουμ Δελφών

Το 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που φέτος διεξάγεται στις 28 Φεβρουαρίου – 3 Μαρτίου στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών, πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου και την υποστήριξη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Δελφών.

Στόχος του είναι να καταγράψει τις παγκόσμιες τάσεις στην πολιτική, την οικονομία και την επιχειρηματικότητα, να αξιολογήσει τις επιπτώσεις τους και να σκιαγραφήσει ένα νέο ρεαλιστικό πλαίσιο στόχων και δράσεων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Θα επικεντρωθεί επίσης, στην ανάγκη της Ελλάδας για δομικές μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη στρατηγικών που θα οδηγήσουν σε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο διακυβέρνησης.

Μεταξύ άλλων, στόχος του είναι να λειτουργήσει ως καταλύτης για έναν ειλικρινή, αποδοτικό διάλογο, ο οποίος θα ενεργοποιήσει το διανοητικό κεφάλαιο εντός και εκτός της χώρας, θα μετατρέψει την γνώση σε καινοτόμες και εξωστρεφείς δραστηριότητες και θα συμβάλλει στην ενδυνάμωση της Ελλάδας στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι.