Το Τατόι, η αξιοποίηση κι ένα ταξίδι για εθιμοτυπικούς λόγους

Στη Σκωτία ταξίδεψε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προκειμένου να συναντηθεί με τον πρίγκιπα της Ουαλίας, Κάρολο, στο επιβλητικό παλάτι Dumfries House.

Ο Πρωθυπουργός ξεναγήθηκε και φιλοξενήθηκε στο ιστορικό κτήμα και τα κτίρια του 18ου αιώνα που διαχειρίζεται το Ίδρυμα του Πρίγκιπα της Ουαλίας με τη μορφή κοινωνικής προσφοράς.

Το ταξίδι του πρωθυπουργού προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ να σημειώνει ότι “Ο κ. Μητσοτάκης καλό θα ήταν να αντιληφθεί ότι πρέπει να ενεργεί, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ως εκλεγμένος πρωθυπουργός και όχι ως αυλάρχης των Γλύξμπουργκ.

Συνιστά δε μέγιστη προσβολή προς τους πολίτες την ώρα που τα ελληνικά νοικοκυριά δοκιμάζονται από την ακρίβεια, λόγω της ανεπάρκειας του και της ασυλίας που παρέχει στην αισχροκέρδεια, να ταξιδεύει στην Σκωτία για να αποκτήσει τεχνογνωσία στην αξιοποίηση… βασιλικών κτημάτων.

Το Τατόι αποτελεί κτήμα του ελληνικού λαού που πλήρωσε γι’ αυτό τον λόγο αδρά αποζημίωση στην τέως βασιλική οικογένεια, η οποία-ως γνωστόν- είχε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ελλάδας.

Το νέο “unfair” της οικογένειας Μητσοτάκη δεν θα μείνει αναπάντητο από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες όποτε τολμήσει να στήσει κάλπες”.

Το ΚΚΕ, από την πλευρά του σημείωσε ότι “αν ο κύριος Μητσοτάκης ήθελε πραγματικά ιδέες για το κτήμα Τατοΐου, δεν ήταν ανάγκη να τις αναζητήσει στη Σκωτία και σε συναντήσεις με πρίγκιπεςς. Θα μπορούσε να τις βρει (σ.σ. ιδέες) στις προτάσεις των κατοίκων και των μαζικών φορέων της περιοχής, που εδώ και χρόνια διεκδικούν την αξιοποίηση του κτήματος προς όφελος του λαού όλου του Λεκανοπεδίου, μαζί με την αποκατάσταση και προστασία του παρακείμενου δάσους. Όλα τα άλλα παραπέμπουν σε επιχειρηματική εκμετάλλευση – με όποια ‘βιτρίνα’ κι αν εμφανιστεί – και αξιοποίηση για ‘λίγους και εκλεκτούς’, μακριά από τις λαϊκές ανάγκες, κάτι που ουσιαστικά επιβεβαίωσε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σήμερα, παρουσιάζοντας το σχετικό σχέδιο”.

Τι συζητήθηκε στη Σκωτία

Κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη -Κάρολου συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, ο τρόπος αξιοποίησης των κτημάτων του Τατοΐου και η δυνατότητα άντλησης ιδεών από τον τρόπο που έχει αναπτυχθεί και λειτουργεί το Dumfries House.

Ο Κάρολος, είχε επισκεφθεί με τη σύζυγό του Καμίλα την Ελλάδα στις 25 Μαρτίου του 2021 για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Τότε, είχε επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον για την τύχη των πρώην βασιλικών ανακτόρων και κτημάτων στο Τατόι και μάλιστα είχε ζητήσει να ενημερωθεί για το σχέδιο ανάπλασης και αξιοποίησης τους. Το ενδιαφέρον του αυτό μάλιστα, όσοι τον γνωρίζουν καλύτερα, υποστηρίζουν πως έχει και ένα συναισθηματικό υπόβαθρο, καθώς εκεί βρίσκεται θαμμένος και ο παππούς του και σε συζητήσεις που είχε και στο παρελθόν με μέλη του Σωματείου των Φίλων του Κτήματος Τατοΐου είχε μοιραστεί μαζί τους την αγωνία του για το μέλλον του κτήματος.

