Ελληνοτουρκικά: Γιατί η Γερμανία θέλει να έχει καταλυτικό ρόλο

Οι «διερευνητικές επαφές» με την Τουρκία που έχει αναγγείλει σε όλες τις τελευταίες συνεντεύξεις του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, θα είναι το επόμενο στάδιο στα ελληνοτουρκικά μετά την κρίση με την τουρκική NAVTEX που έληξε δίχως περεταίρω επιπλοκές. Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι τις επόμενες εβδομάδες θα είναι εντελώς διαφορετικό το τοπίο στα ελληνοτουρκικά με καθοριστικό τον ρόλο της Γερμανίας.

Η μέχρι τώρα δραστηριότητα της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής αλλά και το περίφημο δημοσίευμα της εφημερίδας Bild περί παρέμβασης κατά την διάρκεια της τελευταίας κρίσης δείχνει το εξής: Το Βερολίνο όχι απλά θέλει να εμπλακεί ενεργητικά στο ελληνοτουρκικό ζήτημα, αλλά να παίξει άμεσο και καθοριστικό ρόλο με απτά αποτελέσματα. Κι έχει τους λόγους του γι αυτό.

Γιατί «μπαίνει δυνατά» η Γερμανία

Οι βασικοί λόγοι που η Γερμανία αποδεικνύεται η πλέον «κινητική» στα ζητήματα που σχετίζονται με τις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας είναι αθροιστικά 4 και λειτουργούν συμπληρωματικά μεταξύ τους:

• Η «ειδική σχέση» που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ της Γερμανίας και της Τουρκίας, βασισμένη στα οικονομικά δεδομένα. Η Τουρκία απορροφά σχεδόν το 8% των γερμανικών επενδύσεων στο εξωτερικό, ενώ κοντά στα 40 δις κατ’ έτος φθάνει ο κύκλος εργασιών των τουρκικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Γερμανία. Υπάρχει δηλαδή σημαντική ταύτιση οικονομικών συμφερόντων.
• Με βάση το προαναφερθέν δεδομένο η Γερμανία είναι προφανές ότι επιθυμεί ή ίδια να «οδηγεί» και να διαμορφώνει το επίπεδο των σχέσεων Τουρκίας – Ε.Ε. Ιδίως τώρα, σε μία περίοδο που η ένταση στις σχέσεις Γαλλίας και Τουρκίας είναι μεγάλη και διαμορφώνεται ένας αντίθετος πόλος εντός της Ευρώπης. Έτσι το Βερολίνο θα εκμεταλλευθεί την προεδρία του ώστε να «χαλαρώσει» τα πράγματα και να μην διαταραχθούν οι ισορροπίες.
• Η Γερμανία επιθυμεί να εξελιχθούν με βάση τις δικές της αντιλήψεις οι εξελίξεις στο προσφυγικό ζήτημα. Αυτό είναι θέμα που σαφώς «περνάει» από την σχέση του Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται ότι η Γερμανίας= θέλει να επαναλάβει αυτό που έκανε το 2016 με την Κοινή Δήλωση Ευρώπης – Τουρκίας για το προσφυγικό και να καθορίζει το περιεχόμενο της συμφωνίας.
• Η χρόνική συγκυρία είναι απολύτως ευνοϊκή ώστε η Γερμανία να παίξει ηγεμονικό ρόλο λόγω των εξελίξεων στις ΗΠΑ. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική, αν και δεν είναι αδιάφορη στις εξελίξεις, προφανώς αναμένει τις εκλογές που θα αναδείξουν τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου και έως τότε αν και θα αναμιγνύεται στα πράγματα δεν μπορεί να διαμορφώσει μακρόπνοα δεδομένα. Η Γερμανία όμως μπορεί και δείχνει διατεθειμένη να εκμεταλλευθεί το πλεονέκτημα.

Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι η Γερμανία θα «πάρει το μέρος της Τουρκίας», αφού διαθέτει δυναμική σχέση και με την ελληνική πλευρά. Δείχνει όμως διατεθειμένη να διαμορφώσει τις συνθήκες διμερούς διαλόγους σε σύντομο μάλιστα χρονικό διάστημα ώστε η δική της επιδιαιτησία και όχι άλλη να σφραγίσει τις εξελίξεις.

Σκέψεις κι αντιδράσεις στην Ελλάδα

Από ελληνικής πλευράς, είναι σαφές ότι επιχειρείται αναβάθμιση των σχέσεων Αθήνας και Βερολίνο, κάτι που έχει φανεί εδώ και καιρό και σε συμβολικό επίπεδο (επισκέψεις αξιωματούχων, αναβάθμιση εμπορικών σχέσεων, επιχείρηση διαμόρφωσης κοινών θέσεων στο προσφυγικο».

Η Ελλάδα θέλει να «είναι στο παιχνίδι» όσον αφορά τις διεθνείς διασκέψεις και τις επαφές και αυτό τον σκοπό εξυπηρετούν και οι άτυπες συναντήσεις ανάμεσα σε Ελλάδα – Τουρκία – Γερμανία σε επίπεδο υπηρεσιακών παραγόντων όπως αυτή που έγινε πρόσφατα στο Βερολίνο. Ταυτοχρόνως όμως αναζητά και τις αμερικανικές εγγυήσεις, ενώ υπερασπίζεται τον αναβαθμισμένο ρόλο της Γαλλίας στην Μεσόγειο ως εχέγγυα για τον έλεγχο της τουρκικής προκλητικότητας.

Χαρακτηριστική ως προς τις ισορροπίες αυτές ήταν και η απάντηση που έδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτεριών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης όταν ρωτήθηκε για τον γερμανικό ρόλο σε συνέντευξή του ανέδειξε και τον ρόλο της Γαλλίας. Όπως δήλωσε «η Γερμανία, ως Προεδρεύουσα χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει κάθε λόγο να μη θέλει να υπάρχουν εντάσεις στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Δεν είναι όμως μόνο η Γερμανία. Αυστηρά μηνύματα προς την Τουρκία, εστάλησαν και από άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, από τον ίδιο μάλιστα τον Πρόεδρο Μακρόν. Το μήνυμά του δε στα ελληνικά, ήταν ιστορικής και βαρύνουσας σημασίας».

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η Νέα Δημοκρατία έχει και εσωτερικά εμπόδια για «τολμηρές» εξελίξεις στις διμερείς επαφές Ελλάδας – Τουρκίας αφού η «σαμαρική» πτέρυγα μιλά ευθέως για παγίδα και «φινλανδοποιηση» των διμερών διαφορών. Μάλιστα ενδεικτική είναι η διάθεση κάποιων στελεχών της Ν.Δ όπως ο Σταύρος Καλαφάτης, γραμματέας της Κ.Ο να «γεφυρώσουν» της απόψεις. Όπως δήλωσε η Τουρκία «θα είναι καλοδεχούμενη στο τραπέζι του διαλόγου. Φτάνει να αφήσει στην άκρη τη μάσκα του πειρατή (σ,σ όρος που χρησιμοποιεί ο Αντ.Σαμαράς) και να προσέλθει με ένα και μόνο χαρτί -το Διεθνές Δίκαιο- για τη μια και μόνη εκκρεμότητα, την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών». Σημείωσε μάλιστα ότι «δεν υπάρχει και δεν μπαίνει σε κανένα διάλογο θέμα αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου».

Ιδιαίτερα επιφυλακτική είναι και η αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝ.ΑΛ έχουν απευθύνει δεκάδες προειδοποιήσεις σχετικά με το ότι ο όποιος διάλογος δεν μπορεί να επεκταθεί πέραν της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, ενώ το ΚΚΕ μιλά για απώλεια του ελέγχου στο Αιγαίο μέσω ΝΑΤΟικών συμφωνιών.