Φοίνικας, το μυθικό πουλί σύμβολο της δικτατορίας

Ο φοίνικας, το μυθικό πουλί που αυταναφλέγεται και ακολούθως αναγεννάται από τις στάχτες του, χρησιμοποιήθηκε από τους Απριλιανούς ως σύμβολο της επάρατης δικτατορίας.

Προσωπικά, το 1967 ήμουν πέντε ετών – άρα, σχεδόν όλη μου την παιδική ηλικία τη πέρασα με τον Φοίνικα να με κοιτάει βλοσυρά, όπου και να έστρεφα το βλέμμα μου: από τα σπιρτόκουτα και τα γραμματόσημα, μέχρι τα ηρώα στις πλατείες, τους τοίχους των δημοσίων κτιρίων, τα σχολικά βιβλία, και προς το τέλος της επταετίας, τις τηλεοπτικές οθόνες.

Κρίμα βέβαια, που έγινε τόσο αηδιαστικό και μισητό ένα σύμβολο θετικό και πανάρχαιο, αβέβαιης ετυμολογίας, αλλά με μάλλον αιγυπτιακή προέλευση, από τη ρίζα “bnu” – “Μπένου ήταν το όνομά του στα αρχαία αιγυπτιακά. Όπως και να’ χει, ο φοίνικας είναι αθάνατος και έχει μοναδικές ιδιότητες, όπως για παράδειγμα, η εξαιρετική φωνή.

Τον φοίνικα έχουν χρημιμοποιήσει πάμπολλοι: ήταν το έμβλημα της Φιλικής Εταιρείας και το εθνόσημο επί Καποδίστρια, ενώ για τους αλχημιστές ήταν ένα ισχυρό σύμβολο του Πυρός. Ιερός για τους αρχαίους Αιγυπτίους και τους Εβραίους, για τους πρωτοχριστιανούς συμβόλιζε τον Ιησού Χριστό, για τους Ινδουιστές ήταν το ιερό ζώο του Βισνού, ενώ για τους Κινέζους ο Φοίνικας είναι το στοιχείο του Πυρός.

Ακόμα, εμφανίζεται στους Πέρσες και στους αρχαίους πολιτισμούς της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Δυστυχώς, στο συλλογικό θυμικό των πενηντάρηδων, αυτό το ένδοξο, μυθικό, μαγικό και σπουδαίο πλάσμα, κάποιοι αδαείς καραβανάδες το μαγάρισαν ως “πουλί της Χούντας”.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.