Ωστόσο, επακολούθησαν οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2021 που κατέκαψαν το κτήμα και τον ιστορικό του πυρήνα.

Το πρωθυπουργικό ταξίδι και η συνάντηση με τον Κάρολο είχε ουσία τη συγκεκριμένη στιγμή;

Όχι, αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Καταρχάς από πέρσι έχουμε στα χέρια μας τη μελέτη βιωσιμότητας του κτήματος Τατοΐου, μία μελέτη που κατά τη διάρκεια του ρεπορτάζ μας μάθαμε πως ήδη συμπλέει και ακολουθεί το παράδειγμα της αξιοποίησης και της λειτουργίας του Dumfries House! Πιο συγκεκριμένα, ο Βασίλειος Κουτσαβλής, Πρόεδρος του Σωματείου των Φίλων του Κτήματος Τατοΐου διευκρινίζει στο NEWS 24/7 πως “η φιλοσοφία της μελέτης βιωσιμότητας του Κτήματος Τατοϊου κατά το 80-90% συμβαδίζει με το σχέδιο του Dumfries House”.

Αλλά ακόμη και αν το πρωθυπουργικό-βασιλικό brainstorming αποβεί γόνιμο και “βγάλει” και νέους καρπούς, η υπάρχουσα μελέτη αυτή βιωσιμότητας είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει. Δεν έχει βέβαια φτάσει ακόμη σε επίπεδο νομοπαρασκευαστικό – αν γίνει ακόμη προεδρικό διάταγμα θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αλλάξει κάτι, καθώς τότε θα εμπλακεί και το Συμβούλιο της Επικρατείας- αλλά αυτή τη στιγμή μπορούν να γίνουν ελάχιστες τροποποιήσεις και σίγουρα όχι κάτι που να αλλάζει ριζικά τη φιλοσοφία της μελέτης. Σημειώστε, επίσης, πως για τις χρήσεις των ιστορικών κτιρίων έχει ήδη γνωμοδοτήσει το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και το θέμα αυτό έχει κλείσει.

Άρα, το ταξίδι αυτό θα είχε νόημα αν γινόταν κάποια χρόνια πριν. Τώρα είναι καθαρά εθιμοτυπικό και ο πρωθυπουργός αυτά που θα δει και θα ακούσει είναι ό,τι περίπου περιγράφεται στη μελέτη βιωσιμότητας. Δεν υπάρχει καμία μαγική λύση που θα προταθεί από τον Πρίγκιπα Κάρολο στον Πρωθυπουργό αυτή τη στιγμή και σίγουρα δε θα αλλαξει ο ρους των γεγονότων αξιοποίησης και αποκατάστασης που προβλέπει η μελέτη αυτή.

Το Dumfries House είναι το παράδειγμα, αλλά δεν είναι το μόνο…

Το κτήμα αυτό έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για το πώς το έσωσε ο Κάρολος τη στιγμή που έβγαινε σε πλειστηριασμό. Το 2007 το φιλανθρωπικό του ίδρυμα The Prince’s Foundation αγόρασε το Dumfries House, το οποίο βρίσκεται μέσα σε μια έκταση 2.000 στρεμμάτων. Η αξιοποίησή του ήταν κυριολεκτικά σωτήρια για την περιοχή που είχε “χτυπηθεί” από την έντονη έντονη αποβιομηχάνιση και πιο συγκεκριμένα από την κατάρρευση της βιομηχανίας εξόρυξης άνθρακα. Η περιοχή είχε ερημώσει, ενώ με την λειτουργία του Dumfries House πολύς κόσμος πλέον έχει μια δουλειά εκεί και έχει επιστρέψει στην περιοχή.

Ο κ. Κουτσαβλής είχε επισκεφθεί το συγκεκριμένο κτήμα από το 2019 και αναφέρει στο NEWS 24/7: “Το Dumfries House είναι ένα κτήμα που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για το Τατόι, αλλά όχι το μόνο. Ο Σύλλογος Φίλων Τατοΐου είχε προκρίνει και το κτήμα Chatsworth, ένα άλλο κτήμα που δεν ανήκει στον Κάρολο, αλλά σε μια άλλη αριστοκρατική οικογένεια της Αγγλίας, την οικογένεια Cavendish. Πρόκειται μάλιστα για το μεγαλύτερο κτήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτά είναι τα δύο κτήματα που θα μπορούσε να στηριχτεί το σχέδιο αποκατάστασης και επαναλειτουργίας του Τατοΐου.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το Dumfries House δεν είναι ένας χώρος εστέτ που πηγαίνουν μόνο οι ανώτερες κοινωνικά τάξεις. Είναι ένας χώρος που μπορούν να τον χαρούν όλοι και ένας χώρος που αυτοχρηματοδοτείται. Έχει κτίρια βοηθητικά, ξενοδοχεία, εστιατόρια και άλλες χρήσεις που του αποφέρουν έσοδα και του επιτρέπουν να αυτοσυντηρείται.” σημειώνει ο κ. Κουτσαβλής.

Ο χρυσός… συνδυασμός και το κλείσιμο ματιού στους ιδιώτες

Αυτός ο συνδυασμός του δημοσίου χαρακτήρα και της αυτοσυντήρησης πρέπει να επιτευχθεί στο Τατόι. Να παράγει τα έσοδα για να αυτοσυντηρείται. Ένα κτήμα 42.000 στρεμμάτων με το επιπλέον κουσούρι πως πια είναι καμένο, πώς θα συντηρηθεί;

“Το Δημόσιο αν νομίζει πως δεν μπορεί να το χρηματοδοτεί πρέπει να στήσει έναν μηχανισμό αυτοχρηματοδότησης. Και εδώ έγκειται το θέμα του ποιος θα διαχειριστεί όλα αυτά τα πράγματα. Δηλαδή, καλό το ταξίδι του Πρωθυπουργού στη Σκωτία. Ιδανικά όμως, αν υπήρχε ένας φορέας διαχείρισης του κτήματος Τατοΐου, αυτός που θα επισκεπτόταν τον Κάρολο θα ήταν ο Πρόεδρος του Φορέα και όχι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας” αναφέρει ο κ. Κουτσαβλής.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, ανέφερε το πρωί της Τρίτης 26/4 στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, ότι αναφορικά με το κτήμα Τατοΐου, το Δημόσιο «αποκαθιστά και διαχειρίζεται 32 κτίρια, ενώ προς αξιοποίηση σε ιδιώτες-επενδυτές θα δοθούν 22 κτίρια». Παράλληλα ανέφερε ότι ετοιμάζεται η σύσταση Εταιρείας Ειδικού Σκοπού για να βγάλει τις προκηρύξεις για τους ιδιώτες, ενώ μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων και των έργων, που υλοποιεί το Δημόσιο εντός του κτήματος, η εταιρεία Ειδικού Σκοπού θα μετεξελιχθεί σε Φορέα Διαχείρισης του Τατοΐου υπό μορφή ΝΠΙΔ «με τη συμμετοχή στην Διοίκησή του εκπροσώπων του Δημοσίου, της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και ιδιωτών».

Στόχος δεν είναι το Τατόι να γίνει πόλος έλξης των εχόντων, αλλά όλου του κόσμου…

Ένας “χρυσός” συνδυασμός δημοσίου και αυτοχρημαδότησης του κτήματος είναι η λογική αξιοποίησης του κτήματος και όχι μία βάρβαρη εμπορική εκμετάλλευσή του από ιδιώτες ούτε μία “επιχείρηση” που να απευθύνεται στην εστέτ κοινωνία. Θα γίνει ωστόσο κάτι τέτοιο, όταν ιδιώτες θα παραμείνουν ως συνδιαχειριστές μετά την ολοκλήρωση των έργων μέσα από τη συμμετοχή τους στον Φορέα Διαχείρισης;

“Σκέψεις βάρβαρης εμπορικής εκμετάλλευσης του ιστορικού πυρήνα του κτήματος πρέπει να μένουν μακριά, όπως αυτές του 2011 που είχαν προτείνει να μετατραπεί όλος ο ιστορικός πυρήνας του Τατοιου σε ταβέρνες και εστιατόρια.

Μιλάμε για ένα ιστορικό κτήμα. Η επαναλειτουργία του ιστορικού ξενοδοχείου Τατόιον που είναι δίπλα στην αστυνομία έχει τη λογική τού να υπάρχει μία ήπια μονάδα φιλοξενίας. Τα ίδια τα κτίρια, χωρίς παρεμβάσεις, μπορούν να φιλοξενήσουν κάποιες χρήσεις εστίασης. Ένα καφέ κι ένα εστιατόριο αρκεί.

Τα σπα και τα ξενοδοχεία είναι πραγματικά περιττά. Όταν τα ακούσαμε αυτά στο πρόσφατο σχέδιο μελέτης βιωσιμότητας, αντιδράσαμε πολύ έντονα για να μη γίνουν όλα αυτά ακριβώς που προβλεπόντουσαν. Χρήσεις ασύμβατες και ακατάλληλες για τον χώρο και τα συγκεκριμένα κτίρια.

Στόχος δεν είναι το Τατόι να γίνει πόλος έλξης των εχόντων, αλλά όλου του κόσμου. Όλος ο κόσμος να χαίρεται τα μουσεία, τους κήπους, να μπορεί να φάει και να πιει κάτι. Αν θέλει τωρα κάποιος να κάνει κάτι παραπάνω, όπως ιππασία ή να μείνει στον ξενωνα να μείνει” σημειώνει ο κ. Κουτσαβλής.

Τι συμβαίνει, όμως, τώρα στο Τατόι, μετά δηλαδή την καταστροφική πυρκαγιά του 2021

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ μας, η κατάσταση στο Κτήμα δεν είναι καλή. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως η περιοχή έχει υποστεί μία τεράστια οικολογική καταστροφή, αφού κάηκε όλος ο ιστορικός πυρήνας.

Είναι πολλά τα πράγματα που πρέπει να γίνουν, καθώς εννιά μήνες μετά δεν έχει απομακρυνθεί ένα μεγάλο μέρος των καμένων και δεν έχει καθαριστεί ολόκληρη η περιοχή. Χρειάζονται επίσης υπερσύγχρονα συστήματα πυροπροστασίας, θερμικές κάμερες, ταμιευτήρες νερού, ζώνες πυρασφαλείας, εμφύτευση.

Έχει καθαριστεί, ωστόσο, ένα μεγάλος μέρος του κτήματος, ιδιαίτερα γύρω από τα ιστορικά όρια του κτήματος και έχουν γίνει τα κορμοδέματα. Έχουν κοπεί, δηλαδή, οι κορμοί των δέντρων και έχουν δεθεί μεταξύ τους ώστε να συγκρατούν τα χωματα, να προφυλάσσουν τον χώρο από τις πλημμύρες και να εμποδίζουν την παράσυρση των σπόρων από το δάσος.

Ωστόσο, αν δεν απομακρυνθούν τα καμένα, δεν μπορεί να μπει σε προτεραιότητα το θέμα της αναδάσωσης. Γιατί αναγεννάται η περιοχή με τρόπο φυσικό, αλλά ακόμη και αυτό χρήζει προστασίας και επίβλεψης.

Τα αντικείμενα που είχαν απομακρυνθεί, όπως σημαντικά έργα τέχνης και αντικείμενα αξίας, δεν έχουν επιστρέψει στα κοντέινερ που φυλάσσονταν. Ούτως ή άλλως όμως αυτά θα έπρεπε πολύ πριν τη φωτιά να έχουν απομακρυνθεί, καθώς βρίσκονταν σε κίνδυνο.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις